Merkez Bankası PPK toplantı özetini yayımladı

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu (PPK) 22 Eylül'de yapılan toplantı özetini yayımladı. Yayımlanan özette, mevcut göstergeler önümüzdeki dönemde yurt içi talebin ilk yarıya kıyasla daha ılımlı seyredebileceÄŸine iÅŸaret ettiÄŸi, küresel piyasalardaki belirsizlikler ile güven endekslerindeki zayıf seyir büyüme görünümü ve istihdam üzerinde aÅŸağı yönlü risk oluÅŸturduÄŸu açıklandı. Bu görünüm altında, talep koÅŸullarının enflasyondaki düÅŸüÅŸü destekleyeceÄŸi deÄŸerlendirildiÄŸi belirilerek Para Politikası Kurulu'nun (Kurul), enerji fiyatlarındaki geliÅŸmelerin enflasyonu olumlu yönde etkilemeye devam ettiÄŸi, ancak döviz kuru hareketlerinin çekirdek enflasyon eÄŸilimindeki iyileÅŸmeyi geciktirdiÄŸi deÄŸerlendirmesinde bulunulduÄŸu kaydedildi.

ENFLASYON GELÄ°ÅžMELERÄ°Özette enflasyon geliÅŸmeleri ile ilgili ÅŸu ifadelere yer verildi; "AÄŸustos ayında tüketici fiyatları yüzde 0,40 oranında artmış ve yıllık enflasyon 0,33 puan yükselerek yüzde 7,14 olmuÅŸtur. Bu dönemde tüketici fiyatları üzerinde Türk lirasındaki birikimli deÄŸer kaybının etkileri izlenmiÅŸtir. Gıda grubu yıllık enflasyonu bir önceki aya kıyasla yükselirken petrol fiyatlarındaki azalışın etkisiyle enerji grubu yıllık enflasyonundaki düÅŸüÅŸ eÄŸilimi sürmüÅŸtür. Bu dönemde temel mal ve hizmet gruplarında yıllık enflasyon yukarı yönlü bir seyir izlemiÅŸ, bu doÄŸrultuda çekirdek enflasyon göstergelerinin yıllık artış oranları yükselmiÅŸtir. Mevsimsellikten arındırılmış göstergeler ise enflasyonun ana eÄŸiliminin yavaÅŸlamakla birlikte yüksek seyrini sürdürdüÄŸüne iÅŸaret etmiÅŸtir.

Gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık enflasyon Temmuz ayındaki yatay seyrin ardından AÄŸustos ayında 0,46 puan artışla yüzde 9,71 olmuÅŸtur. Taze meyve ve sebze fiyatlarında son aylarda gözlenen düzeltme eÄŸilimi meyve fiyatlarındaki artışlarla tersine dönmüÅŸtür. Bunun yanında kırmızı et fiyatlarındaki yükseliÅŸ eÄŸiliminin sürmesiyle birlikte yıllık enflasyon iÅŸlenmemiÅŸ gıda grubunda artmıştır. Buna karşılık, iÅŸlenmiÅŸ gıda grubunda yıllık enflasyon yavaÅŸlama eÄŸilimini sürdürmüÅŸ, ancak aylık fiyat artışı yüzde 0,83 ile bir önceki ayın ardından bu dönemde de yüksek seyretmiÅŸtir. Eylül ayına iliÅŸkin öncü göstergeler, taze meyve ve sebze fiyatları kaynaklı olarak iÅŸlenmemiÅŸ gıda yıllık enflasyonunun yükselebileceÄŸine iÅŸaret etmektedir. Öte yandan, enerji fiyatları AÄŸustos ayında yüzde 0,76 oranında azalarak enflasyona olumlu katkısını sürdürmüÅŸtür. Bu grupta yıllık enflasyon petrol fiyatlarındaki düÅŸüÅŸün desteÄŸiyle yüzde 1,26 oranına gerilemiÅŸtir.

Hizmet grubu fiyatları AÄŸustos ayında yüzde 1,14 oranında artmış ve grup yıllık enflasyonu 0,24 puan yükselerek yüzde 8,65 olmuÅŸtur. Bu dönemde yıllık enflasyon ulaÅŸtırma dışındaki tüm ana kalemlerde artış kaydederken grup genelinde Türk lirasındaki deÄŸer kaybının yansımaları izlenmiÅŸtir. Gıda fiyatları kaynaklı maliyet baskılarının sürmesiyle lokanta ve oteller grubunda fiyatlar aylık yüzde 2,05 oranında artmış, böylelikle bu grupta son dokuz yılın en yüksek aylık enflasyonu gerçekleÅŸmiÅŸtir. DiÄŸer taraftan, petrol fiyatlarının düÅŸük seyrine istinaden ulaÅŸtırma hizmetleri yıllık enflasyonundaki yavaÅŸlama eÄŸilimi devam etmiÅŸtir. UlaÅŸtırma hizmetlerindeki bu görünüme karşılık diÄŸer alt kalemlerdeki olumsuz geliÅŸmelerin etkisiyle, AÄŸustos ayında hizmet enflasyonu ana eÄŸiliminde bozulma kaydedilmiÅŸtir.Temel mal grubu yıllık enflasyonu AÄŸustos ayında 0,52 puanlık artışla yüzde 6,58'e yükselmiÅŸtir. Türk lirasındaki birikimli deÄŸer kaybı baÅŸta dayanıklı tüketim malları olmak üzere temel mal grubu fiyatlarını olumsuz etkilemektedir. Nitekim bu dönemde dayanıklı mal grubu fiyatları elektrikli ve elektriksiz aletler öncülüÄŸünde yükseliÅŸ eÄŸilimini sürdürmüÅŸ ve grup yıllık enflasyonu yüzde 7,04 seviyesine ulaÅŸmıştır. Eylül ayına iliÅŸkin göstergeler, dayanıklı tüketim malı fiyatları üzerinde döviz kuru etkilerinin devam ettiÄŸine iÅŸaret etmektedir".

ENFLASYONU ETKÄ°LEYEN UNSURLARPara Politikası Kurulu (PPK) Toplantı özetinde enflasyonu etkileyen unsurlarla ilgili olarak, "TÜÄ°K tarafından açıklanan milli gelir verilerine göre, 2015 yılı ikinci çeyreÄŸinde Gayri Safi Yurt Ä°çi Hasıla (GSYÄ°H) yıllık bazda yüzde 3,8 oranında artış kaydetmiÅŸtir. Bu dönemde nihai yurt içi talebin hem özel kesim hem de kamu kesimi kaynaklı arttığı gözlenirken özel kesim talebindeki artışın daha kuvvetli olduÄŸu dikkat çekmektedir. Ä°kinci çeyrekte yıllık büyümeye en yüksek katkılar sırasıyla özel tüketim ve özel yatırımlardan gelmiÅŸtir. Bu dönemde yurt içi talepteki artışın sürmesi sonucu ithalat artış kaydederken dış talepteki zayıf seyre baÄŸlı olarak ihracatta gözlenen gerileme ile net ihracat yıllık büyümeye negatif katkı yapmaya devam etmiÅŸtir.Sanayi üretimi Temmuz ayında mevsimsellikten arındırılmış verilerle Haziran ayına göre yüzde 1,5 oranında gerileyerek ikinci çeyrek ortalamasının yüzde 0,9 altında gerçekleÅŸmiÅŸtir. Üretimde görülen bu gerilemede, Haziran ayındaki yüksek oranlı artışın düzeltmesinin yanı sıra çalışılan fiili iÅŸ günü sayısının köprü günü gibi etkilerle azalmasının etkili olduÄŸu düÅŸünülmektedir. AÄŸustos ayına iliÅŸkin öncü göstergeler üretimde ılımlı bir artışa iÅŸaret etmektedir.

Harcama tarafına iliÅŸkin veriler, yılın ikinci yarısında yurt içi talebin ilk yarıya kıyasla daha ılımlı seyredebileceÄŸine iÅŸaret etmektedir. Temmuz ayında tüketim malları üretimi aylık bazda gerilerken tüketim malları ithalatı otomobil kaynaklı artmıştır. Otomobil satışlarında süregelen güçlü artış eÄŸilimi Temmuz-AÄŸustos döneminde bir miktar yavaÅŸlamıştır. Beyaz eÅŸya satışları Temmuz-AÄŸustos döneminde ikinci çeyreÄŸe kıyasla sınırlı bir oranda gerilemiÅŸtir. Tüketici güven endekslerindeki zayıf seyir AÄŸustos ayı itibarıyla sürmektedir. Ä°nÅŸaat sektörüne iliÅŸkin göstergeler inÅŸaat faaliyetlerinde kuvvetli bir toparlanmaya iÅŸaret etmezken, firmaların gelecek dönem yatırımlarına iliÅŸkin beklentilerinde belirgin bir toparlanma gözlenmemektedir.

Yılın ilk yarısında ihracatın zayıf seyri ve tüketim talebinin artmaya devam etmesi nedeniyle cari iÅŸlemler dengesindeki iyileÅŸme duraksamıştır. AÄŸustos ve Eylül ayına dair veriler ithalat talebinde yavaÅŸlamaya iÅŸaret ederken ihracat sipariÅŸlerinde bir miktar toparlanma gözlenmektedir. Önümüzdeki dönemde Avrupa BirliÄŸi ülkelerinin talebindeki artışın da katkısıyla büyüme kompozisyonunun kademeli olarak net ihracat lehine deÄŸiÅŸeceÄŸi öngörülmektedir. Kompozisyondaki bu deÄŸiÅŸimin ve petrol fiyatlarındaki düÅŸük seviyelerin katkısıyla cari dengedeki iyileÅŸme eÄŸiliminin belirginleÅŸmesi beklenmektedir.

2015 yılı Haziran döneminde tarım dışı istihdam yatay seyrederken iÅŸ gücüne katılım oranı artmaya devam etmiÅŸtir. Böylelikle iÅŸsizlik oranlarında yükseliÅŸ gözlenmiÅŸtir. Bu dönemde hizmetler istihdamı artmaya devam ederken sanayi ve inÅŸaat istihdamı sınırlı oranda azalmıştır. Sanayi üretimi ve anket göstergeleri, yılın ilk yarısında makul oranlarda artan sanayi sektörü istihdamının üçüncü çeyrekte tarım dışı istihdam artışına katkı vermeyebileceÄŸine iÅŸaret etmektedir. Bu geliÅŸme diÄŸer öncü göstergelerle birlikte deÄŸerlendirildiÄŸinde önümüzdeki dönemde istihdamda güçlü bir artış beklenmemektedir. Ä°ktisadi faaliyetin görünümü ve yatırım eÄŸilimindeki zayıf gidiÅŸat istihdam üzerinde aÅŸağı yönlü risk oluÅŸturmaktadır" denildi.

PARA POLÄ°TÄ°KASI VE RÄ°SKLERÖzette Para Politikası ve Risklerle ilgili olarak ise "Sıkı para politikası duruÅŸunun ve alınan makro ihtiyati önlemlerin etkisiyle kredilerin yıllık büyüme hızları makul düzeylerde seyretmektedir. Kurul, yakın dönemde finansal koÅŸullarda yaÅŸanan sıkılaÅŸmanın da etkisiyle kredilerin büyüme eÄŸiliminde kayda deÄŸer bir düÅŸüÅŸ olduÄŸuna dikkat çekmiÅŸtir. Özellikle, yabancı para cinsi ticari krediler ile tüketici kredilerinde son haftalarda belirgin bir ivme kaybı gözlenmektedir. Kurul, söz konusu geliÅŸmenin büyük ölçüde talep kaynaklı olduÄŸunu deÄŸerlendirmiÅŸtir.

Yılın ilk yarısında dış talep zayıf seyrini korurken iç talep büyümeye ılımlı düzeyde katkı vermiÅŸtir. Tüketici güveninin düÅŸük seviyeleri ve yakın dönemdeki satış verileri yılın ikinci yarısında tüketim talebinde bir yavaÅŸlama gözlenebileceÄŸine iÅŸaret etmektedir. Son dönemde yatırım ve dayanıklı tüketim mallarının göreli fiyatlarında gözlenen yükseliÅŸ, ithal bileÅŸeni yüksek olan bu sektörlerde talebi azaltıcı etki yapacaktır. Bu doÄŸrultuda, önümüzdeki dönemde ithalatın yavaÅŸlaması beklenmektedir. Ä°hracat tarafında ise jeopolitik faktörlerin olumsuz etkisine raÄŸmen Avrupa BirliÄŸi ülkelerinin talebindeki artışın ihracatımızı olumlu etkilemesi beklenmektedir. Bütün bu deÄŸerlendirmeler çerçevesinde Kurul, önümüzdeki dönemde büyüme kompozisyonunun kademeli olarak net ihracat lehine deÄŸiÅŸeceÄŸini öngörmektedir. Bu geliÅŸmenin cari dengeye olumlu olarak yansıması beklenmektedir. Ayrıca, dış ticaret hadlerindeki geliÅŸmeler ve tüketici kredilerinin ılımlı seyri de cari dengedeki iyileÅŸmeyi desteklemektedir. Bu doÄŸrultuda, AÄŸustos verisi ile birlikte cari iÅŸlemler dengesinde iyileÅŸme eÄŸiliminin belirginleÅŸeceÄŸi öngörülmektedir.

Enerji fiyatlarındaki geliÅŸmeler enflasyonu olumlu yönde etkilemeye devam etmektedir. Yılbaşından bu yana gözlenen birikimli döviz kuru geliÅŸmelerinin enflasyon görünümü üzerindeki olumsuz etkisi petrol fiyatlarındaki düÅŸüÅŸle kısmen telafi edilmektedir. Bununla birlikte, döviz kurunda gözlenen birikimli hareketler çekirdek enflasyon eÄŸilimindeki iyileÅŸmeyi geciktirmiÅŸtir. Öncü göstergeler döviz kurundan yurt içi fiyatlara geçiÅŸ etkisinin enflasyonu olumsuz etkilemeye devam ettiÄŸine iÅŸaret etmektedir. Kurul, son dönemde enflasyon beklentilerinde gözlenen artışı da dikkate alarak genel fiyatlama davranışlarının yakından izlenmesi gerektiÄŸini ifade etmiÅŸtir.

Gıda fiyatlarındaki oynaklık devam etmektedir. Her ne kadar yılın son çeyreÄŸinde iÅŸlenmemiÅŸ gıda fiyatlarının bir miktar düzeltme yapması beklense de, fiyatların Eylül ayı itibarıyla izlediÄŸi seyir yılsonu gıda enflasyon tahminine dair yukarı yönlü risk oluÅŸturmaktadır. Ayrıca, küresel piyasalarda süregelen oynaklıklar para politikasında temkinli bir duruÅŸ gerektirmektedir. Bu deÄŸerlendirmeler çerçevesinde Kurul, yurtiçi ve küresel piyasalardaki belirsizliklerin enflasyon beklentileri üzerindeki etkileri ile enerji ve gıda fiyatlarındaki oynaklıkları dikkate alarak, gerekli görülen süre boyunca likidite politikasındaki sıkı duruÅŸun korunmasına karar vermiÅŸtir.

Önümüzdeki dönemde para politikası kararları enflasyon görünümündeki iyileÅŸmenin hızına baÄŸlı olacaktır. Enflasyon beklentileri, fiyatlama davranışları ve enflasyonu etkileyen diÄŸer unsurlar yakından izlenecek ve enflasyon görünümünde belirgin bir iyileÅŸme saÄŸlanana kadar getiri eÄŸrisini yataya yakın tutmak suretiyle para politikasındaki temkinli duruÅŸ sürdürülecektir.

Kurul, toplantıda "küresel para politikalarının normalleÅŸme sürecinde yol haritası" kapsamında alınan ve alınması öngörülen önlemleri de deÄŸerlendirmiÅŸtir. Yol haritasında kamuoyuyla paylaşılan tedbir paketinin son bir ay içinde büyük ölçüde uygulanmaya baÅŸlandığı belirtilmiÅŸtir. Bu doÄŸrultuda, son dönemde döviz likiditesini, çekirdek yükümlülükleri ve uzun vadeli borçlanmayı destekleyici yönde adımlara devam edilmiÅŸtir. Ayrıca likidite politikasının operasyonel çerçevesi sadeleÅŸtirilmiÅŸtir. Bu doÄŸrultuda piyasa yapıcısı bankalara tanınan borçlanma imkanı faiz oranı kaldırılırken teminat koÅŸullarında sadeleÅŸtirmeye gidilmiÅŸtir. Kurul, Türk lirası iÅŸlemler için teminata döviz depo getirilmesine dair yapılan düzenlemelerin bankaların likidite yönetimini etkinleÅŸtireceÄŸini ifade etmiÅŸtir. Atılan bütün bu adımların küresel ÅŸoklara karşı ekonominin dayanıklılığını artırdığı belirtilmiÅŸtir. Merkez Bankasının mevcut politika duruÅŸunun enflasyon görünümüne karşı sıkı, döviz likiditesinde dengeleyici ve finansal istikrarı destekleyici nitelikte olduÄŸu tekrar vurgulanmıştır.

Maliye politikasına ve vergi düzenlemelerine iliÅŸkin geliÅŸmeler enflasyon görünümüne etkileri bakımından yakından takip edilmektedir. Para politikası duruÅŸu oluÅŸturulurken, mali disiplinin korunacağı ve yönetilen/yönlendirilen fiyatlarda öngörülmeyen bir artış gerçekleÅŸmeyeceÄŸi varsayılmaktadır. Maliye politikasının söz konusu çerçeveden belirgin olarak sapması ve bu durumun orta vadeli enflasyon görünümünü olumsuz etkilemesi halinde para politikası duruÅŸunun da güncellenmesi söz konusu olabilecektir.

Son yıllarda mali disiplinin sürdürülmesi Türkiye ekonomisinin olumsuz dış ÅŸoklara karşı duyarlılığını azaltan temel unsurlardan biri olmuÅŸtur. Küresel belirsizliklerin yüksek olduÄŸu mevcut konjonktürde bu kazanımların korunarak daha da ileriye götürülmesi önem taşımaktadır. Mali disiplini kalıcı hale getirecek ve tasarruf açığını azaltacak her türlü tedbir makro ekonomik istikrarı destekleyecek ve uzun vadeli kamu borçlanma faizlerinin düÅŸük düzeylerde seyretmesini saÄŸlayarak toplumsal refaha olumlu katkıda bulunacaktır" ifadelerini yer verildi.