Türkiye, insani gelişmede 189 ülke arasında 64. oldu

Ekonomi

ANKARA (AA) Türkiye, 2017 yılını kapsayan İnsani Gelişme Endeksinde (İGE) 0,791lik değerle 189 ülke arasında 64üncü oldu ve bu değerle yüksek insani gelişme kategorisinde yer aldı.

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından 2017 yılı verileri baz alınarak hazırlanan İGE, Eşitsizliğe Uyarlanmış İnsani Gelişme Endeksi, Cinsiyete Dayalı Gelişme Endeksi ile Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği Endeksini içeren İnsani Gelişme Endeksleri ve Göstergeleri: 2018 İstatistiksel Güncelleme raporu yayımlandı.

Dünyada en çok bilinen kalkınma endekslerinden biri olan rapora göre, İGEde ilk sırayı 0,953lük değerle Norveç aldı. Bu ülkeyi, 0,944lük değerle İsviçre, 0,939lük değerle Avustralya, 0,938lik değerle İrlanda ve 0,936lık değerle Almanya izledi.

Geçen yıl kaydettikleri İGE değeriyle listenin en altında yer alan ülkeler ise 0,417lik değerle Burundi, 0,404lük değerle Çad, 0,388lik değerle Güney Sudan, 0,367lik değerle Orta Afrika Cumhuriyeti ve 0,354lük değerle Nijer olarak sıralandı.

Türkiyenin endeks değeri 27 yılda yüzde 36,6lık artış gösterdi

Türkiyenin 2017deki İGE değeri 0,791 olarak hesaplandı. Bu değerle Türkiye, 189 ülke arasında 64üncü oldu ve yüksek insani gelişme kategorisinde yer aldı.

Geçen yıl Türkiyenin endeks değeri, yüksek insani gelişme kategorisindeki ülkelerle Avrupa ve Orta Asya ülkelerinin insani gelişme değerlerinin ortalamasının üzerinde gerçekleşti. Bu dönemde, yüksek insani gelişme kategorisindeki ülkelerin ortalama endeks değeri 0,757, Avrupa ve Orta Asya ülkelerinin ortalama endeks değeri ise 0,771 olarak hesaplandı.

İnsani gelişmedeki ilerlemenin ölçütü olan İGEde Türkiye, son 27 yılda önemli bir gelişim gösterdi. Türkiyenin 1990da 0,579 olarak hesaplanan İGE değeri, geçen yıl 0,791e çıkarak toplamda yüzde 36,6lık artış gösterdi. Türkiyede 19902017 arasında beklenen yaşam süresi 11,7 yıl, ortalama öğrenim süresi 3,5 yıl ve beklenen öğrenim süresi 6,3 yıl arttı. Ülkede kişi başına gayrisafi milli hasıla aynı dönemde yaklaşık yüzde 121,2 yükseldi.

İnsani gelişim dağılımındaki eşitsizlikten arındırılmış endekste ise Türkiyenin değeri boyut endekslerinin dağılımındaki eşitsizliğe bağlı olarak yüzde 15,4lük bir kayıpla 0,669a düştü. Yüksek İGE değerine sahip ülkelerinin eşitsizlik nedeniyle kaybı ortalama yüzde 16 olurken, Avrupa ve Orta Asyada bu oran yüzde 11,7 olarak kaydedildi.

Kadınların işgücü piyasasına katılım oranı yüzde 32,4

Raporda, üreme sağlığı, kadının güçlendirilmesi ve ekonomik faaliyetler alanlarında cinsiyete dayalı eşitsizliklere ilişkin bulguların yer aldığı Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği Endeksi de açıklandı.

Kadın ve erkek kazanımları arasındaki eşitsizliklerin insani gelişmede yarattığı kaybı ortaya koyan endekse göre, Türkiye 2017de 0,317lik değerle 160 ülke arasında 69uncu sırada yer aldı.

Söz konusu dönemde, Türkiyede parlamentodaki kadın milletvekili oranı yüzde 14,6 oldu.

Yetişkin kadınlarda en az orta öğrenim görmüş olanların oranı yüzde 44,05 olarak hesaplanırken, erkeklerde bu oran yüzde 66 olarak kaydedildi.

Kadınların iş gücü piyasasına katılımı ise yüzde 32,4 olurken, bu oran erkeklerde yüzde 71,9 seviyesinde gerçekleşti.

Her 100 bin canlı doğumda 16 kadın hayatını kaybederken, ergenler arasındaki doğurganlık oranı 1519 yaşları arasındaki her bin kadında 25,8 oldu.

Muhabir: Dilara Zengin