Uzmanı açıkladı! Gençlerde kalp krizlerinin nedenleri nelerdir?

Konya Farabi Hastanesi Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Murat Ziyrek, halk arasında damar sertliği olarak bilinen aterosklerozun ilk bulgularının vücudumuzdaki tüm atardamarların çıkış noktası olan aortanın duvarlarında 10-12 yaşlarından itibaren yağlı çizgilenmeler olarak görülmeye başladığını belirterek "Ateroskleroz klinikte 2 şekilde karşımıza çıkmaktadır” dedi.

Çok erken yaşlarda görülmeye başlanan bu yağlı çizgilenmelerin zaman içinde ilerleyerek damar cidarında gittikçe artan darlıklar oluşturduğunu belirten Doç.Dr. Ziyrek, ”Aslında tüm atar damarların yapıları aynı olmasına rağmen çaplarının birbirinden farklı olması nedeniyle ilk bulgular daha ince olan damarlarda görülür. Kalbin beslenmesini sağlayan koroner damarlarda nispeten ince yapılı olduklarından ilk bulgu veren damarlar arasındadırlar. Damar çapında %50 den fazla darlık oluştuğunda özellikle efor gerektiren işler sırasında göğüste ağrı, baskı, yanma, sıkışma gibi şikayetler ortaya çıkmaya başlar. Klinik olarak esas önemli olan ve hayati tehlike açısından daha fazla önem arz eden durum ise damardaki darlığa sebep olan plakların kan ile temas eden damar iç yüzündeki kısmının çatlaması, yırtılması gibi durumlarda görülür. Nasıl ki parmağımızı yanlışlıkla kesitiğimizde kesilen bölgede kan bir müddet sonra pıhtılaşıp duruyorsa damar içini döşeyen endotel adını verdiğimiz hücreler, hemen altlarında bulunan ve kanamanın durdurulmasını sağlayan pıhtılaşma sistemini içeren bölge ile damardaki kanın akışı arasındaki teması önler. İşte bu engel ortadan kalkınca kan damar içinde hızlıca pıhtılaşarak kan akışını durdurur ve tıkanmaya neden olur. Bu durum koroner damarlarda olursa kalp krizine, beyne giden damarlarda olursa felce, bağırsakları besleyen damarlarda olursa bağırsaklarda nekroza neden olur".

Sağlıklı Görünen Kişilerde Görülen Ani Kalp Krizleri Ölümlere Sebep Oluyor

Yapılan çalışmalar, kalp krizlerine neden olan plakların önemli bir bölümünün ciddi darlık oluşturmayan plaklardan kaynaklandığını gösterdiğini ifade eden Doç.Dr. Ziyrek, ”Damar sertliğine neden olan plağın yüzeyi sağlamsa ne kadar darlığa sebep olursa olsun belki eforla beraber şikâyetlere neden olsa da bu plağa bağlı kalp krizi geçirme riski daha düşük olacaktır. Öte yandan küçük, anlamlı darlığa neden olmayan ancak yüzeyi sağlam olmayan plaklar ise hiçbir şikayete sebep olmasa da kalp krizine ve buna bağlı ölümlere dahi sebep olabilecektir. Çoğu kez etrafımızdaki kişilerde şahit olduğumuz veya yayın organlarında karşılaştığımız hiçbir şikayet olmayan, tamamen sağlıklı görünen kişilerde görülen ani kalp krizlerinin ve hatta ölümlerin nedeni de tam olarak budur”

Batı Toplumlarında 30 Yaş Altındaki Bireylerde Kalp Krizi Artış Gösteriyor

Damar sertliğine neden olan bu plakların sağlamlığını etkileyen en önemli faktörler hakkında bilgi veren Kardiyoloji Uzmanı Doç.Dr. Ziyrek, ”Bu konuda yapılan pek çok çalışma ile sigara, yüksek tansiyon, kolesterol yüksekliği, kontrolsüz şeker hastalığı, genetik faktörler gibi nedenlerin aterosklerotik plakların sağlamlığını doğrudan etkilediğini göstermiştir." Son yıllarda, gençlerde kalp krizi vakalarında bir artış gözlemlenmiştir. Epidemiyolojik veriler, 30 yaş altındaki bireylerde kalp krizi sıklığının özellikle batı toplumlarında artış gösterdiğini ortaya koymaktadır. Bu artışın başlıca nedenleri arasında yaşam tarzı değişiklikleri, sigara kullanımının yaygınlaşması, artan obezite oranları ve stresli yaşam koşulları sayılabilir. Bu durum, toplum sağlığı açısından önemli bir endişe kaynağıdır.

1. Genetik Faktörler: Ailede erken yaşta kalp hastalığı öyküsü, genetik yatkınlığı artırabilir. Bu, genç bireylerde kalp krizi riskini yükselten önemli bir faktördür.

 2. Yaşam Tarzı: Düzensiz beslenme, fiziksel aktivite eksikliği, sigara ve alkol kullanımı gibi sağlıksız yaşam tarzı alışkanlıkları, kalp hastalığı riskini artırır. Özellikle fast food tüketimi, yüksek yağ ve şeker alımı, obeziteye yol açarak kalp sağlığını olumsuz etkiler.

3. Stres ve Psikolojik Faktörler: Yoğun iş veya okul baskısı, duygusal stres ve kaygı bozuklukları, kalp krizi riskini artırabilir. Stres, vücudun kortizol seviyelerini yükselterek uzun vadede kalp sağlığını bozabilir.

4. Metabolik ve Endokrin Bozukluklar: Diyabet, obezite, yüksek kolesterol ve hipertansiyon gibi durumlar, gençlerde kalp krizi riskini artıran önemli sağlık sorunlarıdır. Bu bozukluklar, damar sertleşmesi ve plak oluşumuna yol açtığı gibi kalp krizine de zemin hazırlar.

Kalp Krizinden Korunmanın Yolları Nelerdir

Kardiyoloji Uzmanı Murat Ziyrek kalp krizinden korunmak için alınabilecek tedbirler şu şekilde sıraladı

1. Sağlıklı Beslenme: Meyve, sebze, tam tahıllar, yağsız protein ve sağlıklı yağlarla zenginleştirilmiş bir diyet, kalp sağlığını destekler. İşlenmiş gıdalardan, aşırı tuz ve şekerden kaçınmak önemlidir.

2. Düzenli Egzersiz: Haftada en az 150 dakika orta düzeyde aerobik aktivite kalp sağlığını korur. Yürüyüş, yüzme, bisiklet gibi aktiviteler önerilir.

3. Sigara ve Alkol Tüketiminden Kaçınma: Sigara içmek ve aşırı alkol tüketimi, kalp hastalığı riskini ciddi şekilde artırır. Bu alışkanlıklardan uzak durmak, kalp sağlığını iyileştirir.

4. Stres Yönetimi: Meditasyon, yoga ve derin nefes alma teknikleri gibi stres yönetimi yöntemleri, kalp sağlığını korumaya yardımcı olabilir. Ayrıca, hobilerle uğraşmak ve sosyal destek almak da stresi azaltabilir.

5. Düzenli Sağlık Kontrolleri: Kan basıncı, kolesterol ve kan şekeri seviyelerinin düzenli olarak kontrol edilmesi, erken müdahale imkânı sağlar.

Olası Bir Kalp Krizi Anında Neler Yapabiliriz

Kalp krizi anında yapılabilecekler, hayat kurtarıcı olabilir. İşte bu durumda yapılması gerekenler:

1. Hemen Yardım Çağırın: 112 gibi acil durum numaralarını arayarak ambulans çağırmak, ilk adım olmalıdır.

2. Ağrı Kesici ve Aspirin Kullanımı: Eğer doktorunuz tarafından daha önce önerildiyse, çiğnenebilir aspirin almak, kanın pıhtılaşmasını azaltabilir. Ancak bu, sadece doktor tavsiyesi varsa uygulanmalıdır.

3. Rahat Bir Pozisyonda Oturun: Ayakta durmak veya yürümek kalp üzerindeki stresi artırabilir. Bu nedenle, rahat bir şekilde oturmak veya yatmak daha uygun olacaktır.

4. Derin Nefes Alın ve Sakin Kalmaya Çalışın: Panik yapmak, durumu daha da kötüleştirebilir. Derin nefes alarak sakin kalmaya çalışmak önemlidir.