Şehitlerinin mezarlarına asırlık vefa

Azerbaycanlı Nigar nine, 1918'de ÅŸehit olan Osmanlı askerlerinin mezarlarını, Sovyet baskılarına raÄŸmen bugüne kadar korudu ve babasının "Bir gün tekrar gelecekler" dediÄŸi Türklere teslim etti.

Azerbaycanlılar, 1918 yılında ülkeyi Ermeni ve BolÅŸevik çetelerden kurtarmak için yardıma gelen Kafkas Ä°slam Ordusu'nun fedakarlığını bugün de unutmuyor. 70 yıl süren Sovyet yönetimindeki baskılara raÄŸmen ülkenin birçok bölgesinde korunarak bugüne kadar gelmesi saÄŸlanan Türk ÅŸehitliklerinden biri de Bakü'den yaklaşık 110 kilometre uzaklıktaki GubalıbaloÄŸlan köyünde bulunuyor.

Köy halkının anlattığına göre, Ermeni ve BolÅŸevik çetelere karşı omuz omuza savaÅŸan 6 Azerbaycanlı ile 6 Osmanlı askeri GubalıbaloÄŸlan köyü yakınlarında ÅŸehit oldu. O köyde yaÅŸayan ve Ermenilere karşı savaÅŸan Hanifi Mövlayev, ÅŸehit Türk askerlerinin kendi bahçesinde defnedilmesini istedi.

Mövlayev, Sovyetler dönemindeki baskılara raÄŸmen, mezarların akrabalarına ait olduÄŸu söyleyerek onların kaybolmasını engelledi. Mövlayev, ailesine, "Bir gün Türkler yine gelecek. Onlar gelinceye kadar bu mezarları korumamız gerekiyor. Mezarları, Türklerden baÅŸka hiç kimseye teslim etmeyeceÄŸiz." dedi. Hanifi Mövlayev, yıllarca koruduÄŸu mezarların bakımını, ölmeden önce kızı Nigar'a vasiyet etti.

"Babasının vasiyeti, Türk ÅŸehitlerinin mezarının korunması"

Åžimdi 75 yaşında olan Nigar Ekberova, babasının vasiyetini yerine getirdi ve ÅŸehit mezarlarına kendi ifadesiyle "gözü gibi" baktı. Hasta ve yaÅŸlı olan Nigar nineye, ÅŸehitliÄŸin bakımında kızı ve torunları da destek verdi.

Azerbaycan 1991'de bağımsızlığını kazandıktan sonra, ülkenin birçok yerindeki ÅŸehit olan Osmanlı askerlerinin mezarları tespit edildi ve anıt yaptırıldı. Türkiye'nin Bakü BüyükelçiliÄŸi, GubalıbaloÄŸlan köyündeki ÅŸehit mezarlarının varlığını öÄŸrendikten sonra harekete geçti. Elçilik, 6 Azerbaycanlı ile 6 Türk ÅŸehidin yan yana yattığı yere anıt yaptırdı.

Babasının vasiyeti üzerine Türk ÅŸehitlerinin mezarını koruyan Nigar nine AA muhabirine, mezarların sıradan mezarlar olmadığını, Türk askerlerine ait olduÄŸu için önemli gördüklerini anlattı.

Önce babası Hanifi Mövlayev'e, sonra da kendisine, bahçelerindeki mezarların taşınması için teklif geldiÄŸini belirten Ekberova, bunu kabul etmediklerini söyledi.

Mezarlara anıt yaptırdıkları için Türkiye'nin Bakü BüyükelçiliÄŸi yetkililerine teÅŸekkür eden Ekberova, "Babam yıllarca mezarları korudu ve ölmeden önce orada yatanların Türk askeri olduÄŸunu söyleyerek bizim mezarlara sahip çıkmamızı istedi. Åžehitlik açıldıktan sonra ziyaretçi sayısı arttı. Duyan gelip dua okuyor. Bu da beni mutlu ediyor. Onlar, bizim için canlarından vazgeçtiler. Biz de onların mezarlarını koruduk. ÅžehitliÄŸi bundan sonra da göz bebeÄŸimiz gibi koruyacağız, dualarımızı eksik etmeyeceÄŸiz." dedi.

Mezarları sık sık ziyaret eden Ekberova ailesi, ÅŸehitler için zaman zaman Kur'an-ı Kerim okutuyor.

İş adamlarından Ekberov ailesine vefa borcu

Türk ve Azerbaycanlı iÅŸ adamları, Türk ÅŸehitlerinin mezarlarını 100 yıl boyunca koruyan Nigar nineye vefa olarak ÅŸehitler anıtının yanı başında yeni bir ev yaptı.

Ä°ÅŸ adamı Ali Ä°hsan Genç, Ekberov, ailesinin Sovyetler döneminin tüm baskılarına raÄŸmen Mehmetçiklerin mezarlarını, güçleri yettiÄŸince, koruduÄŸunu söyledi. Genç, "Buraya geldiÄŸimizde, ÅŸehitlerimize sahip çıkan aileye bir vefa borcumuz olduÄŸunu gördük. Elimizden gelen imkanlar dahilinde onların daha rahat yaÅŸayacağı bir evi imece usulüyle yapmaya çalıştık. Bütün imkansızlıklarına raÄŸmen ÅŸehitlerimize bir asır sahip çıkan bu aileye vefa borcumuzu yerine getirmenin mutluluÄŸunu yaşıyoruz." dedi.

Azerbaycanlı iÅŸ adamı Ä°lham Almemmedov da "Bir milletin var olması için ÅŸehitlerine sahip çıkması gerekir. Vatan, uÄŸrunda ölen varsa vatandır. Vatan için ölenler ise ÅŸehittir. Åžehitlere sahip çıkıldığında vatana da sahip çıkılmış oluyor. Bu yüzden Türk iÅŸ adamlarının bu giriÅŸimine destek verdik." ifadelerini kullandı.

Kafkas Ä°slam Ordusu

Kafkas Ä°slam Ordusu, Osmanlı Devleti'nin Harbiye Nazırı Enver PaÅŸa'nın talimatıyla kuruldu ve Birinci Dünya Savaşı'nda Kafkasya Cephesi'nde savaÅŸtı. Azerbaycan Cumhuriyeti'nin ve Dağıstan'ın Osmanlı'dan yardım talep etmesi üzerine Nuri PaÅŸa (Killigil) komutasındaki Kafkas Ä°slam Ordusu, Azerbaycan'a doÄŸru sefere çıktı.

Gence'ye 25 Mayıs 1918'de ulaÅŸan Kafkas Ä°slam Ordusu'ndaki asker sayısı, Azerbaycan kolordusundan yapılan bin kiÅŸilik takviyeyle 12 bine ulaÅŸtı. Güzergahındaki Göyçay, Salyan, AÄŸsu ve Kürdemir'i de BolÅŸevik birlikleri ve Ermeni çetelerinden temizleyen Kafkas Ä°slam Ordusu, 15 Eylül 1918'de Bakü'yü kurtardı.

Kafkas Ä°slam Ordusu, Bakü'nün kurtuluÅŸu için bin 130 ÅŸehit verdi.

Hacıkabul'un yanı sıra Azerbaycan'ın Bakü, Åžeki, Åžamahı, Göyçay, Kürdemir, Neftçala ve Guba gibi birçok bölgesinde Kafkas Ä°slam Ordusu ÅŸehitlerinin anıt mezarları bulunuyor.