‘Arabuluculuk başvurusu az’

Arabuluculuk Kanununun resmi olarak yayınlanmasına raÄŸmen toplumun farkında olmaması nedeniyle uyuÅŸmazlıklarda hala mahkemeler baÅŸvurulduÄŸunu söyleyen Konya Barosu Arabuluculuk Komisyon BaÅŸkanı Avukat M. Semih Arısoy, Konya’da 241 arabulucunun olduÄŸunu istatistiklere göre arabuluculukta 74 tutanağın olduÄŸunu belirtti. Konya’da tutulan bu tutanakların çözümü konusunda genelinde baÅŸarılı olunmasına raÄŸmen 74 tane tutanağın az olduÄŸunun toplumun artık sosyal barış için farkında olması gerektiÄŸini söyledi.

“ARABULUCULUÄžUN GELÄ°ÅžECEĞİNÄ° DÜÅžÜNÜYORUM”

Ä°statistiklere göre Konya’da arabuluculukla alakalı olarak 74 tane tutanağın olduÄŸunu söyleyen Arısoy, “Bu tutanaklarda genelinin baÅŸarılı olduÄŸunu söyleyebilirim. Ancak bu kadar az tutanağın tutuluyor olası ve toplumun hala bu kurumun farkında olmadığı anlamına gelmekte. Yapılan araÅŸtırmalarda batından, doÄŸuya doÄŸru geldikçe arabuluculuk ve uzlaÅŸtırma kurumunun düÅŸtüÄŸü görülüyor. Bunun nedeni biraz konunun yeterince halka anlatılamaması, birazda uzlaÅŸma kültürü ile alakalı olarak bazı sıkıntılar olabilir. Âmâ insanların bunu gördükçe kısa sürede az masrafla ve daha sonrasında da içinde bulunulan toplumun sosyal katmanında birbirimize yüz yüze bakmamız gerektiÄŸi hissettikçe bu tip kurumların özellikle arabuluculuÄŸun geliÅŸeceÄŸini düÅŸünüyorum” ÅŸeklinde konuÅŸtu.

“TOPLUMSAL BARIÅž Ä°ÇÄ°N GÜZEL BÄ°R KURUM”

Konya genelinde 241 arabulucunun bulunduÄŸunu ve 137 tanesinin sicile kayıtlı olduÄŸunu söyleyen Arısoy, “ Konya’da arabulucu sayısı çok fazla ÅŸuanda,241 tane arabulucu var. Sicile kayıtlı olan sayısı 137. Bu kadar arabulucu ile 74 tane arabuluculuÄŸun çözümlenmiÅŸ olması çok düÅŸük bir rakam. Bunun en büyük nedeni halka tam anlamı ile anlatılmıyor olması. Farkındalık yaratmak amacıyla kamu spotlarının çok önemli olduÄŸunu düÅŸünüyorum. Mahkemelerin bu konuda çabaları var. Her ÅŸeyden önce yani bizim hak arayışımızı hesaplaÅŸama olarak görmekten biraz vazgeçmemiz gerekiyor. Toplum olarak çözüm odaklı olursak birbirimizi dinlemeyi baÅŸara bilirsek bu tip kurumlar anlamlarına ulaÅŸacak” ÅŸeklinde konuÅŸtu. Toplumsal barış için güzel bir kurum olduÄŸunu söyleyen Arısoy, “Bu sistem sayesinde insanların aralarında ki uyuÅŸmazlıkları çok rahat bir ÅŸekilde konuÅŸmaları ÅŸansları var. Ä°nsanlar arabuluculuÄŸun çok fazla farkında deÄŸiller. Çünkü yeni bir kurum ve bu kurumun geliÅŸmesi için bakanlığın çok ciddi anlamda çalışmaları var. Bizlerde elimizden geldiÄŸi kadar bu konuda gayret gösteriyoruz. GeliÅŸecek ancak her yenilik belirli bir emekleme dönemi vardır. Arabuluculuk da ÅŸuanda o dönem de” dedi.

“DÄ°ÄžERLERÄ°NDEN FARKI”

ArabuluculuÄŸun alternatif bir çözüm yolu olduÄŸunu söyleyen Arısoy, “Arabuluculuk,2012 yılında çıkan hukuki uyuÅŸmazlıklarda alternatif çözüm yolu olarak kanunen düzenlene bir kurum. Yabancılık konusunu da taşıyan yani yabancıları da kapsayan ve özel hukuk iliÅŸkileri için geçerli alternatif çözüm yollarından bir tanesi” ÅŸeklinde konuÅŸtu. Hukuki olarak diÄŸer çözüm yollarından farklı bazı durumların olduÄŸunu söyleyen Arısoy, “UzlaÅŸmada en çok bilinen diÄŸer bir yolda uzlaÅŸmadır. Bu tarz uzlaÅŸmalardan olan arabuluculukta farklı kılan bazı durumlar var. Bu durumlar yani insanların kendi iradesinin olması ve arabulucunun sadece kendisinin olması. Tamamen arabulucunun bağımsız olması diÄŸerlerinden ayırandır” dedi.

“KÖKLERÄ° OLAN BÄ°R SÄ°STEM”,

Arabulucuların uyuÅŸmazlığın taraflarından bağımsız olduÄŸunu belirten Arısoy, “Arabulucu çözüm yolu öneren veya onları belirli bir çözüme götürmeyi hedefleyen bir kurum deÄŸildir. Arabulucu aksine bu durumlardan uzak durmalı. Ortaya çıkan sonuç tüm uyuÅŸmazlığın tarafları olan kiÅŸilerin kendi iradeleri ile uyuÅŸmalıdır. Burada beklenen fayda yeni bir sistem deÄŸil. Kökleri olan bir sistem” ÅŸeklinde konuÅŸtu. Türkiye’de arabuluculuÄŸun yeni yeni duyurulduÄŸunu anlatan Arısoy, “ Özellikle arabuluculuÄŸun tarihi çok eski. Ancak ülkemizde yeni duyuruluyor. Bu konu hakkında bakanlığın kamu spotları ile halk arasında yaygınlaÅŸtırılmaya çalışılıyor. Burada amaç aslında toplumsal barışın daha iyi temin edilmesi. Yoksa tek hedef yargının dava yükünün azaltılması deÄŸil” dedi. 

“YARGIDA MEVCUT BÄ°R SORUNU ÇÖZMEK ESASTIR”

Hedefleri çözüm odaklı olduÄŸunu söyleyen Arısoy,  “Olayların yargıya gitmeden insanların kendi arasında yasalarca belirlenen tasarılar çerçevelere ile uyuÅŸmazlıkları kendi iradeleri ile çözmeleri. Arabuluculukta hedeflenen aslında çözüm odaklılıktır. Yani ilerde ortaya çıkabilecek bir takın sorunları ortadan kaldırmaktır. Yargıda mevcut bir sorunu çözmek esastır. Bu esas doÄŸrultusunda yargıda kararı hâkim, diÄŸer bir anlamla hakem verir. UzlaÅŸtırmada da uzlaÅŸtırması tarafların bir çözüme yönlendire bilir, bir çözüm önerisi getirebilir ama arabulucunun karar verme gibi bir görevi yok ”ifadelerinde bulundu. Arısoy, arabulucuların karar vermenin dışında olması gerektiÄŸinin altını çizdi.

“MAHKEMEDE DELÄ°L NÄ°TELİĞİ TAÅžIMIYOR”

Arısoy, “Sistemin çok fazla bilinmeyen ve gittikçe yaygınlaÅŸan herkesin, toplumunda benimseyeceÄŸini düÅŸündüÄŸüm bazı yönleri var. Burada arabuluculuk sırasında gizlilik esastır. Arabuluculuk görüÅŸmeleri sırasında eÄŸer taraflar görüÅŸmelerin gizli kalmasını istemediklerini açıkça belirtmezler ise bütün görüÅŸmeler gizlidir. Orada konuÅŸulan hiçbir ÅŸey veya tutanaklar mahkemelerde delil olarak sunulamaz ve taraflar bu konuÅŸmaları veya tutanakları mahkemeye götürseler bile delil olarak deÄŸerlendirilmez” dedi. GizliliÄŸin arabuluculuÄŸun temeli olduÄŸunu söyleyen Arısoy, “Ä°ki taraf arasında geçen konuÅŸmalar, tutanaklar, Hiç bir ÅŸekilde daha sonrasında diÄŸerinin aleyhin kullanılmaz. Bu gizlilik arabuluculuÄŸu kapsar. Arabulucu belgeleri 5 yıl boyunca saklamak zorunda. Arabulucular ellerinde ki tutanakları sadece adalet bakanlığına gönderir onun dışında hiçbir yerde kullanamaz” ifadelerini kullandı.

“ARABULUCULUKTAN ÇEKÄ°LMEK Ä°STEYENLER

Ä°ZAH ETMEK DURUMUNDA DEĞİL”

UyuÅŸmazlığın çözümü mahkemelerden öncesinde olacak diye bir durumun söz konusu olmadığını belirten Arısoy, “Arabuluculuk ila mahkemeden önce olacak diye bir durum deÄŸil. Davanın devamı sırasında tarafların veya mahkemece bu kuruma gitmek istediklerini belirte bilirler. Dava sırasında arabulucuya giden tarafların haklarında her hangi bir hak kaybı olmaz. Arabuluculukta geçecek süre için davayı durdurulur. Bu sürede geçecek süreyi zaman aşımına uÄŸramaz ve hak kaybı söz konusu olmaz. Dava kaldığı yerden devam edebilir. Bu süre devam ederken örneÄŸin arabuluculuktan çekilmek isteyen taraflar neden çekildiÄŸini izah etmek zorunda deÄŸil. Çekilmesi sonrasında ise hiçbir hak kaybına uÄŸramıyor. Bu durum da arabuluculuk yapanda görüÅŸmeleri sona erdirebilir” ifadelerini kullandı.

“ÖZEL HUKUK UYUÅžMAZLIKLARINDA BAÅžVURULABÄ°LÄ°R”

Özel hukuk uyuÅŸmazlıklarında arabuluculuÄŸa baÅŸvurulabileceÄŸini söyleyen Arısoy,  “Kamu düzeni ile hususular dışında özel hukuk uyuÅŸmazlıklarında arabuluculuÄŸa baÅŸvurulabilir. ÖrneÄŸin boÅŸanma için arabuluculuÄŸa baÅŸvuramazsınız. Ä°ÅŸçiler hizmet tespiti davası için baÅŸvuramazlar. Ancak iÅŸçi ve iÅŸveren arasında ki alacak iliÅŸkilerinde yani ücret alacağı, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve fazla mesai gibi bu alanlarda baÅŸvuru yapılabilir. Tacirler arında ki ticari iliÅŸkiler, tüketiciler mahkemesi ilgilendiren konular gibi geniÅŸ bir alanı var” ÅŸeklinde konuÅŸtu. Arabuluculuk alanına giren davaların daha da geniÅŸleme eyleminde olduÄŸunu söyleyen Arısoy, “ Ä°lerleyen dönemlerde alanın daha da geniÅŸleyeceÄŸini düÅŸünüyorum. Mecliste iÅŸ mahkemelerinde sorunlu hale gelmesine iliÅŸkin bir düzenleme var. Bu düzenleme çıktıktan sonra iÅŸ davalarında öncelikle dava ÅŸartı olarak arabuluculuÄŸa baÅŸvurulması oradan sonuç alınamayacak ise davanın görülmesi gündeme gelecek. Bu çalışmada hayata geçerse toplum olarak daha anlayışlı olmamızı saÄŸlayacak” dedi.(Aysun KARABAYIR)