"AIDS olmanız dışlanmanıza sebep olmasın"

Medicana Konya Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Yrd. Doç. Dr. DoÄŸaç UÄŸurcan, 1 Aralık Dünya AIDS Günü dolayısıyla açıklamalarda bulundu. Yrd. Doç. Dr. UÄŸurcan, "HIV (human ımmunodeficiency virus) veya Türkçesi ile "insan bağışıklık yetmezliÄŸi virüsü"nün etken virüsün etkisiyle bağışıklık sisteminin giderek baskılandığı kronik bir enfeksiyon hastalığı olduÄŸunu belirtti. Hastalığın etkeni olan virüsün bağışıklık sisteminin beyaz kan hücrelerine yerleÅŸerek vücutta kalıcı hale geçtiÄŸini belirten Yrd. Doç. Dr. UÄŸurcan, "Zaman içinde bu hücrelerin fonksiyon ve yapılarını bozarak iÅŸ yapamaz hale gelmelerine neden olurlar. Virüsün hedef hücreleri olan bu beyaz kan hücrelerinin sayılarının da azalmasıyla AIDS denilen klasik klinik hastalık formu oluÅŸur. AIDS kliniÄŸi geliÅŸen hastalarda olaÄŸan ÅŸartlarda hastalık yapmayan fırsatçı enfeksiyonlar geliÅŸerek ağır, hatta ölümcül seyreder, ayrıca tüm vücutta yaygın kanser türleri geliÅŸebilmektedir. Tanı konulamayan ve bu nedenle tedavisi geciken hastalarda ise maalesef ölüm kaçınılmaz olacaktır. Virüsün vücut içinde doÄŸal seyri yedi evrede incelenir. BulaÅŸ sonrası akut dönemde sadece grip benzeri hafif semptomlar izlenirken, ilerleyen dönemlerde, bağışıklık sistemi hücrelerinin etkilenmesi sonucu, 1-8 yıl gibi geç bir sürede AIDS kliniÄŸi geliÅŸecektir” dedi."Bir tek cinsel iliÅŸki ile bulaÅŸmıyor"HIV virüsünün esas olarak cinsel yolla, kan ve kan ürünleriyle ve anneden bebeÄŸe olmak üzere üç temel yolla bulaÅŸtığına dikkat çeken Yrd. Doç. Dr. UÄŸurcan, "Esas bulaÅŸma yolu günümüz koÅŸullarında korunmasız her türlü cinsel temasla olabilmektedir. Virüsü taşıyan kiÅŸiyle tek bir temas bile bulaÅŸma için yeterlidir. Temas sayısı arttıkça bulaÅŸma olasılığı da artacaktır. Birden fazla cinsel eÅŸi olanlar, sık sık eÅŸ deÄŸiÅŸtirenler, erkekle cinsel temasa giren erkekler, damar içi uyuÅŸturucu madde kullananlar, hemofili gibi kanama hastalığı olanlar, kronik böbrek hastalığı gibi çeÅŸitli nedenlerle sık sık hazır kan alma ihtiyacı olan kiÅŸilerde cinsel yolla hastalığın bulaÅŸma riski daha yüksektir. Oral, anal veya vajinal yolla yapılan cinsel temaslarda risk oranı deÄŸiÅŸse de en riskli temas anal cinsel iliÅŸki olarak bilinmektedir" diye konuÅŸtu."Kan ve kan ürünleri verme öncesi HIV taraması yasal zorunluluktur"Kan ve kan ürünleriyle bulaÅŸmanın virüsün hasta kiÅŸilerin kanında çok yoÄŸun oranda bulunması nedeniyle önemli bir bulaÅŸma yolu olarak bilindiÄŸini aktaran Yrd. Doç. Dr. UÄŸurcan, "Bu yüzden 1985 yılından itibaren kanda virüse karşı oluÅŸan antikorlar test edilmeye baÅŸlanmış ve kan ürünleri diÄŸer insanlara verilmeden önce HIV taraması yasal zorunluluk haline gelmiÅŸtir. Artık bu yolla bulaÅŸ günümüzde çok azalmıştır. Ancak halen damar içi madde bağımlılarında ortak enjektör kullanımı, kuaförlerde ortak sterilize edilmeyen manikür setleri ve jilet gibi aletlerin kullanılmasıyla da bulaÅŸ söz konusu olabilmektedir. HIV gebelik boyunca, doÄŸum esnasında veya emzirme ile enfekte anneden çocuÄŸuna bulaÅŸabilmektedir. Ancak anneye HIV için ilaç baÅŸlanması, sezaryen ile doÄŸum yapılması ve sonrasında bebeÄŸe de ilaç baÅŸlanmasıyla çocukta enfeksiyon geliÅŸme riski azalmaktadır. Hasta kiÅŸiler hastalığın her döneminde virüsü saÄŸlam kiÅŸilere bu yollarla bulaÅŸtırabilirler" ÅŸeklinde konuÅŸtu.Belirtiler nelerdir?Hastalığın belirtileri hakkında da bilgi veren Yrd. Doç. Dr. UÄŸurcan, "AIDS kliniÄŸine ait ilk bulgular hastada lenf bezelerinde üç aydan uzun süren tedaviyle düzelmeyen ÅŸiÅŸlikler, halsizlik, ÅŸiddetli baÅŸ aÄŸrısı, hiçbir neden baÄŸlı olmadan vücut ağırlığının yüzde 10’undan fazlasını kaybetmek, nedeni açıklanmayan ateÅŸ, bir aydan uzun süren ÅŸiddetli ishal, vücutta yaygın döküntü ve pullanma, ağız içinde uçuk ve mantar olarak sıralanabilir. Ä°lerleyen dönemde ortalama 1-8 yıl içinde bağışıklık sisteminin çökmesiyle fırsatçı enfeksiyonlar ve kanserler görülmeye baÅŸlar. Hastalığın iÅŸte bu son basamağı AIDS dönemidir. Bu dönemde her türlü virüs, bakteri, mantar ve parazit enfeksiyonu kiÅŸide çok ağır seyreder, müdahale edilmezse ölümcüldür. Ayrıca sarkom, lenfoma gibi kanser türleri de sıkça izlenir. Bu dönemde, deri, sindirim sistemi, solunum sistemi, beyin, kan ve kemik iliÄŸi ile kalp gibi organlarda fırsatçı enfeksiyonlar izlenebilir" ifadelerini kullandı.“Her hastalıkta olduÄŸu gibi AIDS için de erken teÅŸhis ve tedavi fayda saÄŸlıyor”HIV enfeksiyonunda virüsü ortadan kaldıran bir tedavi metodunun henüz olmadığını kaydeden UÄŸurcan, "Ancak virüsün çoÄŸalmasını kontrol eden ilaçlar vardır. Bu ilaçların genel adı 'antiretroviral ilaçlar', bu ilaçlarla yapılan tedavi de antiretroviral tedavidir. Tedavi ile HIV ile ilgili ÅŸikayetler baÅŸlayana kadar geçen sürenin uzadığı, bağışıklık sistemi hücre sayısının yükseldiÄŸi ve özellikle yoÄŸun tedavi ile yaÅŸam süresinin uzadığı tespit edilmiÅŸtir. Yani artık günümüz koÅŸullarında HIV enfeksiyonu ölümcül deÄŸil, etkin tedavi ve yakın takiple kontrol altında tutulabilen, kiÅŸinin günlük aktivitelerini yerine getirebildiÄŸi, yaÅŸam süresinin uzadığı, diyabet veya yüksek tansiyon gibi kronik bir hastalık kategorisine alınmıştır. Hastalığın son döneme gelmeden erken tanı alması, etkin tedavinin erken dönemde baÅŸlaması ve düzenli hekim kontrolleri ile saÄŸkalım önemli ölçüde artmıştır. Tüm dünyada 1988 yılından bu yana HIV’in yayılımını ve HIV ile yaÅŸayanlara yönelik ayrımcılıkları engellemek amacıyla 1 Aralık Dünya AIDS Günü'nde birçok kampanyalar, etkinlikler ve çalışmalar yürütülmektedir. Bu gün HIV'in yayılması ve AIDS hastalığının artışına karşın bilincin yükseltilmesi amacına adanmıştır" dedi.“Etkin tedavi ile ölümler azalıyor”Yrd. Doç. Dr. UÄŸurcan, hastalıkla etkin tedavi yapıldığı takdirde ölüm riskinin azaldığını ifade ederek, "2016 yılı BM güncel HIV/AIDS raporuna göre, halen tüm dünyada 160 ülkede HIV görülmektedir. Etkin tedavi ile ölümler yüzde 43 oranında azalmıştır. Ülkemizin de içinde olduÄŸu DoÄŸu Avrupa ve OrtadoÄŸu ülkelerinde ise maalesef hasta sayısı öngörülenden çok daha fazla sayıda artmaktadır. Bunun en önemli nedeni AIDS hakkındaki bilgisizlik, korunmasız cinsel iliÅŸkideki hızlı artış ve yeni olguların kendini saklaması olarak gösterilebilir. Etkili tedaviyi düzenli alan hastalarda ölüm riski oldukça düÅŸüktür. Hastalığın hedefinde esas riskli yaÅŸ grubu 15-24 yaÅŸ arası gençlerdir. Bu yaÅŸ grubu tüm hastaların yüzde 25’ini oluÅŸturmaktadır. Kadınlar bu hastalıktan daha çok etkilenmektedir, olguların yüzde 56’sı kadındır" diye konuÅŸtu."Dışlanma korkusu tedaviyi geciktiriyor"Yrd. Doç. Dr. UÄŸurcan, HIV enfekte bireylerde toplumdan dışlanma veya görmezlikten gelinme, hastalığın saklanması veya son döneme kadar doktora baÅŸvurmama gibi nedenlerle AIDS ile savaşın büyük ölçüde sekteye uÄŸradığını dile getirerek, "UÄŸurcan HIV virüsünün zaten doÄŸal olarak zor tedavi edilen bir mikrop olmasının yanında hasta bireylerin sosyal hayatta arkadaÅŸ ortamından dışlanması, iÅŸ bulamaması veya iÅŸten olması hastalıkla mücadelede çıkmaza girmemize neden olmaktadır. Dünya genelinde her 10 enfekte bireyden dördü hastalığından dolayı iÅŸinden ayrılmaktadır. Özellikle sosyal medyanın kitlesel iletiÅŸimde ön plana çıktığı günümüzde geniÅŸ çaplı kampanyalarla ayırım yapılmaksızın halkın tümüne ulaşılabilmesi, cinsel eÄŸitimin etkili yapılması, HIV enfekte bireylerin toplumdan dışlanmadan etkin tedavisinin yapılarak bulaşın önüne geçilmesiyle hastalık kontrol altına alınabilir" ÅŸeklinde konuÅŸtu.