Çin'de ülkeyi gelecek 5 yılda yönetecek kadrolar belirlendi

Kongrede seçilen partinin en üst yönetim organı 203 kişilik Merkez Komite, bugün yaptığı ilk toplantısında kendi içinde 24 kişilik Siyasi Büroyu, 7 kişilik Daimi Komiteyi ve Genel Sekreteri seçti.

Devlet Başkanı Şi Cinping, ÇKP Genel Sekreterliğine üçüncü kez seçilerek, Çin Halk Cumhuriyeti'nin kurucusu Mao Zıdong'dan bu yana parti liderliğini iki dönemden fazla sürdüren ilk lider oldu.

Toplantıda Şi, ayrıca orduyu yöneten Merkezi Askeri Komisyonun da başkanlığına yeniden seçildi.

Daimi Komiteye dört yeni isim seçilirken, üyelerin tamamının Şi'ye yakın olması dikkati çekti.

Genel Sekter Şi Cinping, Merkezi Disiplin Komitesi Başkanı Cao Lıci ve ÇKP Merkez Komitesi Birinci Sekreteri Vang Huning Daimi Komite'deki yerlerini korurken, Şanghay Parti Sekreteri Li Çiang, Pekin Parti Sekreteri Cai Çi, Guangdong Parti Sekreteri Li Şi ve ÇKP Genel Ofisi Direktörü Ding Şueşiang yeni seçilen isimler oldu.

Genel Sekreter Şi ve yeni seçilen Daimi Komitenin diğer üyeleri, bugünkü toplantının ardından protokol sırasıyla basının karşısına çıktı.

Yeni başbakan adayı ortaya çıktı

Protokolün iki numarasında, Şi'nin arkasında yürüyen Şanghay Parti Sekreteri Li Qiang'ın, başbakanlığa getirilmesi bekleniyor. Mevcut Başbakan Li Kıçiang'ın iki dönemle sınırlandırılan görev süresi gelecek martta dolacak. Li Kıçiang'ın adının kongrede yeni seçilen Merkez Komite'de yer almaması, Daimi Komite'den ve parti yönetimindeki görevlerinden ayrılacağının habercisi olmuştu.

Çin Ulusal Halk Kongresi (ÇHUK) Başkanı Li Canşu ve Çin Halk Siyasi Danışma Konferansı (ÇHDSK) Başkanı Vang Yang'ın isimleri de yeni Merkez Komite listesinde yer almamıştı. Daimi Komite'de bu iki ismin boşalttığı protokoldeki 3 ve 4 numaraları makamlara komitedeki yerlerini koruyan Merkezi Disiplin Komitesi Başkanı Cao Lıci ve ÇKP Merkez Komitesi Birinci Sekreteri Vang Huning gelecek.

Guangdong Parti Sekreteri Li Şi'nin de dün açıklanan Merkezi Disiplin Komitesi listesinde yer alan tek Siyasi Büro üyesi olduğundan, ilgili komitenin yeni başkanı olacak. Parti içindeki yolsuzluk soruşturmalarını yürüten komite, Şi'nin iktidarı döneminde kritik siyasi ağırlık kazanmıştı.

Daimi Komite'ye yeni giren isimlerden Pekin Parti Sekreteri Cai Çi de parti sekretaryasının işleyişinden sorumlu ÇKP Merkez Komitesi Birinci Sekreterliğine getirilecek.

Şi'nin çocukluk arkadaşı ordunun başında

Merkez Komite'nin bugünkü toplantısında 7 kişilik Merkezi Askeri Komisyon (MAK) da belirlendi. Şi, komisyon başkanı olarak yerini korurken, Komisyon Başkan Yardımcısı General Şu Çiliang, komisyon üyeleri Savunma Bakanı General Vey Fınghı ve Genel Kurmay Başkanı Li Zuıçın yeni komisyonda yer almadı.

Şi'nin çocukluk arkadaşı Komisyon Başkan Yardımcısı Genaral Cang Youşia yerini korudu. Komisyondaki 67 yaşından büyük tüm generaller yerlerini devrederken 72 yaşındaki Cang'a istisna yapılması dikkati çekti. Cang'ın babası, Şi'nin babasının İç Savaş'ta siyasi komiserliğini yaptığı kuzeydeki Komünist silahlı güçlerin komutanıydı. Birbirlerini uzun yıllardır tanıyan Şi ve Cang arasında yakın bir dostluk ve güven ilişkisi olduğu ifade ediliyor.

Öte yandan Çin Halk Kurtuluş Ordusunun (ÇHKO) Tayvan'ın dahil olduğu Batı Harekat Alanı'nın Komutanı Hı Veydong da Komisyon Başkan Yardımcılığına getirildi.

MAK Siyasi Çalışma Dairesi Başkanı Amiral Miao Hua ile MAK Disiplin İnceleme Komisyonu Başkanı General Cang Şıngmin yerlerini korurken, MAK Donanım Geliştirme Dairesi Başkanı, havacılık ve uzay mühendisi General Li Şangfu ve Kara Kuvvetleri Komutanı Liu Cınli komisyonun yeni üyeleri oldu. Yeni iki karacı generalin savunma bakanlığı ve genelkurmay başkanlığına atanabileceği öngörülüyor.

Diplomaside yeni dönem

Çin'in en kıdemli diplomatı, ÇKP Merkez Komitesi Dışişleri Komisyonu Ofisi Direktörü, 72 yaşındaki Yang Cieçı yeni Merkez Komite'de yer almazken, 69 yaşındaki Dışişleri Bakanı Vang Yi, onun yerine Siyasi Büro'ya girdi.

Vang'ın Siyasi Büro'ya girmesi ve parti yönetiminde bulunmayı sürdürmesi, Çin'in ABD ile artan jeo-stratejik rekabetinin yarattığı gerilimler ve çok boyutlu dış politika sorunlarının yaşandığı bir dönemde deneyimli diplomatın katkısına ihtiyaç duyulduğunun göstergesi olarak yorumlanıyor.

Vang'ın gelecek martta Yang'ın yerini alması, Dışişleri Bakanlığına ise yeni bir ismin atanması bekleniyor. Göreve gelebilecek isimlerin işareti ise yine kongrede verildi. Çin'in Washignton Büyükelçisi 56 yaşındaki Çin Gang ve ÇKP'nin Uluslararası İrtibat Dairesi'nin başkanı 58 yaşındaki Liu Ciançao Merkez Komite listesinde yer aldı.

Her ikisi de eski Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü olan iki diplomattan birinin bakanlığa getirileceği öngörülüyor.

GeleceÄŸin liderlerine iÅŸaret edilmedi

Çin'de son 30 yılda iktidarı devralması öngörülen yeni nesil liderlerin buna uygun yardımcı görevlerde tecrübe kazanmaları, kurumsallaşma ve yönetimde süreklilik adına tercih edildi. Örneğin, Devlet Başkanı Şi ve Başbakan Li, ilk kez 2007'deki 17'nci kongrede 54 ve 52 yaşlarındayken Daimi Komite'ye seçilmiş ve birkaç ay sonra Devlet Başkanı Yardımcısı ve Başbakan Birinci Yardımcısı görevlerine getirilmişti. Söz konusu seçimler gelecek iktidarın sinyalini vermişti.

Ancak Şi kendi iktidarında genç yöneticileri parti hiyerarşisinde yükselterek geleceğin liderlerine işaret etmekten kaçındı. Şi, 2017'de yapılan 19'uncu kongrenin ardından devlet başkanı yardımcısını mevcut Daimi Komite üyeleri arasından seçmemiş, emeklilik yaşını geçen eski MDİK Başkanı Vang Çişan bu göreve atanmıştı. Öte yandan, sonraki kongrede yaş haddini dolduracak Han Cıng'ı Başbakan Birinci Yardımcısı yapmıştı.

20'nci kongrede Daimi Komite ve Siyasi Büro'ya yapılan seçimlerde de geleceğin liderlerine ilişkin belirgin tercihler gözlenmedi. Daimi Komite'nin en genç üyesi uzun yıllardır Şi'nin müsteşarlığı niteliğindeki görevlerde çalışan danışmanı Ding Şueşiang 60 yaşında. Ding dışındaki üyelerin hepsi sonraki kongrede liderler için öngörülen emeklilik yaşı olan 68'e ulaşmış olacak. Li Çiang 63, Cao Licı 65, Cao Çi ve Li Şi 66, Vang Huning 67, Şi'in kendisi ise 69 yaşında. Daimi Komite yaşlılardan oluşan bir heyet görünümünde.

Mao'dan bu yana "iktidarı iki dönemi aşan ilk lider"

Şi, kongrede iktidarını üçüncü döneme taşıyarak Çin Halk Cumhuriyeti'nin kurucusu Mao Zıdong'dan bu yana parti liderliğini iki dönemden fazla sürdüren ilk lider oldu. Çinli liderin 2023'ün martında yapılacak Çin Ulusal Halk Kongresi (ÇHUK) toplantısında üçüncü kez devlet başkanlığı seçilerek iktidarını üçüncü döneme taşıması bekleniyor.

Çin Anayasası'nda 2018'de yapılan değişiklikle devlet başkanının görev süresini iki dönemle sınırlayan kural kaldırılmış, böylece Şi'nin liderliğini üçüncü döneme taşımasının önü açılmıştı.

Şi, yakın gelecekte Genel Sekreter, Devlet Başkanı ve Merkezi Askeri Komisyon Başkanı olarak partinin, devletin ve ordunun başında olmayı sürdürecek.

Şi'nin yönetim kadrolarını şekillendirirken kendisinden sonra gelecek lidere işaret etmeyen tercihlerde bulunması, iktidarını belirsiz süreyle sürdürme niyetinin göstergesi olarak yorumlanıyor.