Kıbrıs'ta anlaşılamadı, asrın suyu denize akıyor

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('dfp-haber-ici'); });

Türkiye ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) arasında, Anadolu’dan borularla gelen suyun yönetilmesiyle ilgili devam eden kriz, iki ülke arasındaki mali protokolü de tıkanma noktasına getirdi. KKTC hükümetinin büyük ortağı, su konusunda tutumlarından geri adım atmayacaklarını açıklarken, KKTC Maliye Bakanlığı, Türkiye ile mali protokol imzalanmadığı için memur ve emeklilere 13’üncü maaÅŸları ödemekte zorlanıyor. 1.6 milyar lira maliyetle Anamur’dan denizin 250 metre altından askılı boru sistemiyle Girne’ye ulaÅŸan suyun yönetimi konusundaki krizin temelinde, “Tüketicilerden faturayı kim toplayacak?” sorusu yatıyor. KKTC tarafı, mevcut belediyelerin ve belediyelerin kurduÄŸu ÅŸirketin, su faturalarını tahsil etmesini istiyor. Türkiye tarafı ise, suyun KKTC’ye bedava verildiÄŸini, Ada içindeki su dağıtımının maliyetinin ise, KKTC tarafından karşılanmasını istiyor. 

600 MÄ°LYON YATIRIM

Su dağıtım maliyetinin içinde KKTC’deki pompa istasyonlarının elektrik maliyeti ile arıtma tesisinin iÅŸletilmesi bulunuyor. Türkiye ayrıca mevcut dağıtım hatlarının yenilenmesi gerektiÄŸine dikkat çekerek, KKTC içinde ek 600 milyon liralık yatırıma dikkat çekiyor. Türkiye mevcut belediyelerin, günümüzde su fatura tahsilat oranlarının çok düÅŸük olduÄŸunu, çoÄŸunluÄŸunun mali krizde bulunduÄŸunu ve 600 milyon liralık ek yatırımı da yapmak için kaynağının olmadığına dikkat çekiyor ve suyun özel ÅŸirketlerin de katılacağı bir sistemle iÅŸletilmesini istiyor. Orman ve Su Ä°ÅŸleri Bakanı Veysel EroÄŸlu son olarak, su yönetimi ve yatırımın, sorun çözülene kadar Türkiye Devlet Su Ä°ÅŸleri (DSÄ°) tarafından yapılmasını teklif etti. 

KKTC REDDETTÄ°

KKTC’de koalisyon hükümetinin büyük ortağı Cumhuriyetçi Türk Partisi (CTP) önceki akÅŸam Türkiye’nin yaptığı, içinde özel ÅŸirketlerinin de bulunduÄŸu DSÄ° yönetimi teklifini ele aldı. CTP Genel BaÅŸkanı ve eski CumhurbaÅŸkanı Mehmet Ali Talat, DSÄ° formülünü kabul etmediklerini belirterek, suyu mevcut belediyelerin yönetimi konusundaki tavırlarından geri adım atmayacaklarını açıkladı. Bu arada, bir süre ‘Türkiye vanaları kapattı’ iddialarına yol açan borulardan gelen su ise, iki aydır denize boÅŸaltılıyor. Su projesini yöneten DSÄ°, suyun ‘teknik nedenlerle’ denize boÅŸaltıldığını açıklıyor. Ancak Ada’da gerçek nedenin iÅŸletme krizi olduÄŸu yönünde genel bir görüÅŸ hakim.

Ä°KÄ°NCÄ° KRÄ°Z MALÄ° PROTOKOLDE

SU krizi KKTC ile Türkiye’yi bu yıl sona eren mali protokolün yenilenmesi konusunda da karşı karşıya getirdi. Mali protokolün içine, ek bir protokolle su yönetimi ve yatırımlarının da girmesi gerekiyor. Ancak Türkiye’nin yardımlarını belirleyen 2016-1018 mali protokolündeki tek sorun su yönetimi deÄŸil. KKTC tarafı, geçmiÅŸ mali protokollerde Türkiye’den yardımları almış ancak imzaladığı reformları yerine getirmemiÅŸti.

1 MÄ°LYAR LÄ°RA YILLIK YARDIM

TÜRKÄ°YE’nin yıllık bir milyarı aÅŸan yardımını, yapılacak reformlara baÄŸlıyor. KKTC Meclisi, 2016 bütçesini onayladı, ancak Türkiye’den alınacak yardım miktarı belli olmadığı için, ‘tahmini’ durumuna düÅŸtü. KKTC’de kamuda çalışanlar ve emekliler her yıl aralık ayında maaÅŸlarının yanında 13’üncü maaÅŸ da alıyor. Maliye’nin kasasında yıl sonlarında kaynak kalmaması nedeniyle 13’üncü maaÅŸlar genellikle bir sonraki yılın bütçesinden ‘avans’ kullanılarak ödeniyor. Maliye Bakanlığı Türkiye ile mali protokolün imzalanmaması nedeniyle bu yıl Türkiye’den ‘avans’ alamıyor. Bu nedenle, hükümet, 13’üncü maaÅŸ ödemesinde sıkıntı yaşıyor. 13’üncü maaÅŸlar ödenirse, çiftçinin devletten alacakları aksayacak.

Kaynak : Hürriyet