'Doğalgaz ile LNG üzerinden ilerleyen bir savaş var'

Kadir Has Üniversitesi Enerji ve Sürdürülebilir Kalkınma Uygulama ve AraÅŸtırma Merkezi (CESD) Müdürü Prof. Dr. Volkan Åž. Ediger, bazı Arap ülkeleriyle Katar arasında yaÅŸanan diplomatik krizin önemli nedenlerinden birinin sıvılaÅŸtırılmış doÄŸalgaz (LNG) pazarındaki rekabetten kaynaklandığını belirterek, "Dünyada ÅŸu anda boru hatlarıyla taşınan doÄŸalgaz ile LNG üzerinden ilerleyen bir savaÅŸ var." dedi.

Ediger, Katar'daki diplomatik krizin arka planındaki geliÅŸmeler ile dünya LNG piyasasında yaÅŸanacak olası deÄŸiÅŸimleri AA muhabirine deÄŸerlendirdi.

Son yıllarda ABD'nin kaya gazı üretimini artırmasının küresel enerji piyasası ve petrol fiyatları üzerinde önemli etkileri olduÄŸunu dile getiren Ediger, yeni dönemde ABD ve Avustralya'nın LNG'de de pazar payını artırmak istemesi ile Rusya'nın doÄŸalgazdaki payını koruma isteÄŸinin, Katar krizini tetikleyen önemli unsurlar arasında yer aldığını söyledi.

Mevcut durumda dünya genelinde doÄŸalgazın üçte birinin LNG'ye dönüÅŸtürülerek ihraç edildiÄŸini ifade eden Ediger, "Taşıma metodlarında LNG deniz gücünü ifade ederken, boru hatları kara gücünü ifade ediyor. Boru hatlarıyla, LNG arasında bir mücadeleye girildi ve LNG'nin doÄŸalgaz ticaretindeki payı giderek artırıyor. DoÄŸalgazda kara gücü boru hatları sayesinde Rusya'da ancak LNG'nin doÄŸalgaz ticaretindeki oranını artırması, uzun vadede Rusya'nın tekelinin kırılması anlamına geliyor. Dünyada ÅŸu anda boru hatlarıyla taşınan doÄŸalgaz ile LNG üzerinden ilerleyen bir savaÅŸ var." deÄŸerlendirmesinde bulundu.

"Ä°ran'a uygulanan ambargoya benziyor"

Ediger, dünyanın en büyük LNG ihracatçısı Katar'ın mevcut durumunun 1996'da Ä°ran'a uygulanan ambargoya benzerlik gösterdiÄŸini belirterek, bu süreçte Ä°ran'ın 20 yıl boyunca petrol ve doÄŸalgaz kaynaklarından tam istifade edemediÄŸini hatırlattı.

Ä°ran'da yaÅŸanan krizin arka planında Rusya ve Hazar Denizi petrollerinin piyasaya sokulmak istenmesinin yattığını anlatan Ediger, "Bu nedenle küresel piyasada Ä°ran petrolünün pazar payı azaltıldı. Günümüzde ise LNG piyasasına yeni girecek ABD ve Avustralya gibi aktörler için var olan aktörlerin geri planda bırakılması uygun görülüyor." dedi.

Ediger, ABD'de kaya gazı üretiminin artması ve ihracatın serbest bırakılmasıyla , ABD'nin Avrupa ve DoÄŸu Asya'da yeni pazarlar arayışına girmeye baÅŸladığını söyledi.

Katar'dan sonra LNG ihracatında dünyada ikinci sırada yer alan Avustralya'nın 2000'li yılların başından bu yana ihracat kapasitesini 4 kat artırdığını aktaran Ediger, ÅŸöyle konuÅŸtu:

"Avustralya yakın gelecekte daha da artıracak. Dünyada en önemli LNG pazarı Uzak DoÄŸu'da yer alıyor. Bugün dünyadaki en büyük LNG pazarı Japonya. Bunu Güney Kore, Çin, Hindistan ve Tayvan izliyor. Bu nedenle bu bölgeye daha yakın olan Avustralya'nın da devreye girmesi, ulaşım maliyetlerini azaltarak bu ülkelere daha ucuza LNG saÄŸlanmasına neden olacaktır."

Katar, BAE ve Mısır'a LNG göndermeyecek

Dubai merkezli enerji danışmanlık ÅŸirketi Qamar Enerji'nin Üst Yöneticisi Robin Mills de yaÅŸanan krizden sonra Katar'ın boru hatlarıyla yaptığı doÄŸalgaz alışveriÅŸinin olaÄŸan ÅŸekilde devam edeceÄŸini söyledi.

Mills, ülkeler arasındaki krizin olası etkilerinin daha çok LNG alanında yaÅŸanacağına dikkati çekerek, "Katar'ın boru hattı aracılığıya BirleÅŸik Arap Emirlikleri'ne (BAE) gönderdiÄŸi gazı kesmesi çok mümkün görünmüyor. Böyle agresif bir adımın atılması Katar'ın saygınlığına zarar verir ancak BAE ve Mısır'a gönderilen LNG tedariki muhtemelen duracak. Bu iki ülke kendilerine baÅŸka tedarikçi bulmak zorundalar." diye konuÅŸtu.

Katar'ın, küresel LNG piyasasında yüzde 30'luk payı bulunuyor. Bu payla Katar, dünyada LNG ihraç eden ülkeler arasında lider konumda yer alıyor.

Diplomatik krizin taraflarından Mısır, yıllık LNG ihtiyacının yüzde 60'a yakınını Katar'dan karşılıyor. BAE ise Katar'dan yıllık 1 milyon ton LNG ihraç ediyor. Bu da BAE'nin toplam gaz ihtiyacının yaklaşık yüzde 25'ine denk geliyor.

Uluslararası DoÄŸalgaz BirliÄŸi ve Uluslararası LNG Ä°thalatçıları BirliÄŸi verilerine göre, ABD'de inÅŸaatı devam eden 6 LNG terminali bulunuyor, bu sayının 30'a çıkarılması planlanıyor.

ABD'nin tüm projeleri hayata geçirildiÄŸinde yıllık LNG ihraç kapasitesinin 300 milyon tonu geçmesi bekleniyor. Bu durumda ABD, dünyadaki en büyük LNG üreticisi Katar'ı geçerek birinci olacak.

Rusya'da da bir LNG terminalinin inÅŸaatı devam ediyor. Moskova yönetimi 3 terminal daha inÅŸa etmeyi hedefliyor.

Avustralya'da ise 5 terminalin inÅŸası devam ederken, 8 terminal projesinin daha hayata geçirileceÄŸi öngörülüyor.