Şehitlerinin mezarlarına asırlık vefa

Dünya

Azerbaycanlı Nigar nine, 1918'de şehit olan Osmanlı askerlerinin mezarlarını, Sovyet baskılarına rağmen bugüne kadar korudu ve babasının "Bir gün tekrar gelecekler" dediği Türklere teslim etti.

Azerbaycanlılar, 1918 yılında ülkeyi Ermeni ve Bolşevik çetelerden kurtarmak için yardıma gelen Kafkas İslam Ordusu'nun fedakarlığını bugün de unutmuyor. 70 yıl süren Sovyet yönetimindeki baskılara rağmen ülkenin birçok bölgesinde korunarak bugüne kadar gelmesi sağlanan Türk şehitliklerinden biri de Bakü'den yaklaşık 110 kilometre uzaklıktaki Gubalıbaloğlan köyünde bulunuyor.

Köy halkının anlattığına göre, Ermeni ve Bolşevik çetelere karşı omuz omuza savaşan 6 Azerbaycanlı ile 6 Osmanlı askeri Gubalıbaloğlan köyü yakınlarında şehit oldu. O köyde yaşayan ve Ermenilere karşı savaşan Hanifi Mövlayev, şehit Türk askerlerinin kendi bahçesinde defnedilmesini istedi.

Mövlayev, Sovyetler dönemindeki baskılara rağmen, mezarların akrabalarına ait olduğu söyleyerek onların kaybolmasını engelledi. Mövlayev, ailesine, "Bir gün Türkler yine gelecek. Onlar gelinceye kadar bu mezarları korumamız gerekiyor. Mezarları, Türklerden başka hiç kimseye teslim etmeyeceğiz." dedi. Hanifi Mövlayev, yıllarca koruduğu mezarların bakımını, ölmeden önce kızı Nigar'a vasiyet etti.

"Babasının vasiyeti, Türk şehitlerinin mezarının korunması"

Şimdi 75 yaşında olan Nigar Ekberova, babasının vasiyetini yerine getirdi ve şehit mezarlarına kendi ifadesiyle "gözü gibi" baktı. Hasta ve yaşlı olan Nigar nineye, şehitliğin bakımında kızı ve torunları da destek verdi.

Azerbaycan 1991'de bağımsızlığını kazandıktan sonra, ülkenin birçok yerindeki şehit olan Osmanlı askerlerinin mezarları tespit edildi ve anıt yaptırıldı. Türkiye'nin Bakü Büyükelçiliği, Gubalıbaloğlan köyündeki şehit mezarlarının varlığını öğrendikten sonra harekete geçti. Elçilik, 6 Azerbaycanlı ile 6 Türk şehidin yan yana yattığı yere anıt yaptırdı.

Babasının vasiyeti üzerine Türk şehitlerinin mezarını koruyan Nigar nine AA muhabirine, mezarların sıradan mezarlar olmadığını, Türk askerlerine ait olduğu için önemli gördüklerini anlattı.

Önce babası Hanifi Mövlayev'e, sonra da kendisine, bahçelerindeki mezarların taşınması için teklif geldiğini belirten Ekberova, bunu kabul etmediklerini söyledi.

Mezarlara anıt yaptırdıkları için Türkiye'nin Bakü Büyükelçiliği yetkililerine teşekkür eden Ekberova, "Babam yıllarca mezarları korudu ve ölmeden önce orada yatanların Türk askeri olduğunu söyleyerek bizim mezarlara sahip çıkmamızı istedi. Şehitlik açıldıktan sonra ziyaretçi sayısı arttı. Duyan gelip dua okuyor. Bu da beni mutlu ediyor. Onlar, bizim için canlarından vazgeçtiler. Biz de onların mezarlarını koruduk. Şehitliği bundan sonra da göz bebeğimiz gibi koruyacağız, dualarımızı eksik etmeyeceğiz." dedi.

Mezarları sık sık ziyaret eden Ekberova ailesi, şehitler için zaman zaman Kur'an-ı Kerim okutuyor.

İş adamlarından Ekberov ailesine vefa borcu

Türk ve Azerbaycanlı iş adamları, Türk şehitlerinin mezarlarını 100 yıl boyunca koruyan Nigar nineye vefa olarak şehitler anıtının yanı başında yeni bir ev yaptı.

İş adamı Ali İhsan Genç, Ekberov, ailesinin Sovyetler döneminin tüm baskılarına rağmen Mehmetçiklerin mezarlarını, güçleri yettiğince, koruduğunu söyledi. Genç, "Buraya geldiğimizde, şehitlerimize sahip çıkan aileye bir vefa borcumuz olduğunu gördük. Elimizden gelen imkanlar dahilinde onların daha rahat yaşayacağı bir evi imece usulüyle yapmaya çalıştık. Bütün imkansızlıklarına rağmen şehitlerimize bir asır sahip çıkan bu aileye vefa borcumuzu yerine getirmenin mutluluğunu yaşıyoruz." dedi.

Azerbaycanlı iş adamı İlham Almemmedov da "Bir milletin var olması için şehitlerine sahip çıkması gerekir. Vatan, uğrunda ölen varsa vatandır. Vatan için ölenler ise şehittir. Şehitlere sahip çıkıldığında vatana da sahip çıkılmış oluyor. Bu yüzden Türk iş adamlarının bu girişimine destek verdik." ifadelerini kullandı.

Kafkas İslam Ordusu

Kafkas İslam Ordusu, Osmanlı Devleti'nin Harbiye Nazırı Enver Paşa'nın talimatıyla kuruldu ve Birinci Dünya Savaşı'nda Kafkasya Cephesi'nde savaştı. Azerbaycan Cumhuriyeti'nin ve Dağıstan'ın Osmanlı'dan yardım talep etmesi üzerine Nuri Paşa (Killigil) komutasındaki Kafkas İslam Ordusu, Azerbaycan'a doğru sefere çıktı.

Gence'ye 25 Mayıs 1918'de ulaşan Kafkas İslam Ordusu'ndaki asker sayısı, Azerbaycan kolordusundan yapılan bin kişilik takviyeyle 12 bine ulaştı. Güzergahındaki Göyçay, Salyan, Ağsu ve Kürdemir'i de Bolşevik birlikleri ve Ermeni çetelerinden temizleyen Kafkas İslam Ordusu, 15 Eylül 1918'de Bakü'yü kurtardı.

Kafkas İslam Ordusu, Bakü'nün kurtuluşu için bin 130 şehit verdi.

Hacıkabul'un yanı sıra Azerbaycan'ın Bakü, Şeki, Şamahı, Göyçay, Kürdemir, Neftçala ve Guba gibi birçok bölgesinde Kafkas İslam Ordusu şehitlerinin anıt mezarları bulunuyor.