SARAYLARIN HOCASI SADRETTİN KONEVİ

Konya’nın alimlerinden olan ve birçok ilim insanını yetiştiren ender isimlerden biri olan Sadrettin Konevi Hazretlerinin, bugün türbesi halen ziyarete açık olarak hizmet veriyor. Anadolu Selçuklu Sultanları’nı da hocalık yapan Konevi Hazretleri’nin kabri ismi ile anılan Konevi Mahallesi’nde bulunuyor.

Sadreddin-i Konevi, İlçemizde 13’üncü Yüzyılda Mevlana Celaleddin-i Rumi ile aynı dönemde ve mekanda yaşamış, kalplerimizi ve ruhlarımızı onaran, manevi mimarlarımızdan olan önemli bir şahsiyettir. Caminin Sadreddin Konevi'nin türbesinin camii bahçesinde olmasıyla ayrı bir önemi vardır. Sadreddin Konevi, içerisinden çıktığı Türk-İslam düşüncesini, Anadolu İslam Anlayışını, özellikle de Osmanlı toplumunun ilim ve kültür hayatını derinden etkileyen fikirler üreten, Konya’ nın oduğu kadar Anadolu topraklarının da iftihar ettiği tarihi bir şahsiyettir. O, hayatının her safhasında benzemek istediği Hz. Peygamberin hayatını yaşamış, ecdadımızın düşünce ufuklarında derin izler bırakmış birisidir.

SADRETTİN KONEVİ KİMDİR?

605-606/1208-09 yıllarında Malatya’da doğdu. Esas ismi Ebü’l-Meâlî Sadreddin Muhammed b. İshakb. Muhammed b. Yusuf el-Konevî’dir. Dedesinin adını aldı. Babası Mecdüddin İshak, kendisi gibi büyük bir âlim mutasavvıf ve Anadolu Selçukluları nezdinde itibarlı ve mevki sahibi bir zattı. Anadolu Selçuklu Sarayı ile Abbasi Halifesi arasında elçilik görevinde de bulundu. Sarayda şehzadelere de hocalık yaptı. Aynı zamanda ünlü mutasavvıf Muhyiddin Arabi’nin de yakın dostu idi.

Sadreddin Konevî, 618/1221 yılında babasını dokuz-on yaşlarda iken kaybetti. Küçük yaşlarda hıfzını tamamladı. Dönemin ilim adamlarından istifade etti, onlardan hadis ve fıkıh okudu. O yıllarda Anadolu’ya gelen Şeyhu’l-Ekber Muhyiddin-i Arabî, annesiyle evlendi. Küçük Sadreddin bundan sonra tamamen babalığının terbiye ve tedrisi altına girdi. İyi bir tahsil gördü. Muhyiddin-i Arabi ile birlikte Halep ve Şam’a gitti. Devamlı onun derslerini takip etti. Onun vefatından sonra büyük âlim ve mutasavvıf Evhâdüddin Kirmânî’den feyz aldı. Sadreddin Konevî’nin, “Ben iki âlimden istifade ettim. Biri Evhadüddin, diğeri İbnü’l-Arabî’dir” dediği rivayet edilir.

Konevî uzun bir Suriye, Mısır ve Hac yolculuğundan sonra 1241 yılında Konya’ya yerleşti. Bundan sonra vefatına kadar Konya’dan ayrılmadı.

Sadreddin Konevî, vahdet-i vücut düşüncesinin Muhyiddin Arabî’den sonraki en önemli temsilcisi idi. Anadolu Selçuklu sultan ve devlet adamlarından büyük itibar gördü. Pek çok devlet adamı ders halkasında talebeleri ile birlikte ondan hadis okudu.

Hadis ve tasavvufta ünü dünyaya yayılan Sadreddin Konevî’nin evi Konya’da Çeşme Kapısı denilen Konya Sur kapılarının birinin dışında ve şimdiki Konevî Türbesi’nin bulunduğu yerde idi. Bu mamure kendisine oğlunu tedavi ettiği için zamanın âlim ve ariferinden aynı zamanda varlıklı şahsiyetlerinden birisi olan Hace-i Cihan (Hoca Cı-han) tarafından hediye edilmişti. Sonradan burası onun medresesi oldu, talebelerini burada okuttu. Vefatından sonra burası yeni vakıflarla desteklenerek cami, hanikâh, imaret, mektep ve türbe hâline getirildi. (Fatih ERSOY)