AYM, yardım süresi kuralını iptal etti

Resmi Gazete'de yayımlanan karara göre, Adana 2. İdare Mahkemesi, Sağlık Bakanlığı onayı bulunmayan ilacın temini için başlatılan yardım kampanyasının süresinin uzatılması talebinin reddi üzerine baktığı bir davada, 2860 sayılı Yardım Toplama Kanunu'nun 10. maddesinin birinci fıkrasında yer alan "bir yılı geçmemek üzere" ibaresinin Anayasa'ya aykırı olduğunu ileri sürerek, iptali için AYM'ye başvurdu.

Başvuruda, itiraz konusu kuralın öngördüğü süre sınırının yaşam hakkı ile maddi ve manevi varlığın korunması ve geliştirilmesi hakkı kapsamında devlete yüklenen yükümlülüklerle bağdaşmadığı ve ölçülü olmadığı belirtildi.

Ayrıca, hedeflenen yardım miktarına yardım toplama süresi içinde ulaşılamadığı durumda, toplanan miktarın devrinin söz konusu olması nedeniyle mülkiyet hakkının da ihlal edildiği kaydedildi.

Başvuruyu inceleyen Yüksek Mahkeme, kuralın Anayasa'ya aykırı olduğu gerekçesiyle iptal etti.

Kararın gerekçesinden

AYM'nin kararında, bireysel ve toplumsal anlamda önem taşıdığı açık olan yardım toplama faaliyetinin bir süreyle sınırlandırılmasında kamu yararının bulunmadığının söylenemeyeceği belirtilerek, süre yönünden sınır getirilmediği takdirde kamu yararını veya kamu düzenini olumsuz şekilde etkileyecek sonuçların doğmasının muhtemel olduğu kaydedildi.

Kararda, şu ifadeler yer aldı:

"Yardım toplama faaliyeti bakımından öyle istisnai ve özel durumlar söz konusu olabilir ki bu özel durumların karşılanması ancak yardım toplama süresinin uzatılabilir olmasıyla mümkün olur. Ancak yardım toplama süresi doğrudan kanun tarafından belirli ve kesin bir zaman dilimiyle sınırlandırıldığı durumlarda, yardımın hedeflenen miktara ulaşamaması nedeniyle hiçbir sonuç doğurmaması da söz konusu olabilir. Kanun, bu tür durumlarda sürenin tekrar uzatılmasını açık biçimde yasakladığı gibi elde edilen yardım miktarına ek kaynak sağlayacak yeni bir başvuru yapabilmesine de imkan vermemektedir."

Kanunun 25. maddesinin, toplanan yardımın amacı gerçekleştirecek miktara ulaşmaması halinde yardım toplamaya izin veren makamca, yardım hangi amaç için toplanmış ise o veya benzeri amacı gerçekleştirebilecek kuruluş veya kuruluşlara devrettirileceğini hüküm altına aldığı anlatılan kararda, kanunun, hedeflenen yardımın belirlenen sürede toplanamaması halinde, toplanan yardıma eklenmesi amacıyla yeni bir yardım başvurusu yapmayı da mümkün kılmadığının anlaşıldığı belirtildi.

Kararda, "yardım toplama faaliyetine kategorik olarak azami süre sınırı getiren, durumun önemine göre uzatılacak sürenin belirlenmesinde yetkili mercilere takdir yetkisi tanımayan kural"ın hukuk devleti ilkesine aykırı olduğu sonucuna varıldığı bildirildi.