Havucun çileli yolculuğu

Konya'nın Meram ilçesine baÄŸlı 7 bin nüfuslu Kaşınhanı Mahallesi'nde, 24 bin dekar alanda Türkiye havucunun yüzde 60'ı üretiliyor.

Hatay'ın Kırıkhan, Ankara'nın Beypazarı ilçeleri ile havuç üretiminde önemli bir yere sahip Kaşınhanı Mahallesi'nde yılda 250 bin ton havuç hasat ediliyor.

Ä°l dışından çalışmaya gelenlerle 2 bin 500 kiÅŸiye istihdam saÄŸlayan havuç üretiminin çilesini ise büyük oranda kadınlar çekiyor. Havucu tarlayla buluÅŸturan kadınlar, çapa, sulama, söküm, yıkama, seçme ve paketleme gibi iÅŸin her aÅŸamasında etkin rol oynuyor.

Rengi ve aromasıyla baÅŸta Orta DoÄŸu ülkeleri olmak üzere Avrupa'ya da ihraç edilen Kaşınhanı havucunun, ekiminden sofraya ulaÅŸmasına kadar her aÅŸaması makine desteÄŸi olsa da el marifetiyle yapılıyor.

- Kar hasadı zorlaştırdı

Bu yıl, ülke genelinde olduÄŸu gibi Konya Ovası'na düÅŸen kar miktarı, havuç hasadını zorlaÅŸtırdı. 

Yurt içi ve yurt dışından gelen talepleri karşılamak için ter döken iÅŸçiler, soÄŸuk havaya raÄŸmen sökümün yapılacağı bölümün karını traktör ile temizliyor. Kalan buz kütleleri de küreklerle temizlendikten sonra çamur içindeki havuç gün yüzüne çıkarılıyor.

YaÅŸları 17 ila 25 arasında deÄŸiÅŸen kadınların torbalara doldurduÄŸu havuçlar daha sonra erkek iÅŸçilerce römorklara yükleniyor. Çalışanların arasında evlilik hazırlığı yapanların yanı sıra okul harçlığını çıkarmak için gelenler de var. 

- "Okul harçlığımı da buradan çıkarıyorum"

Sabah saatlerinde tarlada mesaiye baÅŸlayan Netice Torun (17) yaptıkları iÅŸin zahmetini anlattı.  

Ailesinin geçimine katkı saÄŸlamak için çalıştığını dile getiren Torun, ÅŸöyle devam etti:

"Okul harçlığımı da buradan çıkarıyorum. Günlük yevmiye alıyorum. Çamur çok oluyor, bazen içine batıyoruz. Günde 50-60 çuval havuç çıkarıyoruz. Çamur ve don olunca söküm yapılamıyor. Traktör söküyor, biz çamurun içinden elle havuç topluyoruz. Traktörün arkasında da kürek var. Erkek iÅŸçiler, buzları bununla atıyor. Kar altında ne kadar eÄŸlenceli olabilir ki. Kendi yaşıtlarımla, arkadaÅŸlarla bazen keyifli oluyor çalışmak, ancak karla kaplı tarlada yine de zor çalışıyoruz. ÇocukluÄŸum bu tarlalarda geçti, 6-7 yıldır çalışıyorum."

- "Hasatta ilk defa kar küreÄŸi kullandık"

Tarlada çalışan iÅŸçilerden Ali Gezer (28) ise görevinin karı temizlemek olduÄŸunu söyledi. Kadınların söktüÄŸü havucun römorklara yüklenmesi ve karın temizlenmesi için çaba sarf ettiÄŸini aktaran Gezer, ÅŸunları kaydetti:

"Karını temizliyoruz. Mahsulümüzü çıkarıyoruz. Sonra burada çamurun içinden çıkardığımız havuçları römorklara yüklüyoruz. Buradan çıkan havuç önce yıkama tesislerinde çamurundan arındırılarak paketleniyor. Bu yıl kar çok yaÄŸdığı için hasatta ilk defa kar küreÄŸi kullandık. Karı temizlemeden üretim yapılamaz. Üstü kar, tabanı buz, zor ÅŸartlar altında çıkarıyoruz. Günde 1 dönüm kadar sökülüyor."

- Yazın makine ile kışın elle sökülüyor

Havuç yıkama tesisi iÅŸletmecisi Osman Pullu da Kaşınhanı'nın 24 bin dekar üretim kapasitesiyle Türkiye'nin havuç üretiminde lider olduÄŸunu ifade etti. Üretimin yüzde 50'sinin ihraç edildiÄŸine dikkati çeken Pullu, sezon içinde hasadın temmuz ayında baÅŸladığını anlattı.

Pullu, havucun içinde bulunduÄŸumuz aylarda da hasadın yapıldığına iÅŸaret ederek, "Bu yıl kar çok yaÄŸdı. Karın altında ürün kaldı. Üretim zor ÅŸartlar altında yapılıyor. Günde 7 ila 15 ton arasında üretim gerçekleÅŸtiriliyor. Yazın makine ile yapılıyordu ama ÅŸimdi iÅŸçilerle söküm yapılıyor. Üretici çok memnun deÄŸil. Girdiler çok fazla ama mal ucuz. Tarladan 1 liradan satışını yapıyoruz." diye konuÅŸtu.

Tarladan getirilen havucun yıkama tesislerine getirilerek çamurundan arındırıldığını vurgulayan Pullu, ürünlerin el iÅŸçiliÄŸi ile paketlendiÄŸini ve buradan da tüketiciye ulaÅŸtığını belirtti.