En eski İbranice İncil 38 milyon dolara satılıyor

18 Mayıs, 2023, Perşembe

En eski en eksiksiz İbranice İncil, Sotheby's New York'ta 38,1 milyon dolara satın alındı ve müzayedede satılan en değerli el yazması oldu

A+
A-

Codex Sassoon'un yaklaşık 1100 yıl önce yazıldığı düşünülen İncil'in, 24 kitabının tamamını noktalama işaretleri, ünlüler ve aksanlar içeren tek bir el yazmasının hayatta kalan en eski örneği bildirildi. ABD'li avukat ve eski büyükelçi Alfred Moses, İncil'i İsrail'in Tel Aviv kentindeki ANU Yahudi Halkı Müzesi için satın aldı.

Moses yaptığı açıklamada, "İbrani İncili tarihteki en etkili kitaptır ve Batı medeniyetinin temelini oluşturur. Yahudi halkına ait olduğunu bildiğim için mutluyum. Codex Sassoon'un tarihi önemini fark ederek, onun tüm insanlara küresel erişime sahip bir yerde bulunduğunu görmek benim görevimdi." şeklinde konuştu.

Açık arttırmaya çıkarılan İncilin kazanan teklifi, Microsoft'un kurucu ortağı Bill Gates'in 1994 yılında Leonardo da Vinci'nin bilimsel defteri Codex Leicester için ödediği 30.8 milyon doları aştı. Ancak, ABD anayasasının ilk baskısını iki yıl önce 43,2 milyon dolara satın alan serbest fon yöneticisi Ken Griffin'in düzenlediği müzayedede satılan tarihi belge rekorunun gerisinde kaldı.

Codex Sassoon adını, onu 1929'da satın alan ve Londra'daki evinde dünyanın en büyük ve en önemli özel İbranice el yazmaları koleksiyonunu bir araya getiren eski sahibi David Solomon Sassoon'dan almıştır. Hristiyanların Eski Ahit olarak adlandırdığı 24 kitabı oluşturan İbranice İncil'in metni, Masoretes olarak bilinen Yahudi bilginlerin onu standartlaştıran bir notlar bütünü oluşturmaya başladığı Orta Çağ'ın başlarına kadar değişmeden kaldı.

930 civarında toplanan Halep Kodeksi, en yetkili Masoretik metin olarak kabul edilir. Ancak, 1947'de Suriye'nin Halep şehrinde çıkan bir yangının verdiği hasar, orijinal 487 sayfanın yalnızca 295'inin günümüze ulaştığı anlamına geliyor. Sotheby's'e göre, karbon tarihlendirmesinin 900 civarında yaratıldığını gösteren Codex Sassoon'da yalnızca 12 sayfa eksik.

Kıdemli Yahudi eser uzmanı Sharon Mintz, "İbrani İncili'nin neredeyse tamamlanmış bir kitabının sesli harfleri, terennümleri ve alt kısmında katiplere doğru metnin nasıl yazılması gerektiğini anlatan notlarla ilk kez ortaya çıktığını gösteriyor" dedi. Müzayede evi, Mart ayında söyledi. Yüzyıllarca süren notlar ve yazıtlar, el yazmasının Khalaf ben Abraham adlı bir adam tarafından, daha sonra sahipliğini iki oğlu Hezekiel ve Maimon'a devredecek olan Isaac ben Ezekiel al-Attar'a sattığını ortaya koyuyor.

13. yüzyılda kodeks, Suriye'nin kuzeydoğusundaki Makisin'deki bir sinagoga adanmıştır. Kasaba, 13. Yüzyılın sonlarında Moğollar veya 15. Yüzyılın başında Timurlular tarafından tahrip edildikten sonra, el yazması, saklanması için Seleme ibn Abi al-Fakhr'a emanet edildi. Daha sonra 500 yıl boyunca tarihte kayboldu.

Codex Sassoon'un en son sahibi, 1989'da Londra'daki müzayedede 2 milyon sterline (2,5 milyon dolar) satın alan İsviçreli yatırımcı Jacqui Safra'ydı. (Emine Kaçar-- Vehbi Gürcan)