'Her 100 İstanbullu'dan 4'ü Suriyeli oldu'

Marmara Belediyeler BirliÄŸi (MBB) Göç Politikaları Atölyesi tarafından yüz yüze görüÅŸmeler ve anket yöntemiyle yapılan, "KopuÅŸ'tan Uyum'a Kent Mültecileri - Suriyeli Mülteciler ve Belediyelerin Süreç Yönetimi: Ä°stanbul ÖrneÄŸi" raporuna göre, Ä°stanbul'daki Suriyelilerin kent nüfusuna oranı yüzde 3,67 oldu.

MBB'den yapılan yazılı açıklamaya göre, Suriyeli mültecilerin kent merkezlerinde yaÅŸamaya baÅŸlamasıyla ortaya çıkan, "kent mültecileri", yerel yönetimleri mültecilerin muhatabı haline getirdi. Bundan dolayı baÅŸta belediyeler olmak üzere yerel yönetimlerin mültecilere acil destek vermeleri bir zorunluluk olarak ortaya çıktı. Ancak mültecilerin kentte kalış süresi uzadıkça belediyeler, aslında daha önce hiç planlamadıkları ve yasal yetkiler açısından tartışmalı sayılabilecek alanlarda da mültecilere yönelik hizmet vermek durumunda kaldı.

Bu kapsamda, MBB Göç Politikaları Atölyesi tarafından, Doç. Dr. M. Murat ErdoÄŸan baÅŸkanlığında, yüz yüze görüÅŸmeler ve anket yöntemiyle "KopuÅŸ'tan Uyum'a Kent Mültecileri - Suriyeli Mülteciler ve Belediyelerin Süreç Yönetimi: Ä°stanbul ÖrneÄŸi" baÅŸlıklı araÅŸtırma yapıldı.

AraÅŸtırma, Ä°stanbul özelinde hazırlanmış olsa da yaÅŸanan sorunlar, çözüm için gösterilen çaba, koordinasyonda yaÅŸanan sıkıntılar ve özellikle yerel yönetimlerin yasal ve idari kısıtlılıklarının hemen her yerde benzerlik göstermesi sebebiyle bütün Türkiye için geçerli bir resim sunuyor. AraÅŸtırma, belediyelerin mültecilere yönelik çalışmalarını, süreç yönetimini, karşılaşılan sorunları, mevzuattan kaynaklanan kısıtlılıkları ve çözüm önerilerini ortaya koymayı amaçlıyor.

AraÅŸtırma sonucu hazırlanan rapora göre, belediyelere genel bütçe vergi gelirlerinden ayrılan payların dağıtımında ağırlıklı olarak nüfus kriteri esas alınırken deÄŸiÅŸken nüfus, dolayısıyla göçle gelen nüfus, dikkate alınmıyor. Bu durum da yoÄŸun mülteci barındıran belediyeler için ilave mali destek anlamına geliyor. Hatta bu kaynağın, mültecilerin acil ihtiyaçları, maÄŸduriyetleri ve yeni kapasitelerin acilen yaratılması gerekliliÄŸi dikkate alınarak vatandaÅŸ için ödenenden daha yüksek bir meblaÄŸda olması gerektiÄŸi dile getiriliyor. Bugün sadece Ä°stanbul'da 540 bini, Bursa'da 102 bini aÅŸkın Suriyeli mültecinin bulunması bu ihtiyacı açıkça gösteriyor.

SAYILARLA "KENT MÜLTECÄ°LERÄ°"

Rapora göre, Nisan 2011'den itibaren Türkiye’ye 5 milyon sığınmacı giriÅŸ yaptı. Åžu anda Türkiye'de 3,2 milyon Suriyeli bulunurken, bunların 2,8 milyonu "Geçici Koruma Kapsamında" bulunuyor. Türkiye'de 300 bin ön kayıtlı ve kamplarda 258 bin Suriyeli yaÅŸamını sürdürüyor.

Türkiye’deki "Kent Mültecileri"nin oranı yüzde 92 olurken, ülke genelinde bugüne kadar 230 bin Suriyeli çocuk dünyaya geldi. Ä°stanbul'da ise 540 bin Suriyeli bulunuyor. Bunların 61 bini ön kayıtlı, 479 bini geçici koruma kapsamında kentte kalıyor. Ä°stanbul’daki Suriyelilerin Ä°stanbul nüfusuna oranı yüzde 3,67 olurken, kentteki Suriyelilerin Türkiye’deki toplam Suriyeli sayısına oranı yüzde 17,4 ÅŸeklinde belirlendi.

ÇÖZÜM ÖNERÄ°LERÄ°

Raporun sorunlara getirdiÄŸi çözüm önerilerinde, Belediye Kanunu’nda belediyelerin hizmet alanı, "belediye sınırları içinde yaÅŸayan vatandaÅŸlar ve kayıt altında olmak kaydı ile diÄŸer bütün bireyler" ÅŸeklinde geniÅŸletilmesi gerektiÄŸi belirtiliyor.

"Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu" baÅŸta olmak üzere, yasal ve idari düzenlemelerde belediyelerin yerel uyumu saÄŸlama yönünde özel rol üstlenmeleri ve daha aktif hale getirilmeleri için düzenlemeler yapılması gerektiÄŸi aktarılarak, ÅŸu öneriler sıralandı:

"Muhtaçlığın tespitinin daha saÄŸlıklı yapılması, mükerrer yardımların engellenmesi ve en önemlisi belediyeler arasında makul bir yük paylaşımının gerçekleÅŸmesi için ortak bir veri tabanı oluÅŸturulmalı. Özellikle büyükÅŸehir belediyelerinin olduÄŸu yerlerde, bütün ilçe belediyelerinin birlikte yararlanacağı, 'Mülteci Veri Tabanı'na ihtiyaç duyuluyor. Mülteciler konusunda belediyelerin hem kendi aralarında hem de merkezi idare kurumları ve sivil toplum kuruluÅŸları ile koordinasyonun saÄŸlanabilmesi için büyükÅŸehir belediyelerinde bir birim oluÅŸturulmalı. Türkiye’deki mevcut mevzuat, belediyelerde mültecilerle ilgilenecek birim konusunda açık bir tanımlama yapmıyor. Ä°lçe belediyelerinin her birinde mülteci ve göçmenlerle ilgili bağımsız bir birim oluÅŸturulmalı. Mültecilere daha iyi bir hizmet verebilmeleri için, belediyelere tercüman, psikolog, sosyal hizmet uzmanı gibi kiÅŸiler istihdam edilmeli.