Ermenek'teki maden ocağında 38 gün

Karaman'ın Ermenek ilçesi yakınlarındaki bir kömür ocağında, 28 Ekim'de meydana gelen su baskını sonucu mahsur kalan 18 iÅŸçiye ulaÅŸmak için 602 kiÅŸiden oluÅŸan ekipler, 38 gün boyunca yoÄŸun çaba harcadı.

AA muhabirinin derlediÄŸi bilgiye göre, 28 Ekim'de öÄŸle saatlerinde 34 iÅŸçinin bulunduÄŸu Ermenek'teki özel bir linyit kömürü madeninde su baskını meydana geldiÄŸi ihbarı alındı. 16 iÅŸçinin saÄŸ kurtulmayı baÅŸardığı ocakta mahsur kalan 18 iÅŸçiye ulaÅŸmak için AFAD koordinasyonunda acil durum müdahale çalışmaları baÅŸlatıldı.

Ä°çeri dolan 12 bin ton civarında yüksek basınçlı su, madeni ayakta tutan tahkimatı yıkması nedeniyle dışarı atıldıkça tünel ve galerilerde göçükler meydana geldi, yolu kapattı. 12,5 metrekarelik tüneller, bin 300 metre boyunca alan taÅŸ, toprak ve kömür göçüÄŸünden oluÅŸan yığın sebebiyle tıkandı. 

Kazada, derinliÄŸi dikey olarak 181 metre olan madene binlerce ton su, çok yüksek bir basınçla tünelleri ayakta tutan tahkimatı yıkarak, saniyeler içerisinde, 60 metre yüksekliÄŸe ulaÅŸtı. 1939 metrelik yürüyüÅŸ yolu uzunluÄŸuna sahip ocaktaki tünellerin yaklaşık dörtte üçünü su bastı. Arama kurtarma çalışmaları kapsamında ilk etapta bu suyun tahliye edilmesine çalışıldı.

Olay yerindeki çalışmaları takip eden Vali Murat Koca'yı telefonla arayan CumhurbaÅŸkanı Recep Tayyip ErdoÄŸan, faciayla ilgili bilgi aldıktan sonra iÅŸçilerin kurtarılması için tüm imkanların seferber edilmesini istedi.

Arama-kurtarma çalışmaları için ilk olarak AFAD ve ilgili birimlere baÄŸlı 225 kiÅŸilik ekip olay yerine sevk edilerek, madende biriken suyun motopomplar ile tahliye edilmesi çalışması baÅŸlatıldı. Türk Silahlı Kuvvetlerince, arama-kurtarma çalışmalarına destek vermek üzere iki uçak ve helikopter görevlendirilirken, iki komando timi de olay yerine sevk edildi. Yine çalışmalara destek amacıyla AFAD, SaÄŸlık Bakanlığı, UMKE, TTK, TKÄ°, Türk Kızılayı ve belediyeler baÅŸta olmak üzere birçok kurumdan bölgeye ekip ve araç gönderildi.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı da maden ocağında mahsur kalan iÅŸçilerin aileleri için, bölgeye psikososyal destek ekibi gönderdi. Acil durum müdahalesinin sistematik ÅŸekilde yapılması için alana AFAD Mobil Koordinasyon Merkezi kuruldu, çalışmalar AFAD HaberleÅŸme Aracı ile uydu üzerinden canlı olarak BaÅŸbakanlık Afet ve Acil Durum Merkezi’ne aktarıldı. 

Çalışmalar baÅŸladıktan bir süre sonra Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, UlaÅŸtırma, Denizcilik ve HaberleÅŸme Bakanı Lütfi Elvan ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik olay yerine geldi.

Bölgeye kısa sürede art arda ulaÅŸmaya baÅŸlayan ekipler, su tahliye iÅŸlemlerini hızlandırdı. Mahsur kalan iÅŸçilere ulaşılması için öncelikle madene akan su, aralarında "Ahtapot" adı verilen yüksek kapasiteli olanlarının da bulunduÄŸu pompalarla boÅŸaltılmaya çalışıldı.

Aynı gün ocakta iÅŸçilerin mahsur kalmasına iliÅŸkin, Cumhuriyet BaÅŸsavcılığı soruÅŸturma baÅŸlattı.

Türkiye'nin dört bir tarafından yardım ekipleri bölgeye gelmeye devam ederken, facianın ikinci günü olan 29 Ekim'de, Ä°stanbul BüyükÅŸehir Belediyesi kurtarma ekibi, Karaman'ın Ermenek ilçesi giriÅŸinde kaza geçirdi. Devrilen "Ahtapot" aracında yaralanan 2 görevli hastaneye kaldırıldı. Aynı gün CumhurbaÅŸkanı Recep Tayyip ErdoÄŸan ve BaÅŸbakan Ahmet DavutoÄŸlu da olay yerine gelerek, çalışmaları yerinde inceledi. 

CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan, iÅŸçilerin mahsur kalması nedeniyle, Cumhuriyet Bayramı dolayısıyla CumhurbaÅŸkanlığı Sarayı'nda verilecek resepsiyonun iptal edildiÄŸini açıkladı.

Aynı gün madende mahsur kalan 18 iÅŸçinin isimleri belli oldu. Ä°ÅŸçilerin Osman Çoksöyler, Hüsnü Çolak, Ali Haznedar, Kerim Haznedar, Mehmet Tokat, Hüseyin Çolak, Ä°sa Gözbaşı, Bahri Üzer, Kamil Yaman, Ömer Cansu, Tezcan Gökçe, UÄŸur Ä°lhan, Hüseyin Gültekin, Ä°smail Gürses, Mehmet Baha, Mehmet Özcan, Hasan Tuncer ve Recep ÇiloÄŸlu olduÄŸu bildirildi.

Öte yandan, olaydan sonraki günde madene indirilen ahtapotla çalışmalar daha da hızlandı. BaÅŸbakanlık AFAD koordinasyonunda 420 kiÅŸilik ekip, 90 araç ile arama kurtarma çalışmalarını kesintisiz sürdürdü.

Ermenek'teki maden ocağında mahsur kalan 18 iÅŸçiden biri olan Hüseyin Gültekin'in eÅŸinin, kazadan birkaç saat sonra erkek çocuk dünyaya getirdiÄŸi yönündeki haber, yürekleri daÄŸladı. BebeÄŸe, hem babasının istediÄŸi "Arda" hem de kendi adı "Hüseyin"i vermeyi düÅŸünen aile, umutla ocaktan gelecek iyi bir haberi bekledi.

Facianın 3. günü olan 30 Ekim'de Manisa'nın Soma ilçesinden yüklenen su tahliye pompasını taşıyan kamyon, Ermenek ilçesindeki maden ocağı yakınlarında devrildi, sürücü ve yanındaki elektronik teknikeri kazayı yara almadan atlattı.

''Burası bir doğal afet değil''

Çalışmalar ise 537 kiÅŸilik ekip ile 2 uçak, 3 helikopter, 25 ambulans ve 18 AFAD arama-kurtarma aracı olmak üzere 97 araçla aralıksız sürdürüldü. Alana çok sayıda motopomp, 3 seyyar aydınlatma cihazı, 10 büyük çadır, seyyar mutfak, mobil yatakhaneler, 700 battaniye ve kumanya gönderilidi. Desandre ve nefeslikteki su tahliye çalışmalarına MTA'nın Beypazarı ilçesindeki sondaj makinesi de eklendi. Madenin üç ayrı noktasında su tahliye alanı oluÅŸturuldu. Böylece çalışmalar daha da hızlandı.

AFAD BaÅŸkanı Fuat Oktay, yaptığı açıklamada, alanın uzun, dar ve derin özelliklere sahip, görüÅŸ mesafesinin sıfır olmasının risk oluÅŸturabileceÄŸi gerekçesiyle bölgeye ulaÅŸan dalgıçların arama kurtarma çalışması yapamayacağı sonucuna varıldığını bildirdi.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Yıldız ise kazaya ilişkin, ''Burası bir doğal afet değil. Doğal afet olmayan yerde kusur var demektir" diyerek, olayda kusur olduğuna işaret etti.

Tezcan Gökçe'nin annesi AyÅŸe Gökçe'nin, facianın 3. gününde AA muhabirine verdiÄŸi röportajda, "OÄŸlum yüzme de bilmezdi, suyun içinde ne yaptı?" demesi yürekleri daÄŸladı. AyÅŸe ninenin bu sözü facianın adeta simgesi haline geldi.

Dördüncü gün

Olayın 4. günü olan 31 Ekim'de madene inerek Bakan Yıldız ile çalışmaları inceleyen UlaÅŸtırma, Denizcilik ve HaberleÅŸme Bakanı Elvan, suyun tahliyesinde yarı yarıya ilerleme saÄŸlandığını ancak ocağın tavanının çökmüÅŸ durumda olduÄŸunu, galerilerin 4'te 3'lük bölümünün kapandığını söyledi.

Ermenek Cumhuriyet BaÅŸsavcılığı'ndan yapılan açıklamada ise faciayla ilgili sorumlular hakkında mahkemece adli kontrol kararı verildiÄŸi belirtildi.

Madendeki arama kurtarma çalışmaları aralıksız sürerken, facianın 6. günü olan 2 Kasım'da kameralar karşısına geçen Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Yıldız, 10, 12 bin ton suyun 4'te 3'ünün tahliye edildiÄŸini, içeride 2 bin 500 ton civarında su kaldığını açıkladı.

Yedinci gün

Olayın 7. gününde Ermenek Cumhuriyet BaÅŸsavcılığı'ndan yapılan açıklamada, düzenlenen ön raporda kazanın, eski imalat bölgesine yıllar içerisinde birikmiÅŸ olan suların zaman içinde basınç eÅŸik deÄŸerini aÅŸarak, zayıflayan topuktan çalışma alanlarında aniden su baskınına neden olmasından kaynaklandığı belirtildi.

Aynı gün, maden ocağında mahsur kalan 18 iÅŸçiden Mehmet Özcan'ın, 5 yaşındaki oÄŸlu Ömer Asaf'ın, medyada çıkan, "Babama 'Galatasaray maçı var' dersek madenden çıkar" yönündeki sözleri herkesi aÄŸlattı.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, 4 Kasım'da yaptığı açıklamada, madendeki suyun 5'te 4'ünün tahliye edildiÄŸini,  suyun artık maden ocağıyla alakalı çalışmaları etkileyen olumsuz bir yanı bulunmadığını açıkladı. 

UlaÅŸtırma, Denizcilik ve HaberleÅŸme Bakanı Lütfi Elvan da Ermenek kömür havzasında aÅŸağı yukarı 1500 madenci iÅŸçinin çalıştığını, bu iÅŸçilerin kredi borçlarının üç ay süre ile ertelendiÄŸini duyurdu. Elvan, ayrıca yer altında kalan bazı maden iÅŸçilerinin özellikle Halk Bankasından kredi aldığının tespit edildi, bu borçların Halk Bankası Genel MüdürlüÄŸünce silineceÄŸini bildirdi.

Arama kurtarma çalışmalarının devam ettiÄŸi madende, alan temizlendikçe pompalar aÅŸamalı bir ÅŸekilde daha da aÅŸağı indirildi. Su ve hafriyat tahliyesi için çok sayıda motopomp, çamur pompası, jeneratör ve hidrosam kullanıldı.

Ä°ÅŸçilere ulaşılması için facianın 9. gününde de çalışmalar aralıksız devam etti. AFAD tarafından tahliye çalışmaları sırasında çekilen ve basınla paylaşılan yeni görüntülerde kurtarma çalışmalarına katılan maden iÅŸçilerinin vardiya deÄŸiÅŸimi ve ikarşılaÅŸtıkları sorunları aÅŸmak için verdikleri mücadele dikkati çekti.

Onuncu günde 2 iÅŸçiye ulaşıldı

Olayın 10. günü olan 6 Kasım'da madende 2 iÅŸçiye ulaşıldığı haberi geldi. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, Ermenek'te madende mahsur kalan 18 iÅŸçiden ikisinin cesedine ulaşıldığını açıkladı. 

Mahsur kalan 18 iÅŸçinin yakınları ile 2 iÅŸçinin cesetlerinden alınan örnekler, Adli Tıp Kurumu'na gönderildi. Yapılan DNA testinde, cesetlerin Ermenek'e baÄŸlı AÅŸağı ÇaÄŸlar köyünden Kerim Haznedar (32) ve Ä°sa Gözbaşı'na (23) ait olduÄŸu tespit edildi.

Haznedar ve Gözbaşı'nın cenazeleri, çıkarıldıktan 2 gün sonra memleketlerinde gözyaÅŸları arasında topraÄŸa verildi. Aynı gün olayla ilgili 7 kiÅŸi gözaltına alındığı, 1 kiÅŸinin de arandığı bildirildi.

5 kişi tutuklandı

Oağın aranan sahibi Saffet Uyar, 9 Kasım'da avukatı ile Ermenek'e gelerek, cumhuriyet savcılığına teslim oldu. Ertesi gün gözaltına alınan 8 kiÅŸiden, aralarında Saffet Uyar'ın da bulunduÄŸu 5 kiÅŸi, bilinçli taksirle ölüme sebebiyet vermekten tutuklandı. DiÄŸer 3 kiÅŸi ise adli kontrol kararıyla serbest bırakıldı.

Facianın 15. günü olan 11 Kasım'a gelindiÄŸinde ÅŸüphelilerin ifadeleri basına yansıdı. Maden iÅŸletmecisi Safet Uyar'ın, ifadesinde, "Yapılan çalışmalar sırasında ocaÄŸa bir kez su geldiÄŸini teknik personelden öÄŸrendim, diÄŸerinden haberim yok. Personel suyu boÅŸaltarak çalışmaya devam etmiÅŸtir...

Ekonomik durumum elvermediÄŸi için sondaj makinesi alamadım. Olay öncesi ocakta suyun aktığını ya da kömürün ıslak olduÄŸunu, kayma meydana geldiÄŸini bu nedenle tahkimat yapılamadığını bilmiyorum" dediÄŸi öÄŸrenildi.

Maden ocağında meydana gelen olayın 17. gününde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Ä°ÅŸ TeftiÅŸ Kurulu Ankara Grup BaÅŸkanlığı'nın aldığı heyet kararı ile Ermenek'te su basan kömür ocağının yakınındaki Özkar Madencilik A.Åž. Kömür Ä°ÅŸletmesi'nde üretim durduruldu.

Öte yandan, iÅŸçi yakınları için hayırseverler adeta seferber oldu. Yurt içi ve yurt dışından çok sayıda hayırsever iÅŸçi yakınlarına yardım etmek için Karaman ValiliÄŸine baÅŸvurdu. Karaman Valisi Murat Koca, maden kazasında maÄŸdur olan ailelerinin ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla Valilik tarafından yardım kampanyası baÅŸlatıldığını açıkladı.

19. gün

Madencilerin yakınları da son güne kadar evlatlarına, kardeÅŸlerine, eÅŸlerine ulaÅŸmaya çalışan ekipler için dua etti, maden sahasından hiç ayrılmadı. UlaÅŸtırma, Denizcilik ve HaberleÅŸme Bakanı Lütfi Elvan, Karaman Valisi Murat Koca sık sık madene gelerek çalışmaları denetledi. Belediyeler, sivil toplum kuruluÅŸları ve Türk Kızılayı, kurdukları çadırlarda madende çalışan iÅŸçiler ve acılı ailelere sıcak yemek ve içecek hizmeti verdi. 

Olayın 19. gününde Cenne Linyit Kömür Ä°ÅŸletmesi Limited Åžirketi'nin tutuklanan ÅŸirket müdürü Abdullah Özbey'in avukatı Tevfik BuÄŸdaycı, müvekkilinin tutukluluk kararı için Karaman Sulh Hukuk Mahkemesine itiraz etti. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Ä°ÅŸ TeftiÅŸ Kurulu Ankara Grup BaÅŸkanlığının heyet kararı ile Ermenek'te su baskınının meydana geldiÄŸi Has Åžekerler Madencilik'in yakınındaki Tarkom Madencilik'te de üretim durduruldu.

21 ve 22. gün

AFAD, 17-18 Kasım'da arama kurtarma ekipleri tarafından 8 madenciye ulaşıldığını, böylece madenden çıkarılan iÅŸçi sayısının 10'a ulaÅŸtığını açıkladı. Yapılan DNA testinde, cenazelerin Hüsnü Çolak, Hüseyin Çolak, Tezcan Gökçe, UÄŸur Ä°lhan, Ä°smail Gürses, Bahri Üzer, Mehmet Tokat ve Osman Çoksöyler'e ait olduÄŸu tespit edildi.

"OÄŸlum yüzme de bilmezdi, suyun içinde ne yaptı?", "Gitti mi benim oÄŸlan ÅŸimdi, saklamayın" diyerek kazanın sembolü haline gelen AyÅŸe ve Recep Gökçe'nin oÄŸulları Tezcan Gökçe ile kazanın meydana geldiÄŸi gün iÅŸe baÅŸlayan Osman Çoksöyler, diÄŸer 6 iÅŸçiyle birlikte kılınan cenaze namazının ardından topraÄŸa verildi.

Madendeki su baskınının 26. gününde, Karaman ValiliÄŸi, hayatını kaybeden 9 iÅŸçinin yakınlarına iÅŸ kazası geliri ve ölüm aylığı baÄŸlandığını bildirdi. Ermenek ilçesinde iÅŸçilerin mahsur kaldığı maden ocağında nefeslik ve desandre arasındaki istinat duvarı çöktü. Olayda ölen ya da yaralanan olmadı. Bir yandan arıza giderilirken diÄŸer yandan beÅŸik vagonlarla pasa ve moloz çıkarımına güç ÅŸartlarda devam edildi. Arıza kısa sürede giderildikten sonra çalışma yeniden baÅŸladı.

29. gün

Maden ocağı bölgesinde, ilk kar yağışının baÅŸlamasıyla ÅŸartlar daha da zorlaÅŸtı. Ancak ekipler, arama kurtarma çalışmasına ara vermeden devam etti. AFAD, maden ocağının yüzde 87'sinin tarandığını, maden sahasında 1692 metrenin taramasının gerçekleÅŸtirildiÄŸini belirterek, ocağın yüzde 13'ünü kapsayan 247 metrelik kısım da çalışmaların sürdüÄŸünü açıkladı. 

Facianın 33 ve 34. gününde, iki iÅŸçinin daha cansız bedenine ulaşıldı. Madenden çıkarıldıktan sonra yapılan DNA testinde, cenazelerin Mehmet Baha ve Recep ÇiloÄŸlu'na ait olduÄŸu belirlendi. ÇiloÄŸlu'nun cenazesi memleketi Zonguldak'a gönderilirken, Baha'nın cenazesi Güneyyurt'ta topraÄŸa verildi.

36 ve 37. gün

Arama kurtarma çalışmalarının 36. gününde, madencilerden Ömer Cansu'nun cansız bedenine ulaşıldı. Cansu'nun cenazesi BaÅŸyayla ilçesine baÄŸlı Üzümlü köyünde topraÄŸa verildi.

Kazanın meydana geliÅŸinin ardından geçen 38. günde, AFAD, son 5 iÅŸçinin cansız bedenine ulaşılmasıyla, ocakta mahsur kalan toplam 18 iÅŸçiye de ulaşıldığını ve çalışmaların tamamlandığını bildirdi.

Öte yandan, olayın meydana geldiÄŸi 28 Ekim'den itibaren maden ocağından 4 bin 99 vagon hafriyat çıkarıldı.(AA)