‘EFSANE CUMA’ UYARISI!

Kasım ayı, son yıllarda markaların indirimleri ve kampanyalarıyla birlikte adeta bir alışveriş şölenine dönüşüyor. Ay boyunca yapılan sıra dışı indirimler, milyonlarca tüketicinin alışveriş yapmak için bu dönemi beklemesine neden oluyor. Kasım ayının en çok beklenen indirimi ise şüphesiz Efsane Cuma. Dünyaca ünlü markaların indirimlerini kapsayan Black Friday, ülkemizde ' Efsane Cuma' adı altında gerçekleşiyor. Black Friday, ABD'de Şükran Günü'nden sonra gelen ilk Cuma gününe deniyor. Efsane Cuma bu yıl 26 Kasım 2021 Cuma gününe denk geliyor.

YANILTICI İNDİRİMLER, LOJİSTİK SÜREÇLERDE AKSAMA

Ticaret Bakanlığı, 'efsane cuma indirimleri', 'şahane cuma indirimleri' gibi isimlerle birçok ürün yelpazesinde çeşitli oranlarda yapılan indirimlere karşı tüketicileri uyardı. Ürün fiyatlarının yüksek miktarda artırılıp, daha sonra sıklıkla bu fiyat üzerinden indirim yapıldığına dikkat çekilerek, aykırılıkların tespiti halinde gerekli idari yaptırımların uygulanacağı belirtildi. Bakanlıktan yapılan açıklamada, kamuoyunda 'efsane/şahane cuma indirimleri' olarak bilinen ve çok sayıda üründe çeşitli oranlarda indirimlerin yapılacağının ilan edildiği kampanyaların tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de kasım ayında gerçekleştirildiği anımsatıldı. e-Ticaret alışverişlerin, söz konusu avantajlar yanında yanıltıcı indirimler, lojistik süreçlerde aksama, kötü niyetli satıcılarca ayıplı mal gönderimi veya ürün bedelinin tahsil edilmesine karşın mal göndermeme, cayma hakkını kullandırmama gibi birçok dezavantajları da beraberinde getirdiği belirtildi. Tüketicilerin özellikle kasım ayı ile birlikte gerçekleştirilen indirim kampanyalarında mağduriyet yaşamamaları ve satıcı veya sağlayıcıların da idari yaptırımlarla karşılaşmamaları için taraf olacakları mesafeli sözleşmelere ilişkin olarak dikkatli olmalarının önem arz ettiği vurgulandı.

DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR

Tüketiciler açısından dikkat edilmesi gereken başlıklar şöyle sıralandı: "Bilinçli bir tüketici olarak, gerçekten ihtiyaç duyulan mal-hizmet belirlenerek sadece bu ihtiyaçları gidermek amacıyla alışveriş yapılması, hem bu dönemde lojistik süreçlerin aksamasının önlenmesi hem de bireysel bütçenin dengelenmesi açısından mantıklı ve akılcı bir yaklaşım olacaktır. Yapılacak alışveriş öncesinde arama motorlarında kısa bir ön inceleme yapmak, satıcı-sağlayıcının (açık ad ve adres, ticari unvan, sabit telefon numarası, vergi kimlik numarası, MERSİS kaydı, ETBİS kaydı, güven damgası akreditesi vb.) ayrıntılı bilgilerinin olup olmadığını hatta gerekirse satıcı-sağlayıcı hakkındaki şikayetleri ve bu şikayetlere ilişkin satıcı-sağlayıcıların müşteri destek planlarını incelemek olası mağduriyetlerin önüne geçecektir. Online alışverişin tüketicilere sağladığı en önemli avantajlardan olan malın veya hizmetin özellikleri, fiyatı gibi unsurlarının kolay, hızlı ve ücretsiz bir biçimde karşılaştırma imkanı olduğu göz önüne alınarak benzer mecralardan ürünün yaklaşık fiyatının araştırılması fiyat konusunda aldatılmanın önüne geçecektir."

'İNDİRİM ORANI' VURGUSU

İndirim oranlarına dikkat edilmesi gerektiğine vurgu yapılarak, "'Efsane-şahane cuma/kasım indirimleri' kapsamında birçok online alışveriş sitesi ve diğer satıcılar, oldukça yüksek oranda indirim yapmakta veya yaptıklarını iddia etmektedirler. Bu kampanyalar kapsamında, satıcı-sağlayıcılarca önce ürünlerin fiyatlarının yüksek bir miktarda artırılması, sonra ise bu fiyat üzerinden indirim yapılması sıklıkla rastlanan bir durumdur. Tüketicilerimizin bu gibi uygulamalara karşı son derece dikkatli olmaları büyük önem taşımaktadır. Bu gibi yanıltıcı uygulamalara maruz kalmamak ve gerçekte ne oranda indirim yapıldığını anlayabilmeniz için ilgilendiğiniz ürünlerin önceki satış fiyatlarını da araştırmak ve gerçekçi olmayan veya yüksek görünen indirimlere dikkatli yaklaşmak gerekmektedir. İnternet sitesinin adı, adres çubuğunda her zamanki gibi görünmüyorsa, sahte veya taklit bir site olması ihtimaline karşın site adının kontrol edilmesi mağduriyetleri azaltacaktır" denildi.

'ÖDEME GÜVENLİĞİ AÇISINDAN ÖNEMLİ'

Sosyal medya kanalları aracılığıyla yönlendirilen sayfalara karşı dikkatli olmak gerektiği belirtilen açıklamada şunlar kaydedildi:  "Sosyal medyada gezinirken karşınıza çıkan tanıtım ve ilanlara karşı, bu sitelerin taklit olması ihtimali dikkate alınarak satıcı-sağlayıcının kendi sitesinden ürünü ve fiyatını kontrol etmek de mağduriyetleri azaltacaktır. İnternet üzerinden alışveriş yapılmasına karar verilmesi durumunda alışveriş yapılacak sitenin SSL sertifikası, 3D security veya sanal kartla ödeme gibi detaylara sahip olup olmadığı ve varsa bu tür ödeme yöntemlerinin tercih edilmesi hususlarına dikkat edilmesi ödeme güvenliği açısından önemlidir. Ödeme yapmadan önce, yasal olarak tüketiciye verilmesi gereken ön bilgiler mutlaka okunmalı ve bilgilerin doğruluğu kontrol edilmelidir. Mesafeli alışverişlerde, ön bilgileri görmeden veya ayrıntılı bir şekilde okumadan ödeme yapmamak da çoğu mağduriyeti önleyecektir. Satıcı-sağlayıcı unvanı, açık adresi, ayrıntılı diğer iletişim bilgileri, mal veya hizmetin ödenecek toplam tutarı, cayma hakkına ilişkin ayrıntılar ve hak arama yolları bu bilgilerden bazılarıdır."

'MAĞDUR EDİLMEMESİ GEREK'

Satıcı ve sağlayıcılar açısından dikkat edilmesi gerekenler de şöyle sıralandı: "Yasal olarak tüketiciye verilmesi gereken (malın toplam fiyatı ile temel özellikleri, satıcının ticari unvanı, iletişim bilgileri, satın alınan mala ilişkin yasal cayma istisnası olup olmadığı ve dolayısıyla cayma hakkının kullanılıp kullanılamayacağı, bu hakkın kullanım süresi, bu hakkın kullanılmasında tüketicinin yükümlülüğü, satıcının sorumluluğu vb.) tüm hususlarda ayrıntılı olarak düzenlenen ön bilgilerin, yasal süresinde, açık ve anlaşılır bir şekilde iletilmesi önem taşımaktadır. Malın teslimi, hizmetin ifası, cayma hakkının kullanılması durumunda bedel iadesi gibi konularda Kanun ve ikincil düzenlemelerle belirlenen tüm sürelere eksiksiz uyulması, bedel iadelerinin hem yasal süresinde hem de satın alırken kullanılan ödeme aracına uygun bir şekilde ve tüketiciye herhangi bir masraf veya yükümlülük getirmeden tek seferde yapılması, özellikle bu dönemde ekonomik olarak zor durumda olan tüketicilerin, stokta bulunmama, tedarik edememe gibi gerekçelerle mağdur edilmemesi gerekmektedir. Bu çerçevede, mesafeli satışlarda, stok ve ürün tedariki aşamalarına her zamankinden daha hassas ve profesyonel yaklaşılması, pandemi nedeniyle öngörülemeyecek durumlara karşın ihtiyatlı hareket edilerek, gerekirse satış kanalları yazılımları geliştirme-personel destek sağlama gibi teknik önlemler alınması suretiyle bu sürecin daha sağlıklı ve makul yönetilmesi önem arz etmekte."

İNDİRİMLİ SATIŞA İLİŞKİN DİĞER YASAL AYRINTILAR

İndirimli satışların başlangıç ve bitiş tarihleri ile indirimli olarak satışa sunulan mal veya hizmetin miktarı sınırlı ise bu miktarın açık ve anlaşılır bir biçimde belirtilmesi gerektiği kaydedilerek, "İndirimli satış reklamlarında, hangi mal veya hizmetlerin indirimli satışa konu edileceği veya ne kadar indirim uygulanacağı hususlarında anlam karışıklığına yol açarak tüketicileri yanıltabilecek veya gerçekte olduğundan daha fazla indirim uygulanıyormuş izlenimi oluşturacak ifade veya görüntülere yer verilmemesi; yapılan indirimin miktarı veya oranı hesaplanırken, indirimli fiyattan bir önceki fiyatın esas alınması; indirimli satışa konu edilen mal veya hizmetlerin indirimden önceki fiyattan daha düşük fiyatla satışa sunulduğunun ispatının reklam verene ait olduğu; fiyatın geçerliliği ile ilgili bir süre veya stok sınırı var ise, bu süre ve stok miktarı reklamlarda açıkça belirtilmesi hususlarında 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ile getirilen yükümlülüklere uygun hareket edilmesinin hem tüketiciler hem de diğer satıcı ve sağlayıcılar açısından daha güvenli ve sağlıklı bir alışveriş ortamının oluşturulması açısından önem taşımakta" denildi.

'RESEN İNCELEME BAŞLATILDI'

Açıklamada ayrıca "Bu kapsamda bakanlığımızca yer verilen hususlara ilişkin aykırılıkların tespiti halinde gerekli idari müeyyideler uygulanacak olup, ayrıca özel indirim günlerine ilişkin olarak Bakanlığımız bünyesinde faaliyet gösteren Reklam Kurulu tarafından da resen incelemeler başlatılmıştır. Mesafeli sözleşmelere ilişkin olarak hak kaybına uğrayan tüketicilerimizin uyuşmazlıklarının çözümü için parasal sınırları da dikkate alınarak Tüketici Hakem Heyetleri ya da Tüketici Mahkemelerine başvurmaları gerekmektedir" denildi.

DİNÇ: FIRSATA ÇEVİRİYORLAR

Tüketiciler Birliği Konya Şube Başkanı Mustafa Dinç de, şirketlerin çoğunun bir günü halka cazip göstererek; durumu fırsata dönüştürdüklerine söyledi. “İndirimlerden önce fiyatlar bilerek şişiriliyor” ifadelerini kullanan Dinç, “5 liralık 10 liraya çıkartıyorlar ve 7,5 liraya indiriyorlar. Çeşit çok kıyaslarken insanın kafası karışıyor. İnternet ortamında ürün alıyorsunuz, gelip gelmeyeceği de belli değil. Tüketicilerimizin bildikleri ve güvendikleri sitelerden ihtiyaçlarını almalarını tavsiye ederiz. Bugüne özel açılan siteler bile var. Bunun için site açanlar var. Sonra kapanıyor. Ürün gelmiyor. Bilmedikleri bir hesaba para ödüyorlar. Birde şuna dikkat etmek gerekir. Stok fazlası telefon diyorlar, 10 bin liralık telefonu 200 liraya satanlar var. Böyle bir durum söz konusu bile olamaz. Bunlara dikkat edilmesi gerekir. En önemli sorunlardan bir tanesi de geçtiğimiz yıllarda kargolarda yaşanan ciddi sıkıntılar oldu. Alt yapı sorunları nedeniyle birkaç ay sonra ürünlerini alanlar oldu” ifadelerini kullandı.

“İHTİYACINIZ YOKSA ALMAYIN”

“Tüketicilerimizin bilinçli alışveriş yapmasını isteriz” diyen Mustafa Dinç, “Yurtdışında Kara Cuma ülkemizde ise Efsane Cuma indirimleri adı altında mağazalar ve alışveriş merkezleri çeşitli indirimler yaptıklarını söylüyorlar. İnsanların o gün araştırma yapmadan fiyatlarını düşmüş diyerekten ihtiyacı olan olmayan her şeyi almayı zorluyorlar” dedi. “İhtiyacınız olmayan bir şeyi almayın. 100 liralık bir ürünü 1 liraya bile almanız demek o paranın ürünün çöpe gittiği anlamına geliyor” diyen Dinç, “Bu tür alışveriş kampanyaları tüketicilere hiçbir şey kazandırmıyor.  Bu durum sadece ama sadece piyasayı hareketlendirmek için. Satıcının elinde kalan ürünleri farklı şekilde elden çıkarmak için yaptığı bir kampanyadır. Tüketicinin hiçbir şekilde faydasına ve menfaatine yönelik bir durum söz konusu değil. Bizler üreticilerin bu tür indirimlere kanmayıp ihtiyaçları doğrultusunda alışveriş yapmalarını tavsiye ediyoruz. Bizler vatandaşlarımızın ihtiyaçlarını da bilinçli bir şekilde almalarını istiyoruz.  Vatandaşların birçoğunun evinde ucuz diye aldığı birçok ürün var. Bunların daha paketleri bile açılmadıklarını görebiliyoruz.  Bilinçsiz yapılan alışveriş hüsran ortaya çıkarabiliyor” dedi.

2020’DE SATIŞLARDA REKOR ARTIŞ

Geçtiğimiz yıl pandemi nedeniyle tüketicinin online alışverişi tercih etmesi, Efsane Cuma satışlarında da etkisini göstermiş, satışlarda çok ciddi artışlar yaşanmıştı. 2020 Efsane Cuma’sında deyim yerindeyse alışveriş çılgınlığı yaşanmış, satışlar 2019 yılına göre yüzde 103 artış göstermişti. (Haber Merkezi/DHA)