Su altında tarih aranıyor

MÖ 3000'li yıllarda kurulduÄŸu bilinen ve 5 bin yıllık geçmiÅŸe sahip antik liman kenti Amasra'da, karadaki kurtarma kazılarının yanısıra deniz altındaki kalıntıların da turizme kazandırılması hedefleniyor.

MÖ Erken Bronz Çağı'nda kurulduÄŸu düÅŸünülen ve "Sesemos" adıyla MÖ 12'nci yüzyılda Fenikeliler'in kıyılar boyunca oluÅŸturduÄŸu koloni yaÅŸamının ardından Ä°ranlı Prenses Amastrist'in yönetimi döneminde en parlak zamanını yaÅŸayan Amasra, 5 bin yıllık tarihin izlerini taşıyor.

Helenistik, Arkaik, Klasik, Roma, Bizans, Ceneviz, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerine ait çok sayıda eserin bulunduÄŸu bildirilen ilçede temel kazısı çalışmaları sırasında ortaya çıkan eserler üzerinde yapılan incelemeler, antik çaÄŸlarda ilçede görkemli yapılar olduÄŸunu ortaya koyuyor.

Bugüne kadarki çalışmalarda ortaya çıkan eserler ilçe tarihinin 5 bin yıllık geçmiÅŸe sahip olduÄŸu konusunda önemli bulgular verirken, antik kent yapılarının yarısının ise yerleÅŸime açılmayan alanların altında kaldığı düÅŸünülüyor.

Yine karada tesadüfen ortaya çıkan eserlerin yanı sıra Bedesten mevkisinde baÅŸlanan resmi kazıların sürdüÄŸü ilçede, deniz altındaki kalıntıların tespit edilerek kültür turizmine kazandırılması için çalışma baÅŸlatıldı. 

"Antik liman kenti ve deniz altındaki medeniyet"

Amasra Müze Müdürü Baran Aydın, ilçede antik çaÄŸlarda tiyatrodan pazar yerine, çeÅŸmelerden su kemerlerine, meclis binalarından kutsal alanlara kadar oldukça kaliteli yapılar inÅŸa edildiÄŸini söyledi.

Gerek Helenistik, gerekse Roma döneminden birçok esere rastlanılmasına karşın antik yapıların yer aldığı Amasrist kentinin önemli bir bölümünün de deniz altında olduÄŸunu düÅŸündüklerini ifade eden Aydın, ÅŸöyle konuÅŸtu: 

"Ä°lçede üzerinde yerleÅŸim olmayan yerlerin altında antik kent olduÄŸunu biliyoruz ve inÅŸaat temeli kazılarında da önemli eserlere rastlıyoruz. MüdürlüÄŸümüz gözetiminde yapılan temel kazılarında Bizans Dönemi'ne ait erzak odası olduÄŸu tahmin edilen yapıdan Roma Dönemi'ne ait hamamlara, toplantı salonundan özel taban mozaikli evlere kadar yapılar ortaya çıkıyor. Bugün 6 bin kiÅŸinin yaÅŸadığı ilçede Roma döneminde 40-50 bin kiÅŸinin yaÅŸadığını tahmin ediyoruz, ki bu da yerleÅŸimin geniÅŸ alanda hakim olduÄŸunu gösteriyor. Amasra'nın antik liman kenti olması, denizin altında önemli kalıntıların varlığını da mümkün kılıyor. Bununla ilgili ilk etapta Küçük Liman'da havadan görüntüleme yaptık, denizde gördüÄŸümüz duvar buluntularını, karadaki eserlerde olduÄŸu gibi dijital haritaya iÅŸlemeye baÅŸladık, gelecek yıl Amasra'nın baÅŸka kesimlerindeki su altı buluntularına yönelik rölöve çıkarma çalışmalarına devam edeceÄŸiz."

"Suya gömülmüÅŸ binalarla batık kent izlerini görmek mümkün"

Amasra'nın, antik bir liman kenti olması dolayısıyla denizdeki arkeolojik çalışmalarda önemli yapı ve kalıntılara ulaÅŸmanın mümkün olduÄŸunu da aktaran Baran Aydın, "Su altında, 5 bin yıllık ilçe medeniyetinin denize uzanan kalıntılarına ulaÅŸmak mümkün. Ä°skeleler, küçük depolar, birtakım liman kalıntıları, batık gemiler, çeÅŸitli mendirek ve 'gemi babası' denilen devrilmiÅŸ palamar, antik çapalar, batık sandallar gibi kalıntılara rastlayabiliriz. 17 AÄŸustos depreminde 3-5 katlı binalar nasıl suya gömüldüyse, burada da 8-10 metre suyun altına gömülmüÅŸ binalarla batık kent izlerini görmek mümkün olabilir. Bazen bir kilise, bazen bir villa veya ev, yapı karşımıza çıkabilir." ifadelerini kullandı.

Aydın, gördükleri ve ulaÅŸabildikleri kalıntıları kayda geçirdiklerini bildirerek, ilerleyen zamanlarda deÄŸiÅŸik su altı araÅŸtırma gemileriyle deniz dibindeki kumu emen temizleme sistemiyle kalıntıların açığa çıkarılabileceÄŸini dile getirdi. 

Bunun en güzel örneÄŸinin Marmaray kazıları sırasında Yenikapı Theodosius Limanı'nda görüldüÄŸünü ve denizin altından 5'inci yüzyıldan 11'inci yüzyıla kadar Bizans dönemine ait 37 gemi kalıntısına rastlanıldığını anımsatan Baran Aydın, bu çalışmaların çok emek istediÄŸini, fakat kültürel zenginlik ve tanıtım olarak getirilerinin de harcanan emek kadar büyük olacağını belirtti.