6 asırlık Dede Sultanın türbesi, odunluğa çevrildi

Kastamonu’nun Ä°sfendiyar Mahallesi’ndeki Sinanbey Camisi karşısında 532 yıllık olduÄŸu tahmin edilen Dede Sultan Hamamının arkasında bulunan Dede Sultan’ın kabrinin bulunduÄŸu oda, kazan dairesine çevrildi.Tarihi öneme sahip ve bir dönem CandaroÄŸulları BeyliÄŸi tarafından Kastamonu’da ÅŸehrin yönetildiÄŸi dergah, zamanla kaderine terk edildi. Bakımsızlıktan çürümeye yüz tutan hamam ve türbe, yakın bir zamanda birkaç defa restorasyonu için ihale aÅŸamasına gelmesine raÄŸmen restorasyonu baÅŸlatılamadı. Bakımsızlıktan dolayı ÅŸehrin içerisinde harabe bir görüntüyü andıran ve adını Dede Sultan’dan alan türbe, kazan dairesine dönüÅŸtürüldü. Türbenin yanında, odun ve kömürler bulunuyor. Kazan dairesine atılan kömür ve odunlar nedeniyle oluÅŸan yoÄŸun dumandan dolayı etrafı is bastı. Türbenin yakınında oturan komÅŸular, türbenin bu halde olmasından dolayı üzüldüklerini belirterek, içerisinin son derece kötü olduÄŸunu ve kısa sürede restore edilmesi gerektiÄŸini söyledi. Evliyalar Åžehri olarak bilinen Kastamonu’da vatandaÅŸlar, türbenin kazan dairesine çevrilmesine tepki gösterdi.Dede Sultan hamamı ve türbesinin daha önce yıkıldığını belirten Hamdi Nar (70), ÅŸöyle konuÅŸtu: “Daha sonra temsili olarak bu mezarı buraya koydular. Bazen buraya tarihi olarak gelenler oluyor, bakıyorlar buraya. Burasının bu ÅŸekilde olması hoÅŸ deÄŸil. Berbat içerisinde bulunuyor. Buralar canlandırılsın. Bu, temsili olarak kondu ama nerede yattığını bilmiyoruz, belki de mezarı buradadır. Burası hamam, küllük. Burasını bakımlı olmasını istiyoruz. Bu dumanın, isin içerisinde olmamasını istiyoruz.”Bir rivayeti de paylaÅŸan Hamdi Nar, sözlerini ÅŸöyle tamamladı: “Rivayete göre, burayı iÅŸleten adam, zarar ediyormuÅŸ. Daha sonra buraya birisi gelmiÅŸ ve çalışmaya baÅŸlamış. Odun yakmadan adam kâr elde etmeye baÅŸlamış sonra adama sen burada ne yapıyorsun diye soruyorlar. Fakat adam bu sırrını saklamış ama yoÄŸun baskı görünce sırrını açıklamış. Suyu mum ışığıyla ısıttığını söylüyorlar. Ondan sonra da ölünce burada kalmış diyorlar.”“DEDE SULTAN ALTI ASIR ÖNCE KASTAMONU’DA YAÅžADI”Kastamonu’nun tarihi, kültürel ve siyasi noktalarında çok önemli kahramanları, liderleri ve bir takım manevi deÄŸerleri bulunduÄŸunu belirten Kastamonu Üniversitesi Tarih Bölümü BaÅŸkanı Doç.Dr. Cevdet YakupoÄŸlu, “Bunlardan birisi de CandaroÄŸulları döneminde yaÅŸamış Dede Sultan’dır. Dede Sultan, yaklaşık 6 asır önce Kastamonu’da faaliyet göstermiÅŸtir. Ä°mam Hatip Lisesi’nin bulunduÄŸu mekanda kendi adına tekke, diÄŸer bir ifadeyle bir zaviye inÅŸa ettirmiÅŸtir ve hemen yakınına da bir hamam yaptırmıştır. Bu hamamın gelirleri de, bu zaviyenin ve hamamın iÅŸletilmesine harcanmıştır” dedi.Dede Sultan’ın tam olarak doÄŸum ve ölüm tarihinin bilinmediÄŸini ifade eden Doç.Dr. YakupoÄŸlu, sözlerini ÅŸöyle sürdürdü: “Ancak, CandaroÄŸulları döneminde SüleymanpaÅŸa’nın yaptırdığı bir külliyenin, bir müÅŸtemilatın içinde Dede Sultan faaliyet gösterdiÄŸi için buralarda bir takım tesisler yaptırdığı için CandaroÄŸulları BeyliÄŸiyle çaÄŸdaÅŸ birisi olduÄŸunu tahmin ediyoruz. Bazı kaynaklarda Dede Sultan’ın bir mezar kitabesine dayanarak 1514 tarihinde öldüÄŸü iddia ediliyor. Mezar kitabesisin Dede Sultan’a ait olup olmadığı belli olmayan bir kitabedir. 1925 yılında Kastamonu Asar-ı Kadimesi adlı eserini kaleme alan Mehmet Behçet, bu kitabeden bahsetmiÅŸtir. Ama kendisinin de görmediÄŸini söylüyor. Dolayısıyla 1514 tarihinden çok önce yaÅŸayan Kastamonu’nun önemli manevi mimarıdır. 1487 tarihli Kastamonu Tapu Tahrir defterinde Dede Sultan Tekkesi Mahallesi, Dede Sultan Zaviyesi Mahallesi olarak bir kayıt geçmektedir. Yani Dede Sultan, 1514 tarihinden önce yaÅŸayan birisidir."Dede Sultan'ın günümüzden çok önce yaÅŸayan Kastamonu’nun kahramanı olduÄŸunu anlatan YakupoÄŸlu, ÅŸöyle konuÅŸtu: "Burada bir zaviye inÅŸa edilmiÅŸtir, ayrıca yanına bir hamam yaptırılmıştır. Kendi adına bir mahalle kurulmuÅŸtur. Yani birkaç evden müteÅŸekkil Kastamonu’nun nehrin veya çayın iki yakasında mahalleleÅŸmesi, iskan hadisesinin gerçekleÅŸmesini saÄŸlayan bir hizmette bulunmuÅŸtur. Yani Dede Sultan, Kastamonu için hem manevi mimarımız olmuÅŸ hem de fiziki açıdan gerçekten bir mimar olmuÅŸtur. Bu noktada Dede Sultan’ın bize bırakmış olduÄŸu mirasa bizlerin sahip çıkması gerekiyor. Aslında ortada çok büyük bir miras maalesef yoktur fakat Dede Sultan’dan bugüne tekke ve zaviyesi ulaÅŸmamıştır. Dede Sultan’dan bugüne sadece bir hamam kalmıştır. Burası da Dede Sultan hamamı olarak bilinmektedir. Bu hamam halen faal ve iÅŸletiliyor. Hamamın bitiÅŸiÄŸinde de Dede Sultan’ın kabri olduÄŸuna inanılan bir mezar, bir türbe bulunmaktadır. Ancak burasının bakımsız olduÄŸu ortadadır. Biran önce Dede Sultan hamamı ve çevresinin bir düzenlenmeye ihtiyacı vardır.”Kastamonu’da inanç turizmi açısından da bu tür mekanların ayaÄŸa kaldırılmasının büyük bir önemi olduÄŸunu aktaran YakupoÄŸlu, ÅŸunları söyledi: “Buralar ziyarete açılmalı ve büyüklerimiz insanlarımız tarafından tanınmalıdır, dualar etmelidir. Ayrıca, buraların çevresinde oturulabilecek ve dinlenebilecekleri yerler oluÅŸturulmalı. Bu hamam, Kastamonu’nun merkezi bir yerinde bulunuyor. Bu zatın türbesi, ÅŸehrin en iÅŸlek yerinde yer almaktadır. Ancak bu yeterli deÄŸil ve bu hamamın restorasyonunu yaparak daha da dikkat çekici ve daha da estetik hale dönüÅŸtürülmesinde fayda var. Ayrıca, burada çalışanların maÄŸdur edilmemesi lazım”“DEDE SULTAN’IN KABRÄ°NÄ°N ÇEVRESÄ°NÄ°N TEMÄ°ZLENMESÄ° GEREKÄ°YOR”Dede Sultan’ın adını taşıyan hamamla türbenin daha önce Mevlevi dergahı olduÄŸunun bilindiÄŸini anlatan Doç.Dr. YakupoÄŸlu, sözlerini ÅŸöyle sürdürdü: “Bu Mevlevi dergahı, CandaroÄŸulları Beyi 1. Süleyman PaÅŸa zamanında faaliyete geçirilmiÅŸtir. Hz. Mevlana’nın torunu Ulu Arif Çelebi, Kastamonu’ya birkaç sefer ziyarette bulunuyor. CandaroÄŸlu Süleyman PaÅŸa, bu büyük zatı saygıyla karşılıyor, izzeti ikramda bulunuyor ve Ulu Arif Çelebi’nin de telkin ve teÅŸvikleriyle Kastamonu’da bir Mevlevihane inÅŸa ediliyor. Dede Sultan zaviyesi, Dede Sultan hamamı da, bu Mevlevi dergahına hizmet ediyor. Aslında Kastamonu’da Mevlevihane’nin yayılması için çaba göstermiÅŸtir. Bu yüzden Dede Sultan’ın Mevlevi dergahına hizmet eden bir gönül eri olarak da kabul edebiliriz. O halde manevi mimarlarımız arasında bulunan Dede Sultan’ın kabri ve çevresinin temizlenmesinde ihtiyaç bulunmaktadır.”“DERGAH, CANDAROÄžULLARI BEYLİĞİNÄ°N MERKEZLİĞİNÄ° YAPTI”Dede Sultan dergahının CandaroÄŸulları BeyliÄŸinin merkezliÄŸini yaptığını ifade eden YakupoÄŸlu, sözlerine ÅŸöyle devam etti: “CandaroÄŸlu Süleyman PaÅŸa, Kastamonu’yu ÇobanoÄŸulları BeyliÄŸinden aldıktan sonra merkezini bu dergahta kurmuÅŸtur. CandaroÄŸlu Ä°sfendiyar Bey de, Kastamonu Müzesi karşısında bulunan camiyi inÅŸa ediyor. Buraya bir zaviye yaptırıyor. Bu ÅŸekilde kalenin karşısında çayın karşısındaki mekanlar CandaroÄŸulları BeyliÄŸi zamanında imara yani yerleÅŸime açılıyor."Kastamonu'nun gerçek kimliÄŸini ÇobanoÄŸulları BeyliÄŸi zamanında daha da önemlisi CandaroÄŸulları BeyliÄŸi zamanında kazandığını anlatan YakupoÄŸlu, ÅŸöyle bilgi verdi: "CandaroÄŸulları BeyliÄŸi döneminde faaliyet göstermiÅŸ önemli hükümdarlardan birisi CandaroÄŸlu 1’inci Süleyman PaÅŸa olarak bilinmektedir. Dolayısıyla bu zat, beyliÄŸin kurucusudur. Ama bugün kabri bilinmemektedir. Eski araÅŸtırmacılar tarafından Kastamonu Asar-ı Kadimesi adlı eserini kaleme alan Mehmet Behçet, CandaroÄŸlu Süleyman PaÅŸanın kabrinin, Mevlevi dergahı bünyesinde olduÄŸunu söylüyor ve bu kabri bizzat gördüÄŸünü belirtiyor. Dolayısıyla bugün CandaroÄŸlu Süleyman PaÅŸaya ithafen buraya sembolik bir türbe yaptırılmalıdır. Selçuklu mimari tarzında buraya Dede Sultan’a ithafen ve CandaroÄŸlu Süleyman PaÅŸaya ve CandaroÄŸlu Ä°brahim beye ithafen üç küçük mütevazi, çok temiz ve sade türbe inÅŸa edilirse Kastamonulular olarak biz, büyüklerimize olan vefa borcumuzu ödemiÅŸ oluruz. Åžu anda iÅŸletilmekte olan hamamın çevresindeki bazı evlerinde satın alınmak suretiyle açılması da mümkün olabilir. Dolayısıyla hamam ve türbenin çevresi biraz daha rahatlatılmış olur. Bu sayede türbelerde ortaya çıkarılmış olur. Mevlevi dergahının ağırlığı da Kastamonu halkı tarafından yeniden böylece hissedilir.”Kastamonu Belediyesi ile Konya Belediyesi arasında kardeÅŸ belediye ilan edilmesi gerektiÄŸine iÅŸaret eden YakupoÄŸlu, sözlerini ÅŸöyle tamamladı: “Kastamonu Belediyesi ile Konya Belediyesi arasında böyle bir irtibat kurulabilir. Bu Mevlevi dergahı ile ilgili bilimsel çalışmalar yaptırılabilir üniversitedeki hocalara. Bu noktada hem Dede Sultan hem de CandaroÄŸlu Süleyman PaÅŸa hem de Kastamonu’da Mevlevi dergahı yad edilmiÅŸ olacaktır.”