Anadolu Esmeri Çumra’ya taşınacak

Tarım ve KöyiÅŸleri Bakanlığı Tarımsal AraÅŸtırma (TAGEM) Genel MüdürlüÄŸü’ne baÄŸlı olarak Konya'daki Bahri DaÄŸdaÅŸ Uluslar arası Tarımsal AraÅŸtırmalar Enstitüsü’nde  “Anadolu Esmeri” tekrar baÅŸlatıldı. Esmer Irk Damızlık Sığır GeliÅŸtirme Projesi adıyla baÅŸlatılan proje kapsamında büyükbaÅŸ hayvancılık için bölgeye en uygun hayvan ırkı olan montofon ırkı hayvan geliÅŸtirilmesi planlandı.

HAYVANCILIK ARAÅžTIRMALARI ÇUMRA’YA TAÅžINIYOR

2014-2018 tarihleri arasında uygulanması planlanan KOP Eylem Planı’nda yer verilen Anadolu Esmeri GeliÅŸtirme Projesi kapsamında kurulacak AraÅŸtırma Merkezi’ne de bakanlığın 2017 strateji planında yer verildi. Çumra’da hazineye ait bir araziye kurulması planlanan araÅŸtırma merkezine enstitünün hayvancılıkla ilgili tüm birimlerinin de taşınacağı öÄŸrenildi. 2016’da yeniden baÅŸlatılan proje için Kalkınma Bakanlığı 20 milyon TL ödenek belirledi.

Enstitü yetkililerinden aldığımız bilgilere göre proje kapsamında 750 baÅŸ taşıyıcı ve 50 baÅŸ donör Montofon Irkı hayvan temin edilecek ve bu hayvanlarda Embriyo Transferi ve Ä°nvitroFertilizasyon (Tüp bebek) uygulamaları yapılacak. Yetkililer bu teknik uygulamaların projenin gerektirdiÄŸi altyapı ve laboratuar ortamlarının ilgili çalışmaları yürütmek için gereken izole ortamların temin ve inÅŸası sonrasında baÅŸlatılacağını söyledi.

YERLÄ° SPERMA ÜRETÄ°LECEK

Böylece bölge koÅŸullarına daha uygun ve kombine (etçi-sütçü) Montofon Irkı hayvanlar Embriyo Transferi (bir yılda birden fazla yavru alabilme imkanı saÄŸlayacak) ve Ä°nvitroFertilizasyon (Tüp Bebek) gibi modern biyoteknolojik yöntemler kullanılarak hızlıca çoÄŸaltılacak ve üreticilere de kazandırılacak. Anaç sürüden 50 baÅŸ yüksek verimli ineklerden elde edilecek olan embriyolar taşıyıcı annelere nakledilerek genetik ilerleme ve Montofon Irkı hayvanların süt verimlerinin yükseltilmesi saÄŸlanacak. Elde edilen boÄŸaların kız kardeÅŸ süt verimlerine göre verimliliÄŸi test edilecek, kamu ve özel sektöre devredilerek “Yerli Sperma” üretimine katkı saÄŸlanacak.

Bu projenin hayata geçirilmesiyle bölge çiftçilerinin hayvan hastalıklarına dayanıklı, bölge koÅŸullarına adaptasyonu yüksek, diÄŸer ırklara göre tatminkar, kombine özellikli  büyükbaÅŸ hayvan varlığına kavuÅŸmuÅŸ olacaklarını belirten enstitü yetkilileri “Çiftçilerimiz böylece bölge koÅŸullarına uyum saÄŸlamaları epey güç olan diÄŸer hayvan ırklarına alternatif bir hayvan ırkına kavuÅŸmuÅŸ olacaklar” dedi.

2001-2009 ARASI NE OLMUÅžTU?

Ä°lkin “Anadolu Esmeri” adıyla 2003 yılında baÅŸlatılan, kamuoyunda ''Türk Ä°neÄŸi'' olarak bilinen büyükbaÅŸ hayvan geliÅŸtirme projesinde, embriyo transferinde kullanılan hayvanlara tüberküloz bulaÅŸması nedeniyle 2009’da dondurulmuÅŸtu. Üstün verimli boÄŸalar ve inekler kullanılarak, embriyo transferi yöntemiyle, Türkiye ÅŸartlarına uyumlu üstün verimli ''Anadolu Esmeri'' ırkı elde etmeyi amaçlayan proje, kamuoyunun gündemine ilk kez 2001 yılında gelmiÅŸti. Projenin hayata geçirilmesiyle ilgili 2003 yılında Konya'daki Bahri DaÄŸdaÅŸ Uluslararası Tarımsal AraÅŸtırma Enstitüsü'nde çalışmalara baÅŸlanmıştı.

EMBRÄ°YO TRANSFERÄ° Ä°LK KEZ YAPILMIÅžTI

O dönemki bütçesi 6 milyon TL olan bu projenin laboratuvar, ahır gibi altyapı tesislerinin inÅŸası için ilk etapta 1.5 milyon TL harcandı, burada görev alacak personel eÄŸitimden geçirilmiÅŸti. 2003 yılı sonunda altyapı çalışmaları tamamlanan Anadolu Esmeri Projesi'nde spermaları kullanılacak, 20 yıldır soy kütükleri tutulan yüksek verimli boÄŸaların da temin edilmesinin ardından 3 Temmuz 2004'te Konya'da düzenlenen törenle, ilk ineÄŸe embriyo transferi yapılmıştı. 11 mühendisin görev aldığı projede, özelliklerini hiç kaybetmemiÅŸ ''Anadolu Esmeri'' cinsi Türkiye'nin en verimli 16 valör ineÄŸine, söz konusu ırkla birleÅŸmesinden en iyi sonucu verecek dünyanın en iyi boÄŸalarının tescilli spermleri yerleÅŸtirilmiÅŸti. Bu valör ineklerden laboratuar ortamında alınan embriyolar, 256 Anadolu Esmeri cinsi taşıyıcı ineÄŸin rahmine yerleÅŸtirilmiÅŸti. Embriyo transferi yönteminin Türkiye’de ilk kez kullanıldığını ifade eden dönemin Tarım Bakanı Sami Güçlü böylece üstün vasıflı büyükbaÅŸ hayvan türünün ortaya çıkacağını söylemiÅŸti.

PROJE 2009’DA DONDURULMUÅžTU

DoÄŸacak yavrular içinden en iyi et ve süt verimine sahip olan nihai inek tespit edilinceye kadar devam etmesi planlanan projede çok sayıda buzağı dünyaya gelmiÅŸ, ancak temel hedef olan Anadolu Esmeri ırkı henüz ortaya çıkarılamadan proje sekteye uÄŸramıştı. 2009 yılında embriyo transferinde kullanılan hayvanlara tüberküloz bulaÅŸması nedeniyle projede baÅŸa dönüldüÄŸünü belirten yetkililer, ''Bu hastalık nedeniyle, Anadolu Esmeri GeliÅŸtirme Projesi'nde kullanılan tüm hayvanlar elden çıkarıldı. Hastalık mikrobunun ahırlardan tümüyle silinmesi için yaklaşık bir yıl ara verilecek, yeni alınacak hayvanlarla Anadolu Esmeri GeliÅŸtirme Projesi'ne 2010 yılında yeniden baÅŸlayacak. Projenin 10 yıl sürmesi bekleniyor'' diye konuÅŸmuÅŸlardı.

BÖLGEDE BULUNAN MEZBAHA SUÇLANMIÅžTI

Yetkililer, görülen bu hastalığın ardından yapılan Proje DeÄŸerlendirme Toplantısı'nda konunun ele alındığını belirterek, ''Projenin yürütüldüÄŸü sahanın yakınlarında bulunan kesimhanenin, hastalığın kaynağı olabileceÄŸi üzerinde duruldu. Bu hastalığın bulaÅŸmasında, proje sahasına kadar gelen hayvanların etken olabileceÄŸi kanısına varıldı. Bundan sonra sokak ve yabani hayvanlarının o bölgeye girmemesi için projenin yürütüldüÄŸü merkezin çevresine boydan boya ihata duvarı örülmeye baÅŸlandı. Türkiye'de böyle bir projenin uygulanması için baÅŸka uygun bir araÅŸtırma enstitümüz yok. Bu nedenle, gerekli tüm önlemleri alıp aynı yerde projeye devam edilecek” demiÅŸlerdi. (Murat GÜZEL)