Sözleşmelerinin feshinde "savunma hakkı"

Erzurum Bölge İdare Mahkemesi 1. İdari Dava Dairesi, baktığı bir davada, Sözleşmeli Erbaş ve Er Kanunu'nun disiplinsizlik ve ahlaki durum nedeniyle TSK'da görev yapamayacağı sıralı amirlerin her türlü bilgi ve belgeye dayanarak düzenleyeceği nitelik belgesi ile anlaşılan sözleşmeli erbaş ve erlerin sözleşmesinin feshini düzenleyen hükmün Anayasa'ya aykırı olduğunu ileri sürerek, iptali istemiyle Yüksek Mahkemeye başvurdu.

Anayasa Mahkemesi, hükmün Anayasa'ya aykırı olduğu sonucuna vararak iptaline karar verdi. İptal kararı, 9 ay sonra yürürlüğe girecek.

Yüksek Mahkemenin iptal gerekçesinde, kural uyarınca sözleşmeli erbaş ve erlerin sözleşmelerinin feshedilebilmesi için TSK bünyesinde görev yapan personelin ifa ettiği görevin gerektirdiği niteliğin kaybına yol açan disiplinsiz ve ahlaka aykırı fiili işlemesi ve bu durumun sıralı amirler tarafından her türlü bilgi ve belgeye dayanılarak nitelik belgesiyle tespit edilmesi gerektiği belirtildi.

İtiraz konusu kuralda yer alan "disiplinsizlik" kavramından ne anlaşılması gerektiğinin belli olmadığına işaret edilen gerekçede, sözleşmenin feshedilmesine neden olan disiplinsizlik hallerinin objektiflikten uzak, sınırlarının ve çerçevesinin belirsiz olduğu aktarıldı.

"Savunma hakkı tanınmadıkça disiplin cezası verilemeyeceği yönündeki ek güvenceye aykırı"

Gerekçede, savunma hakkına ilişkin öngörülen güvencenin gereklerinin yerine getirilebilmesi için hakkında disiplin soruşturması yürütülen kişiye olayın maddi ve hukuki tüm boyutlarına yönelik savunmalarını sunma fırsatı verilmesi gerektiği ifade edildi.

Etkili disiplin soruşturması için ilgiliye hakkındaki iddiaların, bu iddiaların dayandığı delillerin, üzerine atılı fiillerin hukuki nitelendirmesinin ve önerilen disiplin cezasının bildirilmesinin zorunlu olduğu vurgulanan gerekçede, aksi durumun Anayasa ile güvence altına alınan savunma hakkını kısıtlayacağı bildirildi.

Gerekçede, şunlar kaydedildi:

"İtiraz konusu kuralda, öngörülen sözleşmenin feshi işleminin uygulanması için savunma alınmasını, dolayısıyla soruşturma yapılmasını zorunlu kılan herhangi bir hüküm bulunmamaktadır. Bu itibarla kuralla idareye usul güvencelerini sağlamadan sözleşmeyi feshetme yetkisi tanınmasının Anayasa'nın 129. maddesinin ikinci fıkrasında öngörülen 'savunma hakkı tanınmadıkça disiplin cezası verilemeyeceği' yönündeki ek güvenceye aykırı olduğu ve Anayasa'nın anılan maddesinin sözüyle çeliştiği anlaşılmaktadır. Kural Anayasanın 13, 70 ve 129. maddelerine aykırıdır."