Çin Ekonomisi 2023'te Zorluklarla Karşılaştı

Dünyanın ikinci büyük ekonomisi, 2023'te yüzde 5,2 büyüyerek Çin hükümetinin 2023 yılı için "yüzde 5 civarında" olmasını öngördüğü büyüme hedefinin üzerine çıktı.

Gayri Safi Yurt içi Hasıla (GSYH), Kovid-19 salgınları nedeniyle karantina tedbirlerinin uygulandığı 2022'ye göre artsa da ekonomik toparlanmadaki sıkıntıların birçok alanda güçlü kaldığı gözlendi.

Küresel ekonomideki durgunluk ve artan jeopolitik risk algısı nedeniyle 2023'te Çin'in ihracatı ve ithalatı düştü, ülkeye gelen doğrudan yabancı yatırımlar 25 yıl sonra ilk kez azaldı.

İmalat sanayinde ve iç talepte ise önceki yıla göre toparlanma işaretleri görülse de ülke ekonomisi yıl boyunca üretici ve tüketici fiyatlarında deflasyon baskınını hissetti.

Genç nüfus işsizliği yıl içinde rekor seviyeye ulaşırken yıl sonunda da yüksek seyretmesi istihdam piyasasında geleceğe ilişkin endişeleri arttırdı.

Büyüme

Ulusal İstatistik Bürosu (UİB) verilerine göre, GSYH, Ocak-Aralık 2023 döneminde, önceki yıla göre yüzde 5,2 arttı.

2022'de 120,4 trilyon yuan (yaklaşık 17,01 trilyon dolar) olan GSYH, 2023'te 126,06 trilyon yuana (yaklaşık 17,71 triyon dolar) ulaştı.

Ekonomi yılın ilk çeyreğinde yıllık bazda yüzde 4,5, ikinci çeyreğinde yüzde 6,3, üçüncü çeyreğinde yüzde 4,9, dördüncü çeyreğinde ise yüzde 5,2 büyüme kaydetti.

Çin ekonomisi, 2022'de yüzde 3 büyüyerek, Kovid-19 salgınının ilk etkilerinin hissedildiği 2020'nin ardından, 1976'dan bu yana en düşük hasıla artışını kaydetmişti.

2023 yılındaki toparlanmada, salgın koruma ve kontrol tedbirlerinin ekonomik faaliyetleri sekteye uğrattığı önceki yıldaki düşük baz etkisi önemli rol oynadı.

Üretim, tüketim ve yatırımlar

Yıllık cirosu 20 milyon yuanın (yaklaşık 2,81 milyon dolar) üzerindeki sanayi işletmelerinin katma değerli üretim çıktılarının hesaplandığı sanayi üretimi, 2023'te yıllık bazda yüzde 4,6 artarken 2022'deki 3,6'lık artışın üzerine çıktı.

Tüketimin ve iç talebin ölçüsü kabul edilen perakende satışlar ise 2023'te yıllık bazda yüzde 7,2 artarak 2022'deki yüzde 0,2'lik düşüşe göre toparlanma gösterdi.

Altyapı, taşınmazlar, makine ve donanım harcamalarını içeren sabit sermaye yatırımları, 2023'te önceki yıla göre yüzde 3 artış kaydederken 2022'deki yüzde 5,1 yıllık artışın gerisinde kaldı.

Altyapı ve imalat yatırımlarındaki yavaşlamanın yanı sıra gayrimenkul yatırımlarında önceki yılda başlayan düşüş, yatırımların artış hızının azalmasında etkili oldu.

Gayrimenkul sektöründeki düşüş sürdü

Gayrimenkul sektörü ve konut piyasası, 2023'te genel ekonomik büyümeyi olumsuz etkileyen faktörlerinde başında yer aldı.

2022'de yıllık bazda yüzde 10 azalan gayrimenkul yatırımları, 2023'de de yüzde 9,6 azalarak düşüşünü sürdürdü.

Hükümetin gayrimenkul sektörünü canlandırmaya yönelik konut satışı ve yatırım finansmanına yönelik teşviklerinin etkisi ise sınırlı oldu.

Ülkede 2023'de yeni konut satışları yüzde 8,2, yeni konut yatırımları ise yüzde 20,9 azaldı.

Genç işsizlik halen yüksek

Çin'de kentlerdeki işsizlik oranı 2023 sonunda 5,2 olurken, 2022 yılı sonuna kıyasla 0,4 puan azaldı.

Yaş gruplarına göre işsizlik oranı, 16-24 yaş aralığında yüzde 14,9, 25-29 yaş aralığında yüzde 6,1, 20-59 yaş aralığında ise yüzde 3,9 oldu.

Yaz aylarından bu yana ilk kez açıklanan genç işsizlik oranının halen yüksek seyretmesi ise dikkati çekti.

Çin'in istatistik kurumu, genç işsizliğin temmuzda yüzde 21,3 ile rekor seviye ulaşmasının ardından yaş gruplarına göre işsizlik verilerini açıklamayı bırakmıştı.

Üretici ve tüketici fiyatlarında deflasyon baskısı

Çin'de üretici fiyatlarındaki gerileme ve tüketici fiyatlarındaki durgunluk 2023 yılı boyunca devam ederken ülkede deflasyon riskine dair endişeler arttı.

UİB verilerine göre, 2022'de yüzde 4,1 artan Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), 2023'te yüzde 3 geriledi.

Enflasyonun temel göstergesi kabul edilen Tüketici Fiyat Endeksi'ndeki artış ise 2022'deki yüzde 2 iken 2023'te yüzde 0,2'ye düştü.

Çin'de üretici fiyatları 15 aydır gerilerken, tüketici fiyatlarındaki artış 2023 sonunda 13 yılın en düşük seviyesine indi.

Fiyat artışları, hükümetin 2023 için belirlediği yüzde 3'lük enflasyon hedefinin gerisinde kaldı.

Dünyada Kovid-19 salgını sonrasında başta gelişmiş ekonomiler olmak üzere enflasyonun yüksek seyrettiği bir dönemde Çin'de ters yönlü eğilimin yerleştiği gözlendi.

İhracat ve ithalat azaldı

Çin'de Kovid-19 salgınının sonrası ekonomik toparlanmadaki kırılganlığın sürdüğünün işareti olarak 2023'te hem ihracatta ve ithalatta düşüş kaydedildi.

Küresel ekonomik toparlanmadaki durgunluk, dış talepteki zayıflık ve bazı sektörlerdeki ihracat kısıtlamaları Çin'in dış ticaretini olumsuz etkiledi.

Gümrükler Genel İdaresinin açıkladığı verilere göre, 2023'te ihracatı yıllık bazda yüzde 4,6 azalarak 3,38 trilyon dolara, ithalatı ise yüzde 5,5 düşüşle 2,56 trilyon dolara geriledi.

Dünyanın en büyük ihracatçısı konumundaki ülkenin ihracatı, 2023'te 2016'dan bu yana ilk kez azaldı.

2022'de Çin'in ihracatı yüzde 7, ithalatı ise yüzde 1,1 artmıştı.

Yabancı doğrudan yatırımlar, 25 yılda ilk kez geriledi

Çin'de, 2023'te doğrudan yabancı yatırımlar, 1998'den bu yana ilk kez yıllık bazda azaldı.

Çin Ticaret Bakanlığının verilere göre, doğrudan yabancı yatırımlar, 2023'ün 11 ayında yıllık bazda yüzde 10 geriledi.

Aktüel kullanılan yabancı sermaye miktarı, imalat sanayinde yüzde 2,1, hizmetlerde yüzde 15,9 azalırken, yüksek teknolojili imalat sanayinde yüzde 1,8 arttı.

Yabancı yatırımlar, 2023'ün ilk çeyreğindeki cüzi artıştan sonra nisandan itibaren düşüş kaydetmişti. Ülkeden çıkan yabancı sermaye miktarı 3. çeyrekte sermaye girişini aşarken dış ödemeler dengesi 25 yıl sonra ilk kez negatife döndü.

Küresel jeopolitik gerilimler, batı ülkelerinin Çin'e ekonomik bağımlılığa bağlı riskleri azaltmaya yaklaşımı ve tedarik zincirlerindeki değişimler ülkenin yatırım destinasyonu olarak rolünü etkileyen faktörler oldu.