Merkez Bankası'ndan Enflasyon Açıklaması

"Ekim ayında tüketici fiyatları yüzde 1,55 oranında artmış ve yıllık tüketici enflasyonu yüzde 7,58’e gerilemiÅŸtir. Bu geliÅŸmede gıda yıllık enflasyonundaki yavaÅŸlama ile enerji fiyatlarındaki baz etkisi belirleyici olmuÅŸtur. Buna karşılık, Türk lirasındaki birikimli deÄŸer kaybına baÄŸlı olarak temel mal grubu enflasyonundaki yükseliÅŸ sürmüÅŸ, hizmet enflasyonu ise yüksek seyrini korumuÅŸtur. Bu doÄŸrultuda çekirdek enflasyon göstergelerinin yıllık enflasyonunda ve ana eÄŸiliminde temel mal grubu kaynaklı olarak artış gözlenmiÅŸtir.

...DEÄžERLENDÄ°RMELER...

Ekim ayında tüketici fiyatları yüzde 1,55 oranında yükselmiÅŸ ve yıllık enflasyon 0,37 puan azalarak yüzde 7,58 olmuÅŸtur. Bu dönemde ÖKTG-H ve ÖKTG-I endekslerinin yıllık deÄŸiÅŸim oranları sırası ile 0,48 ve 0,68 puan artarak yüzde 8,74 ve 8,92’ye yükselmiÅŸtir.

Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiÄŸinde, Ekim ayında temel mal grubunun katkısının 0,40 puan arttığı, enerji ve gıda gruplarının katkısının ise sırasıyla 0,25 ve 0,51 puan azaldığı gözlenmiÅŸtir. DiÄŸer alt grup katkılarında ise kayda deÄŸer bir deÄŸiÅŸiklik olmamıştır.

Mevsimsellikten arındırılmış verilerle üç aylık ortalamalara göre incelendiÄŸinde, çekirdek enflasyon göstergelerinin ana eÄŸiliminde Ekim ayında bozulma gözlenmiÅŸtir. Döviz kuru geliÅŸmelerinin gecikmeli yansımalarının yanı sıra bu dönemde giyim fiyatlarında kaydedilen yüksek artışla birlikte belirgin olarak yükselen temel mal grubu eÄŸilimi bu geliÅŸmede belirleyici olmuÅŸtur. Hizmet grubunun ana eÄŸilimi ise bu dönemde yatay seyrederek yüksek seviyesini korumuÅŸtur.

Ekim ayında hizmet fiyatları yüzde 0,71 oranında artmış, grup yıllık enflasyonu 0,11 puan artarak yüzde 8,65’e yükselmiÅŸtir. Bu dönemde yıllık enflasyon, lokanta-oteller grubunda gerilerken kira grubunda yatay bir seyir izlemiÅŸ, diÄŸer alt gruplarda ise yükselmiÅŸtir. Lokanta otel grubu aylık enflasyonundaki yavaÅŸlama konaklama hizmetlerinden kaynaklanırken yemek hizmetlerinde yüksek fiyat artışları sürmüÅŸtür. Bu dönemde ulaÅŸtırma hizmetleri fiyatları, okul servis ücretlerindeki yükseliÅŸe baÄŸlı olarak yüzde 1,3 oranında artmıştır. DiÄŸer hizmetler grubunda ise Türk lirasındaki deÄŸer kaybına baÄŸlı olarak bakım-onarım hizmetleri fiyatlarında artışlar hızlanmıştır.

Temel mal grubu yıllık enflasyonu Ekim ayında 1,25 puanlık artışla yüzde 9,19’a yükselmiÅŸtir. Bu dönemde yıllık enflasyon tüm alt gruplarda artış kaydetmiÅŸtir. Türk lirasındaki deÄŸer kaybının birikimli etkilerine baÄŸlı olarak dayanıklı mal grubu fiyatları aylık bazda yüzde 1,75 oranında yükselmiÅŸtir. Dayanıklı mal grubunda beyaz eÅŸya, otomobil ve mobilya fiyatlarında belirgin artışlar gözlenmiÅŸtir. Döviz kuru etkilerinin daha gecikmeli izlendiÄŸi giyim ve dayanıklı dışı temel mallar grubunda da fiyatlar aylık bazda artış kaydetmiÅŸ ve grup yıllık enflasyonu yüzde 8,49’a yükselmiÅŸtir. Giyim grubunda ise endeks tarihinin en yüksek oranlı Ekim ayı artışı gerçekleÅŸmiÅŸ ve yıllık enflasyon yüzde 5,73 olmuÅŸtur. Bu geliÅŸmede gümrük vergisi ayarlamalarının da etkili olduÄŸu düÅŸünülmektedir.

Sonuç olarak Ekim ayı, bir önceki ayda olduÄŸu gibi, Türk lirasındaki deÄŸer kayıplarının temel mal fiyatlarında belirgin olarak hissedildiÄŸi bir dönem olmuÅŸtur. Enerji fiyatları Ekim ayında yüzde 0,77 oranında artmıştır. Bu geliÅŸmede, ÅŸebeke suyu fiyatları ile sırasıyla yüzde 3,87 ve 5,88 artış kaydeden tüp gaz ve LPG fiyatları belirleyici olmuÅŸtur. Yıllık enerji enflasyonu geçen yılın aynı ayındaki elektrik ve doÄŸalgaz fiyat ayarlamalarının oluÅŸturduÄŸu baz etkisiyle yaklaşık 1,8 puan gerileyerek yüzde 0,12 seviyesine düÅŸmüÅŸtür. Ekim ayında gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık enflasyon yaklaşık 2 puanlık düÅŸüÅŸle yüzde 8,69’a gerilemiÅŸtir.

Mevsimsel etkilerden arındırılmış iÅŸlenmemiÅŸ gıda fiyatlarında sebze ürünlerine baÄŸlı olarak kaydedilen azalış bu geliÅŸmede temel belirleyici olmuÅŸtur. Böylelikle iÅŸlenmemiÅŸ gıda grubu yıllık enflasyonu bu dönemde 3,83 puan azalışla yüzde 9,40’a gerilemiÅŸtir. DiÄŸer taraftan, bu grupta kırmızı et fiyatlarının Eylül ayındaki yataya yakın seyrin ardından Ekim ayında tekrar (yüzde 1,03 oranında) artış kaydetmesi dikkat çekmiÅŸtir. Ä°ÅŸlenmiÅŸ gıda grubu yıllık enflasyonunda ise son bir yıllık dönemde kaydedilen yavaÅŸlama eÄŸilimi  sürmüÅŸtür. Bu dönemde katı-sıvı yaÄŸ grubu dışındaki tüm alt gruplarda enflasyon yıllık bazda gerilemiÅŸtir.

Bu dönemde, gıda ve yemek hizmetleri grubunun yıllık enflasyonu yüzde 9,93’e gerilerken gıda ve yemek hizmetleri hariç tüketici enflasyonu 0,19 puan artışla yüzde 6,54’e yükselmiÅŸtir.

…YÄ°-ÜFE…

Yurt içi üretici fiyatları Ekim ayında yüzde 0,20 oranında azalmış, yıllık enflasyon 1,18 puan azalarak yüzde 5,74’e gerilemiÅŸtir. Bu dönemde döviz kuru geliÅŸmelerine baÄŸlı olarak imalat sanayi fiyatlarında kısmi bir iyileÅŸme gözlenmiÅŸtir. Yıllık enflasyon imalat sanayi fiyatlarında yüzde 6,56’ya, petrol ve ana metal hariç imalat sanayisinde ise yüzde 8,71’e düÅŸmüÅŸtür. Ana sanayi gruplarına göre incelendiÄŸinde, Ekim ayında dayanıklı tüketim malları dışındaki alt gruplarda fiyatların ılımlı bir seyir izlediÄŸi gözlenmiÅŸtir.

Dayanıklı tüketim malları fiyatlarındaki yüzde 1,07 oranındaki aylık artışı mobilya kalemi sürüklerken bu geliÅŸmenin yansımaları tüketici fiyatlarında da izlenmiÅŸtir. Bu dönemde ara malı imalatı fiyatları aylık bazda yüzde 0,61 oranında gerilerken demir ve çelik imalatı ile ilgili kalemler bu geliÅŸmede temel belirleyici olmuÅŸtur. Sonuç olarak, Ekim ayında tüketici enflasyonu üzerindeki maliyet yönlü baskılar, dayanıklı tüketim malları dışındaki gruplarda zayıflamıştır."