ŞEFFAFLIK YOK!

Halden marketlere taşınan ürünlerin yolculuk aşamaları büyük marketlerde karekodla vatandaşlara sunuluyor. Fakat marketlerde bulunan karekod okunduğunda ise birtakım numaralar karşımıza çıkıyor. Ürün koduyla ürünün hale girişi ve markete geliş aşamasına erişmek isteyen vatandaşlar uygulamanın çalışmadığına dikkat çekti.

Uygulama satın alınacak ürünün nerede kim tarafından üretildiğinin yanı sıra üretildiği şehirdeki hal, çıktığı nakliye ve geldiği şehirdeki hal esnafının kayıtlarına geçiyor. Bunun yanı sıra bulunduğu şehirdeki halden çıkan ürünün market rafında tüm bilgilere ulaşan bir sistem olarak tasarlanmıştı. Birçok büyükşehirde uygulanan sistem Konya’da zincir marketlerde uygulanmıyor.

Konya Postası Haber Servisi olarak gezdiğimiz ulusal ve yerel zincir marketlerinde sistemin çalışmadığına tanık olduk. Sistemdeki karekodu okuttuğunda farklı rakamlardan oluşan bir görselle karşılaşan muhabirlerimiz, ürünün şeffaflık bilgilerine erişemedi. Vatandaşlar, şeffaflığın sadece sözde olduğuna dikkat çekerek, “Denetimlerin artırılması gerekir” dedi. Sistemi uygulamaya koyan bakanlıkların denetimlerini de yapması gerektiğinin altını çizen vatandaşlar, uygulamanın yaygınlaşmasından daha çok denetimlerin önemine dikkat çekti.

Karekodlarda ulaşımı mümkün olmayan ürün şeffaflığını resmi olmayan yazılı bir görsele döken market işletmeleri, alış fiyatına işletme giderlerinin dahil edilmemesiyle ortaya çıkan işçilik, nakliye ve fire fiyatları detaylı olarak ürünlerin başında listeliyor. Bu listeye göre salatalığın alış fiyatı, 12 TL olarak hesaplanırken, işçilik; 1.80 TL, nakliye; 1.20 TL, fire ise 3 TL olarak belirlendi. Her mutfağın vazgeçilmez ürünü domates de alış fiyatı; 14,70 TL, işçilik; 2,21 TL, nakliye; 1,47, fire; 3,68 TL oldu. Salçalık biberde durumlar şöyle; alış fiyatı; 23 TL, işçilik; 3.45 TL, nakliye; 2.30 TL, firenin durumu ise 5.75 TL.

Oysa üretimin merkezindeki Akdeniz çiftçisi ise tarladaki fiyatların çok düşük olduğuna dikkat çekiyor.

SEBZE HALİNDE 3 YILLIK DÖNEM

Son zamanlarda yaşanan zamlar sebze hallerini de vurdu. Temel ihtiyaçlarımız olan sebzelerin ise yıllara göre fiyatındaki artık şaşırtıyor. Konya Sebze Hali’nin günlük verilerinden edinilen bilgilere göre son üç yılda sebze fiyatlarının arasında oluşan fiyat farkı da ortaya çıktı.

2021-2023 yılları mayıs ayı içerisinde domates, patates, soğan, biber, kabak, patlıcan ve fasulyedeki fiyat artışı vatandaşın keyfini kaçıracak. İşte son 3 yıldaki mayıs ayında halin verilerine düşen artışın acı tablosu… (Hamide YILDIRIM)

SEBZELER                                  MAYIS 2021                           MAYIS 2022                      MAYIS 2023   

DOMATES                              ↓ 2 TL ↑ 5 TL                               ↓ 10 TL ↑ 15 TL                  ↓ 10 TL  ↑ 15 TL

BİBER                                      ↓ 2 TL ↑ 2,5 TL                          ↓ 4 TL ↑ 6,5 TL                   ↓ 7 TL ↑ 10 TL

SOĞAN                                   ↓ 0,8 TL ↑ 1,5 TL                       ↓ 3 TL ↑ 5 TL                      ↓ 7 TL ↑ 11 TL

KABAK                                    ↓ 1 TL ↑ 3,5 TL                          ↓ 2,5 TL ↑ 6 TL                   ↓ 8 TL ↑ 15 TL

PATLICAN                               ↓ 2 TL ↑ 4 TL                             ↓ 3 TL ↑ 7,5 TL                   ↓ 5 TL ↑ 9 TL

FASULYE                                 ↓ 4 TL ↑ 6,5 TL                          ↓ 11 TL ↑ 19 TL                  ↓ 15 TL ↑ 25 TL

PATATES                                 ↓ 1 TL ↑ 2 TL                              ↓ 5 TL ↑ 7 TL                      ↓ 10 TL ↑ 14