Atık yağlara yeni düzenleme 1 Ocak'ta yürürlüğe girecek

Madeni atık yağları kapsayan ve 1 Ocak'ta yürülüğe girecek "Atık Yağların Yönetimi Yönetmeliği" ile motor yağı değişimi yapılan işletmelere belge şartı getirildi.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca hazırlanan Atık Yağların Yönetimi Yönetmeliği Resmi Gazete'de yayımlandı.

Buna göre, çevre ve insan sağlığının korunması, doğal kaynakların verimli kullanımının sağlanması için atık yağ tanımında yer alan atık yağların geçici depolanması, toplanması, taşınması, rafinasyona tabi tutulması, enerji geri kazanımının sağlanması ve bertaraf edilmesine ilişkin teknik ve idari esaslar belirlendi.

Yönetmelikle Türkiye'de atık yağlardan katma değeri yüksek baz yağ üretiminin sağlanacağı yüksek verimli atık yağ rafinasyon tesislerinin uygulaması gereken koşullar, toplanan atık yağ miktarının artırılmasına yönelik düzenlemeler yapılarak, atık yağların yönetiminin daha etkin hale getirilmesi amaçlanıyor.

Atık yağların yönetimine ilişkin olarak, atık yağların toprağa, kanalizasyona, denizlere, göllere, akarsulara ve benzeri alıcı ortamlara verilmesi, akaryakıta karıştırılması, akaryakıt olarak kullanılması, kullandırılması ve uygun olmayan yöntemlerle geri kazanılması, yakılması ve/veya bertarafı yasaklandı.

Atık yağların, farklı gruptaki atık yağlarla ve diğer atıklar ile karıştırılmaması, kaynağında ayrı olarak biriktirilmesi ve uygun koşullarda geçici depolanması, su, çözücü, toksik, tehlikeli ve/veya diğer maddelerin ilave edilmemesi esas alındı.

Atık yağların sadece yetkilendirilmiş kuruluşlarca toplanıp ve taşınmasına izin verilirken, izin ve yetkisi olmayan üçüncü kişiler tarafından toplanması, taşınması, rafinasyonu, enerji geri kazanımı ve/veya bertarafı da yasaklar arasında yer aldı.

Atık yağların rafinasyonunda, ilave kirlilik oluşturulmaksızın temiz üretim teknolojilerinin kullanılması ve yüksek verimde baz yağ üretilmesi de esas alınacak.

Atık yağlara ithalat yasağı

Öte yandan, yönetmelikle, atık yağların ithalatı yasaklandı. İhracatı ve transit geçişinde ise Atık Yönetimi Yönetmeliği hükümleri uygulanacak.

Böylece atık yağlardan, baz yağ üretimiyle bu alanda ithalata olan bağımlılığın azaltılması hedefleniyor. 

Yönetmelikte atık yağlardan baz yağ üretiminde Avrupa ve dünyada uygulanan yüksek verimli ve az atık üreten teknolojilerin Türkiye'de de uygulanması ve mevcutta faaliyet gösteren atık yağ geri kazanım tesislerinin uluslararası standartlara ulaşması için de düzenlemeler yapıldı.

Bu kapsamda bu tesislerin uluslararası standartlara ulaşması için proses yetkinliği ve teknik yeterliliği "deneme üretimi" yoluyla belirlenecek.

Buna göre, atık yağ rafinasyon tesisi kurmak ve/veya işletmek isteyen gerçek ve/veya tüzel kişiler Bakanlıktan çevre lisansı almak zorunda olacak. Bunun için de deneme üretimi yapılması zorunlu olacak. Deneme üretimi planı, rafinasyon tesisi tarafından ilgili format doğrultusunda hazırlanarak Bakanlığa sunulacak. Plan, Bakanlıkça uygun bulunmadan deneme üretimi başlatılamayacak.

Planın Bakanlıkça uygun bulunmasının ardından rafinasyon tesisinde üretilen baz yağın "TS 13369" standardına uygun olarak üretildiğinin ispatı amacıyla üretim prosesi tamamlanıncaya kadar deneme üretimi gerçekleştirilecek.

Deneme üretiminde Bakanlık, il müdürlüğü, Türk Standardları Enstitüsü (TSE) ve Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu Başkanlığı Marmara Araştırma Merkezi Başkanlığı (TÜBİTAK MAM) yetkilileri bulunacak.

Deneme yapılacak atık yağdan "TS 900-1 EN ISO 3170" standardına uygun şekilde numune alınarak, ilgili parametrelere göre analiz edilmek üzere Bakanlık Çevre Referans Laboratuvarı veya TÜBİTAK MAM'a gönderilmesiyle deneme üretimi başlatılacak.

Deneme üretimi esnasında ise proses incelemesi ve prosesin takibi amacıyla ara ürün ve atıklardan numune alınarak, analiz edilecek. Deneme üretimi sonucunda oluşan baz yağdan Bakanlık, TSE ve TÜBİTAK MAM tarafından numune alınarak "TS 13369" standardına uygunluğu belirlenecek. Deneme üretimi sonucunda TÜBİTAK MAM tarafından sonuç raporu hazırlanarak Bakanlığa sunulacak. Bakanlıkça sonuç raporunun uygun bulunması halinde rafinasyon tesisi Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliğine göre geçici faaliyet belgesi almak üzere Bakanlığa başvurabilecek.

Motor yağı değişimi yapılan işletmelere belge şartı

Yönetmelikle Türkiye'de toplanan atık yağ miktarının artırılması amacıyla motor yağı değişimi yapılan akaryakıt istasyonları, tamirhaneler, servisler, kamu kurum/kuruluşları, belediyeler, madencilik faaliyeti gösteren işletmeler ve diğer motor yağı değişimi yapılan işletmelerin kayıt altına alınması ve belgelendirilmesi şartı getirildi.

Buna göre motor yağı değişimi yapılan işletmeler, 1 Ocak 2021'e kadar atık motor yağlarının çevre ve insan sağlığına uygun şekilde değişimi amacıyla 5 yıl geçerliliği bulunan "Motor Yağı Değişim Noktası İzin Belgesi" almaları ve bakanlığın çevrimiçi programlarına kayıt olmaları gerekecek.

Buna göre motorlu araç sahiplerinin motor yağı değişimlerini, il müdürlüğünden izin belgesi almış motor yağı değişim noktalarında yaptırmaları gerekecek.

Tüzel kişiler hariç olmak üzere motorlu araç sahibi gerçek kişiler, yağ değişimini kendileri yapmaları halinde oluşan atık motor yağlarını ise motor yağı değişim noktalarına teslim edecek.

1 Ocak 2020'ta yürürlüğe girecek yeni yönetmelik ile 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği yürürlükten kaldırıldı.