Türkiye'nin afet stratejisi: Afetler yaşanmadan riskler azaltılacak

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), Türkiye Afet Risk Azaltma Planı (TARAP) ve her il için ayrı hazırlanacak İl Afet Risk Azaltma Planları ile (İRAP) afetlere dirençli şehirler oluşturmayı ve toplumun afetlere duyarlılığını artırmayı hedefliyor.

Türkiye'nin afet yönetimi sisteminin çatısını, mevcut ve yeni tüm afet riskleri ile her türlü afet ve acil durum yönetiminin bütün süreçlerini kapsayan ve 2018'de yürürlüğe giren Türkiye Afet Yönetimi Strateji Belgesi ve Eylem Planı (TAYSB) oluşturuyor.

TAYSB'nin koordinesini sağlayan AFAD, afetin kayıplarıyla başa çıkabilmek için "müdahale odaklı bir yönetim" anlayışından ziyade "risk odaklı bir yönetim" anlayışıyla hareket ediyor.

Türkiye'de risk odaklı bütünleşik afet yönetimini uygulayan ve afetlerin olumsuz etkilerinin önlenmesinde yüzünü afet öncesine çeviren AFAD, Türkiye'nin kaynaklarını, özellikle afet önlemek ve bunlardan kaynaklı riskleri azaltmak için kullanıyor.

Bu kapsamda TAYSB'nin bir ayağını afet risklerinin azaltılmasına yönelik çalışmaların yürütüldüğü Türkiye Afet Risk Azaltma Planı (TARAP) oluşturuyor.

Paydaşların organize edilmesini sağlıyor

Afet risklerinin belirlenmesi, her türlü tedbirin topyekün alınarak bu risklerin önlenmesi ve azaltılması için yol haritası çizen TARAP, bütün kamu kurum ve kuruluşları, üniversiteler, özel sektör, sivil toplum kuruluşları, medya mensupları, aile ve bireylerden oluşan paydaşları neyin, ne zaman, kim tarafından ve nasıl yapılacağına ilişkin organize ediyor. Bu paydaşlar, TARAP kapsamında oluşturulan Türkiye Afet Risklerinin Azaltılması Platformunda da yer alıyor.

Planla afete dirençli şehirler oluşturmak, toplumun afetlere duyarlılığını artırmak, afet kaynaklı can ve mal kaybını en aza indirmek, mükerrer yatırımların önüne geçmek ve risk azaltma çalışmalarında sürekliliği sağlamak amaçlanıyor.

Yılda en az bir kez toplanacak ve afet risklerinin azaltılması için karar alıcı bir mekanizma olan Türkiye Afet Risklerinin Azaltılması Platformunun ilk toplantısı, "Afet Riskini Anlamak" temasıyla 21 Ağustos'ta İçişleri Bakanı Süleyman Soylu'nun katılımıyla gerçekleştirildi.

Her ilin afet planı ayrı belirleniyor

AFAD, her il için de ayrı ayrı il afet risk azaltma planları (İRAP) hazırlıyor.

İRAP hazırlanırken paydaş kurumlar ve AFAD İl Müdürlüğü tarafından öncelikle ilin afet geçmişi göz önüne alınıyor.

İldeki tehlike ve afet risklerinin ortaya konulması sonrasında o risklerin nasıl azaltılacağı konusunda önlemler belirleniyor.

Bu önlemlerin hangi kurumlarca, ne şekilde ve hangi zaman aralığında yapılacağı bu planla netleştiriliyor.

Kahramanmaraş ilk oldu

Bu kapsamda, Türkiye'nin ilk il afet risk azaltma planı, Kahramanmaraş'ta uygulamaya konuldu.

Kısa vadede 6 ilin daha afet risk azaltma planlarını tamamlamak için çalışan AFAD, diğer illerin afet risk azaltma planlarını ise 2021'in sonuna kadar hayata geçirmeyi hedefliyor.

Afetlere ilişkin analizler ARAS ile yapılıyor

Afetlerin tehlikelerinin belirlenmesi, istatistiki analizler ile afetsellik indeksleri kullanılarak risk değerlendirmesinin yapılması amacıyla da Afet Risk Azaltma Sistemi (ARAS) kullanılıyor. Sistem sayesinde bütünleşik afet tehlike haritaları çıkartılıyor.

ARAS, afetlerden etkilenmiş yerleşim birimlerinin risk potansiyelinin belirlenip gelecekte güvenli yerleşim alanlarının tespiti için karar vericilere önemli bilimsel ve teknik altyapı sağlıyor.