Askeri İslam İttifakı ne yapacak?

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('dfp-haber-ici'); });

Suudi Arabistan öncülüÄŸünde, Türkiye'nin de aralarında olduÄŸu 34 ülkenin katılımıyla oluÅŸturulan 'Teröre karşı Ä°slam Ä°ttifakı' amacını, "tüm terörist gruplarla mücadele" olarak belirledi.Koalisyonun kuruluÅŸ deklarasyonunda, "terörle mücadelede askeri operasyonların koordine edileceÄŸi ve destekleneceÄŸi" gibi genel bir ifade yer aldı; IŞİD veya herhangi baÅŸka bir örgütün adına yer verilmedi.Nüfusları ağırlıklı olarak Sünni olan devletlerin katılımıyla oluÅŸturulan koalisyona ABD de destek oldu. Rusya ise temkinli.Ä°ttifakın oluÅŸumu, Salı sabah erken saatlerde duyuruldu. Sessiz sedasız kurulan, oluÅŸum sürecine dair müzakere haberleri basına pek sızmayan koalisyon pek çok kiÅŸi için sürpriz oldu.Koalisyonun tam olarak ne yapacağı ve Türkiye'nin nasıl bir katkı sunacağına dair de henüz ayrıntılı açıklama yok.Uzmanlar ise ittifakın kimliÄŸi ve amacına dair farklı görüÅŸler dile getiriyor.'Sünni koalisyon'Koalisyonun en belirgin özelliÄŸi, Sünni nüfusun ağırlıkta olduÄŸu ülkelerin katılımı.Mısır'ın da sonradan eklenmesiyle sayısı 34'e çıkan koalisyonda, Åžii nüfusun çoÄŸunlukta olduÄŸu Ä°ran ve Irak gibi önemli ülkeler yok.Mısır doÄŸumlu akademisyen Omar Ashour da ittifakın Sünni yapısına dikkat çekip amacını ÅŸu sözlerle sorguluyor:"Bu IŞİD'le mücadele koalisyonu mu yoksa asıl olarak Ä°ran'ın bölgedeki etkisini kontrol altında tutmak ve Hizbullah ya da Husiler gibi diÄŸer Åžii gruplarla mücadele etmek amaçlı Sünni koalisyonu mu? Yoksa Mısır'da mevcut statükoya destek çıkıp Suriye'deki rejimi devirmeye çalışan bir koalisyon mu? Amaçları henüz çok net deÄŸil. Ama bu Sünni bir koalisyon."Ashour'a göre oluÅŸuma dâhil olmayan Suriye, Irak ve Ä°ran, koalisyonu "DüÅŸman bir kuruluÅŸ olarak görecek. Ä°ran da çıkarlarının zayıflatılacağını düÅŸünecek."Ashour "Zaten Suudi Arabistan, Ä°ran'ı IŞİD'den bile daha büyük bir tehdit olarak görüyor" diye devam ediyor sözlerine.'Mezhep temelinde düÅŸünülmemeli'Suudi Arabistan komÅŸusu Yemen'de Ä°ran'ın desteklediÄŸi Åžii Husilere karşı dokuz ay boyunca hava saldırıları düzenlemiÅŸ, Yemen Ä°ran ile Suudi Arabistan'ın vekâlet savaşı alanına dönüÅŸmüÅŸtü.Ä°ran'dan koalisyona dair henüz bir açıklama gelmedi.Irak Parlamentosu Güvenlik Komitesi baÅŸkanı ise, Arap medyasına yansıyan haberlere göre "Suudi Arabistan'ın kurduÄŸu koalisyon mezhepsel ve Ä°slam'ı temsil etmiyor" diye çıkıştı.Fakat koalisyonun mezhepsel ayrımı gözettiÄŸi eleÅŸtirilerine karşı çıkan uzmanlar da var.BBC Türkçe'nin sorularını yanıtlayan BAE Üniversitesi Siyaset Bilimi Profesörü Abdülhalek Abdullah koalisyonun mezhep temelinde görülmemesi gerektiÄŸi görüÅŸünde:"Zaten tüm dünyadaki 40'tan fazla Ä°slam devletinin çoÄŸunluÄŸu Sünni. Resmi olarak Åžii devlet statüsünde olan tek Ä°slam devleti Ä°ran. Åžii koalisyona karşı Sünni koalisyondan bahsetmek çok anlamsız. Bu, terörizme karşı Ä°slam koalisyonudur Sünni koalisyonu deÄŸil."'Suriye ve Irak'a operasyonlar için düÅŸünülüyor'Yakın DoÄŸu Haber Genel Yayın yönetmeni ve Orta DoÄŸu uzmanı Alptekin DursunoÄŸlu ise ittifakı ÅŸöyle tanımlıyor:"Rusya'nın özellikle Suriye'de oyuna dâhil olmasından sonra, bunların Suriye'deki 'devrim' projesi çökmüÅŸ oldu. Yemen'i bombalayan Suudilerin liderliÄŸinde, baÅŸka ülkelerle güncellenmiÅŸ, biraz da kabartılmış olarak Suriye'ye, Irak'a yönelik operasyonlar için düÅŸünülüyor."Peki ne tür operasyonlar olabilir bunlar, kimi hedef alır?BAE Üniversitesi Siyaset Bilimi Profesörü Abdülhalek Abdullah'a göre koalisyon öncelikle IŞİD'in yükseliÅŸinin yarattığı ihtiyaçtan doÄŸdu.Abdullah "IŞİD'in yükseliÅŸi yalnızca uluslararası toplum deÄŸil, özellikle Ä°slam devletleri tarafından ortak eyleme geçilmesi ihtiyacını doÄŸurdu. Bu da, IŞİD'le mücadelede Ä°slam devletlerinin ön planda olması gerektiÄŸi farkındalığından ortaya çıktı." diyor.Suudi Savunma Bakanı Muhammed bin Selman da ittifakı ilan ettiÄŸi basın toplantısında sorulan "Tek hedef IŞİD mi olacak" sorusu üzeine "karşımıza çıkan tüm terör örgütleriyle mücadele edeceÄŸiz" yanıtını verdi.Suriye ordusu hedef olur mu?Peki bu tanım ne kadar geniÅŸletilebilir, örneÄŸin Suriye ordusu da hedef olabilir mi?Alptekin DursunoÄŸlu'na göre böyle bir ihtimal var: "Suudi Arabistan'ın, Türkiye'nin, Katar'ın örneÄŸin Nusra Cephesi'yle ya da Ahrar üÅŸ Åžam'la herhangi bir sorunu yok. Ahrar üÅŸ Åžam, Riyad'daki toplantıya Suudiler tarafından muhalif grup olarak davet edildi. Çok muhtemeldir ki bunlar, Suriye'de ordu veya Hizbullah'ı hedeflemek için böylesi bir koalisyon kurmuÅŸ olabilir.""Ama bunu yapabilirler mi bu ayrı bir mesele. ÖrneÄŸin Suriye ordusu vurulduÄŸunda Rusya'nın ve Amerika'nın tepkisi ne olur bu da ayrı bir mesele tabii."ABD Savunma Bakanı Ash Carter ilk tepkisini bugün bir ziyaret için bulunduÄŸu Ä°ncirlik üssünde verdi.Carter gazetecilerin sorusu üzerine "Bu koalisyon konusunda Suudi Arabistan'ın aklında ne olduÄŸunu öÄŸrenmek için sabırsızlanıyoruz. Ama genel olarak, Sünni Arap ülkelerinin IŞİD'le mücadeleye daha büyük katkı sunmaları yönünde bizim teÅŸviklerimizle aynı çizgide" cevabını verdi.Bu da ittifakın, ABD öncülüÄŸündeki koalisyona "yedek güç" olabileceÄŸi yorumlarına neden oldu.Bölgede varlığını güçlendiren Rusya ise ÅŸimdilik temkinli.Kremlin sözcüsü Dmitri Peskov, Suudi önderliÄŸindeki ittifakla ilgili bir deÄŸerlendirme yapmak için 'daha fazla ayrıntı' beklediklerini söyledi.Peki ya Türkiye? Uzmanlar, Türkiye'nin koalisyonda ne tür bir rolü olacağı konusunda henüz bir netlik olmadığı görüÅŸünde.BaÅŸbakan Ahmet DavutoÄŸlu da açıklamasında, koalisyon için "Suudi Arabistan'dan böyle bir toplantı, geniÅŸ kapsamlı birliktelik için bir davet geldiÄŸinde buna olumlu baktığımızı ifade ettik. Terör ile Ä°slam'ı özdeÅŸleÅŸtirmek isteyenlere en iyi cevaptır" ifadelerini kullandı.Fakat Türkiye'nin katkısına dair ayrıntı vermedi. (BBC)