Ekonomide 2019 böyle geçti

ANKARA(AA) AA muhabirlerinin derlemelerine göre, 2018in ikinci yarısında yaÅŸadığı spekülatif kur ataklarının etkisiyle ivme kaybeden Türkiye ekonomisi, 2019da dengelenme sürecinin etkilerinin hissedildiÄŸi bir yılı yaÅŸadı.

Yerel seçimlerin tamamlanmasının ardından ekonomi yeniden gündemin en önemli konuları arasında yerini aldı.

Geçen yılın son çeyreÄŸinde yüzde 2,8, bu yılın ilk çeyreÄŸinde yüzde 2,3 ve yılın ikinci çeyreÄŸinde de yüzde 1,6lık daralan Türkiye ekonomisi, yılın üçüncü çeyreÄŸinde yüzde 0,9 ile yeniden büyüme patikasına girdi. Dördüncü çeyreÄŸe iliÅŸkin öncü göstergeler de büyüme ivmesinin artacağını ortaya koydu.

Ä°hracat ve turizm gelirleri güçlü seyrederken daha ılımlı bir dengelenme sürecini de destekledi. Finansal saldırılara yönelik müdahalelerle döviz kurundaki dalgalanma azaldı ve finansal piyasalar normalleÅŸti. Bu sayede ekonomik aktivitede 2019 yılının ilk yarısında ılımlı bir toparlanma gerçekleÅŸti.

Küresel ekonomideki geliÅŸmeler, korumacılık önlemleri ve ticaret savaÅŸlarına raÄŸmen ihracat artışını sürdürdü ve yıl boyu rekorlara imza atıldı. Kasım ayı sonunda ihracat geçen senenin 11 ayına göre yüzde 1,77 artışla 165 milyar 67 milyon dolara ulaÅŸtı.

Spekülatif kur ataklarının etkisiyle 2018de yükselen ve yüzde 25,24 ile tepe noktasına ulaÅŸan enflasyonda, bu yıl kurda yakalanan istikrar, gıda arzındaki artış ve ithalattaki düÅŸüÅŸün etkisiyle belirgin ÅŸekilde düÅŸüÅŸ görüldü. Eylülde tek haneyi gören enflasyonda, yıl sonu için öngörülen yüzde 12 hedefinin altında kalınması bekleniyor.

Yüksek fiyat fırsatçılığına tanzim satış önlemi

Yılın ilk aylarına, kış ÅŸartları nedeniyle bazı gıda ürünleri fiyatındaki spekülatif artışlar damga vururken, Hazine ve Maliye Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı ile Tarım Kredi Kooperatiflerinin iÅŸ birliÄŸiyle vatandaÅŸların baÅŸta domates, salatalık, biber, soÄŸan ve patates gibi ürünlere uygun fiyatlı ulaÅŸması için harekete geçildi. Bazı illerde tanzim satış noktaları kurulurken, Tarım Kredi tarafından doÄŸrudan çiftçiden alınan ürünler aracısız ve uygun fiyatla halka ulaÅŸtırıldı. Tanzim satış maÄŸazalarının etkisiyle marketlerdeki sebze ve meyve fiyatlarında önemli düÅŸüÅŸler meydana geldi.

Bu süreçte, benzer sorunların tekrarlanmaması adına yapısal önlemler alınması için de düÄŸmeye basıldı. Sera yatırımlarına yönelik kredi ve teÅŸvik imkanları yanında Tarım Kredinin de bu alanda yatırım yapması için Sera AÅž kuruldu.

Ä°hracat ve katma deÄŸerli ürün üretimini güçlendirmeyi hedefleyen kredi paketleri de art arda açıklanarak, sanayi ve tarım alanlarında üretim altyapısının geliÅŸmesi için katkı saÄŸlandı.

Konkordatodan çıkışlar hızlandı

Hazine ve Maliye Bakanlığı öncülüÄŸünde, geçen yılın son çeyreÄŸinde bankaların konkordatolu firmaların kredi borçlarının yapılandırılması konusunda yaptığı çalışmayla, konkordatodan çıkışlar hızlandı. Mart ayına kadar toplam 318 firma konkordatodan çıkarken, ocak ve ÅŸubatta yeni konkordato müracaatlarında yüzde 50den fazla düÅŸüÅŸ yaÅŸandı.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), karının nisan yerine ocak ayında hazineye devredilmesi yönünde karar alındı. Bu adımla, kamu yatırım ve ödemelerini hızlandırarak piyasaya likiditenin daha hızlı sunulması amaçlandı. Banka genel kurulunda, 2018 yılı karının yüzde 90ının avans olarak dağıtılması kararlaÅŸtırıldı. Ä°lgili mevzuat çerçevesinde 33,7 milyar liralık kar payı avansının hissedarlara dağıtımına baÅŸlandığı bildirildi.

Türkiye ekonomisi dönüÅŸüm patikasına girdi

Spekülatif kur ataklarına, gergin jeopolitik geliÅŸmelere raÄŸmen bu yıl alınan tedbirler ve hayata geçirilen reformlarla dengelenme sürecini geride bırakan Türkiye ekonomisi, yerel seçimlerin de tamamlanmasının ardından kesintisiz 4,5 yıllık icraat döneminde dönüÅŸüm patikasına girdi.

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak tarafından nisan ayında Yeni Ekonomi Programı Yapısal DönüÅŸüm Adımları 2019 açıklandı.

Söz konusu programla Türkiye ekonomisinin reforma odaklanacağının sinyalleri verildi. Büyük ve güçlü Türkiye idealine kavuÅŸmak için ekonomide gerekli yapısal dönüÅŸümlerin hayata geçirileceÄŸi vurgulanan programla seçimsiz devam etmesi beklenen 4,5 yıllık süreçte atılacak adımlar açıklandı.

Bu süreçte ilk icraatlar reel sektöre yönelik yapıldı. Kamu bankaları aracılığıyla farklı sektörler için devreye alınan Ä°VME (Ä°leri, Verimli, Milli Endüstri) Finansman Paketi açıklandı. Paketle ham madde ve ara malı imalatı, makine imalatı ve tarım ana faaliyet alanındaki yatırımlara üç kamu bankasının katılımıyla yıl sonuna kadar 30 milyar liralık bir finansman ayrıldı.

Ayrıca, Hazine ve Maliye Bakanlığının garantisi ve 12 bankanın katılımıyla KOBÄ° ve iÅŸletmeler için 25 milyar liralık Ekonomi DeÄŸer Kredisi Paketi devreye girdi. Ä°ÅŸletmelerin üzerindeki finansman yükünü hafifletmeyi amaçlayan paket, Hazine Destekli Kefalet Sistemi çerçevesinde Kredi Garanti Fonu (KGF) teminatıyla KOBÄ°lerin elini güçlendirdi.

Ayrıca, Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan tarafından açıklanan ihracat destekleri de rekorlarla ilerleyen rakamlara pozitif etkide bulundu. Türk Eximbank aracılığıyla bu yıl yüksek teknolojili ürün ihracatına 2 milyar liralık kredi desteÄŸi saÄŸlandı. Türk menÅŸeli yatırım malı alımlarına yönelik 100 milyon dolar, orta ve yüksek teknolojili ürün ihracına yönelik ise 500 milyon dolarlık destek ayrıldı.

Söz konusu dönemde ekonomi bakanlarının diplomasi trafiÄŸi de dikkati çekti. Özellikle G20 kapsamında gerçekleÅŸtirilen bakanlar toplantısında Türkiyenin ekonomi yönetimi de boy gösterdi. Çinde gerçekleÅŸtirilen Expoya katılan Pekcan, Türk ürünlerinin tanıtımı için düzenlenen Türkiye pavilyonunda baÅŸta Çinliler olmak üzere yabancı yatırımcılarla bir araya geldi.

Savunma sanayinde yerli ve milli ürünler kullanıma sunuldu

Öte yandan bu dönemde savunma sanayisi baÅŸta olmak üzere çeÅŸitli alanlarda yüksek teknoloji ürünler de kullanılmaya baÅŸlandı.

Türkiye ve AB Sınırlarının Sınır Gözetleme Kapasitesinin Artırılması Ä°çin Mobil Gözetleme Araçları Tedarik Projesi kapsamında üretilen 20 AteÅŸ Mobil Sınır Güvenlik Sistemi birliklerin kullanımına sunuldu.

Türk savunma sanayisinde piyade silahı üreticileri, Türk Silahlı Kuvvetlerine yeni Milli Piyade TüfeÄŸi (MPT76) teslimatlarını gerçekleÅŸtirdi. Güvenlik birimlerinin hafif ve etkin bir silaha sahip olması amacıyla üretilen özgün yerli tabanca Mete de güvenlik güçlerinin kullanımına verildi.

Gökbey Projesi kapsamında TUSAÅž tarafından tasarlanarak üretilen ikinci prototip helikopter ilk sertifikasyon uçuÅŸunu gerçekleÅŸtirdi.

Yerli ve milli 5G Çekirdek Åžebekesi üzerinden ilk ses ve data trafiÄŸi saÄŸlandı.

11. Kalkınma Planı yayımlandı

AA muhabirlerinin yaptığı derlemeye göre, CumhurbaÅŸkanlığı Hükümet Sisteminin ilk kalkınma planı olan ve 20192023 dönemini kapsayan 11. Kalkınma Planı bu dönem yayımlandı.

Plan dahilinde, 2023te gayrisafi yurt içi hasılanın (GSYH) 1 trilyon 80 milyar dolara, kiÅŸi başına milli gelirin 12 bin 484 dolara yükseltilmesi, ihracatın 226,6 milyar dolara çıkartılması amaçlandı.

Söz konusu dönemde iÅŸsizlik oranının yüzde 9,9a düÅŸürülmesi ve 4,3 milyon ilave istihdam yaratılması hedefler arasında yer aldı. Enflasyon oranının kalıcı biçimde düÅŸük ve tek haneli rakamlara indirilmesi de amaç olarak belirlenirken, plan dönemi sonunda enflasyonun yüzde 5e düÅŸürülmesi, büyüme oranı açısından dönem ortalamasının yüzde 4,3 olması öngörüldü.

Ekonomide yeni hedefler belirlendi

20202022 yıllarını kapsayan ve teması DeÄŸiÅŸim BaÅŸlıyor olarak belirlenen Yeni Ekonomi Programı (YEP) bu dönem açıklandı.

YEPte enflasyon hedefleri, 2019, 2020, 2021 ve 2022 yılları için sırasıyla yüzde 12, yüzde 8,5, yüzde 6 ve yüzde 4,9 oldu. Bütçe açığının GSYHye oranı hedefi, 2019 ve 2020 için yüzde 2,9, 2021 için yüzde 2,5, 2022 için yüzde 1,5 olarak belirlendi.

Ä°ÅŸsizlik oranında bu yıl yüzde 12,9, 2020 için yüzde 11,8, 2021 için yüzde 10,6, 2022 için yüzde 9,8 hedeflendi. Büyüme hedefleri, 2019 yılı için yüzde 0,5, sonraki 3 yıl için yüzde 5er oldu.

Sanayi ve teknolojide 2023ün yol haritası çizildi

2023 Sanayi ve Teknoloji Stratejisi, sanayiciler ve iÅŸ dünyası temsilcilerinin katılımıyla açıklandı. Stratejide, imalat sanayisinin milli gelirden aldığı payın ve ortayüksek teknolojili ürün yoÄŸunluÄŸunun artırılması gibi hedeflerin belirlenmesinin yanı sıra, fikri mülkiyet haklarından sanayinin dijital dönüÅŸümüne, bölgesel kalkınmadan ArGe çalışmalarına kadar birçok konuda yol haritası çizildi.

Söz konusu stratejiyle son 10 yılda ortalama yüzde 16,5 olan milli gelirde imalat sanayisinin payının 2023te yüzde 21e çıkarılması hedeflendi.

Ä°hracatta yeni hedefler

Türkiyenin gelecek dönemde ihracattaki hedeflerinin yer aldığı Ä°hracat Ana Planı da açıklandı. Planda ABD, Brezilya, Çin, Etiyopya, Fas, Güney Afrika, Güney Kore, Hindistan, Irak, Ä°ngiltere, Japonya, Kenya, Malezya, Meksika, Özbekistan, Rusya ve Åžilinin aralarında bulunduÄŸu 17 hedef ülke belirlendi. Ayrıca, makine, otomotiv, elektrikelektronik, kimya ve gıda endüstrisi olmak üzere 5 hedef sektör seçildi.

Türkiye Uzay Ajansının yönetimi belli oldu

CumhurbaÅŸkanı Recep Tayyip ErdoÄŸanın imzasıyla 13 Aralık 2018de yayımlanan kararnameyle kurulan ve Türkiyenin 20 yıllık rüyası olan Türkiye Uzay Ajansının 7 üyeden oluÅŸan yönetim kurulu belirlendi. Resmi Gazetedeki atama kararına göre, eski Havacılık ve Uzay Teknolojileri Genel Müdürü Serdar Hüseyin Yıldırım, Ajansın Yönetim Kurulu BaÅŸkanı oldu.

Türkiye Uzay Ajansının yönetim kurulu, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank baÅŸkanlığında ilk kez eylül ayında toplandı.

Türkiye ilk kez çok yüksek insani geliÅŸme kategorisine girdi

Bu dönemde açıklanan verilere göre, Türkiye ekonomisi, yılın ikinci çeyreÄŸinde yüzde 1,5 daraldı. Bu dönemde GSYH, cari fiyatlarla yüzde 15 artarak 1 trilyon 24 milyar 226 milyon lira olarak gerçekleÅŸti.

Türkiye ekonomisinin 20202022 dönemi yol haritasının belirlendiÄŸi Yeni Ekonomi Programı (YEP) Resmi Gazetede yayımlandı.

GeleceÄŸe Nefes seferberliÄŸi kapsamında11 Kasım Milli AÄŸaçlandırma Günü olarak ilan edildi, bu kapsamda 81 ilde düzenlenen törenlerle 11 milyon fidan dikildi. Çorumda, 1 saat içinde dikilen fidan sayısıyla Guinness rekoru kırıldı.

BaküTiflisKars Demiryolu Hattı, Çin ile Türkiye arasındaki yük taşıma süresini 1 aydan 12 güne, Marmarayın bu hatta entegre olmasıyla da Uzak Asya ile Batı Avrupa arasındaki süreyi de 18 güne düÅŸürdü.

Türkiye, 2018 yılını kapsayan Ä°nsani GeliÅŸme Endeksinde, 0,806lık deÄŸere ulaÅŸarak, 189 ülke arasında 59uncu sıraya yükseldi. Bu sonuçla Türkiye ilk kez çok yüksek insani geliÅŸme kategorisine girmeyi baÅŸardı.

Yılın üçüncü çeyreÄŸinde yüzde 0,9 büyüyen Türkiye ekonomisi, Avrupa ülkelerinden Almanya, Ä°talya ve Norveçi geride bıraktı.

2020 yılı merkezi yönetim bütçesinin giderleri 1 trilyon 95,5 milyar lira, gelirleri 956,6 milyar lira, bütçe açığı 138,9 milyar lira olarak açıklandı.

Tarım ve Orman Bakanlığınca yapılan düzenlemeyle sigara baÅŸta olmak üzere tütün mamullerinde düz ve standart paket uygulamasına geçildi.

Türkiyenin ilk Parçacık Radyasyonu Test Altyapısı olma özelliÄŸi taşıyan ODTÜSaçılmalı Demet Hattının açılış töreni, Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK) Sarayköy Nükleer AraÅŸtırma Merkezinde gerçekleÅŸtirildi.