Taş devrinden kalma sakızdan, dönemin hastalıkları ve beslenme şekilleri belirlendi

​Mersin Ãœniversitesi Fen Fakültesi Biyoteknoloji Bölümü’nden Doktor Öğretim Ãœyesi Emrah Kırdök, Stokholm Ãœniversitesi Arkeoloji ve Klasik Çalışmalar Bölümü’nde doktora araÅŸtırması sırasında orta taÅŸ dönemine (Mezolitik) ait 3 antik sakızla ilgili metagenomik çalışma gerçekleÅŸtirdi. 1990'lı yıllarda yapılan kazı çalışmalarında, yontma taÅŸ kalıntılarla birlikte milattan önce yaklaşık 9700 yıllık çiÄŸnenmiÅŸ huÅŸ aÄŸacı reçinesi incelendi. Ä°stanbul Ãœniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümünden Dr. Andrés Aravena ile Stokholm Ãœniversitesi Paleogenetik Merkezi'nden Prof. Dr. Anders Götherström'un da katıldığı çalışmalarda dönemin hastalıkları ve beslenme ÅŸekillerine ulaşıldı.

Çalışma ile insan kaynaklı olmayan DNA dizilerinin de incelendiÄŸini belirten Kırdök, "AraÅŸtırmada Huseby-Klev çiÄŸnenmiÅŸ sakızının DNA dizileri açısından çok zengin bir materyal olduÄŸunu tespit ettik. Bununla birlikte hem bir diÅŸ eti hastalığı olan periodontit ile iliÅŸkili olduÄŸunu bildiÄŸimiz bakterileri hem de daha önce çiÄŸnenmiÅŸ tüketilmiÅŸ bitki ve hayvan DNA materyali bulduk. Elde edilen yontma taÅŸ materyali aynı zamanda taÅŸ devri dönemine ait bir iÅŸaret olarak kabul ediliyor. Huseby Klev’den elde edilen bu 3 çiÄŸnenmiÅŸ sakız parçasına ait insan genetik verisi daha önce incelenip yayımlanırken, bu çalışmayla birlikte insan kaynaklı olmayan DNA dizileri de incelendi" dedi.

'BU ÇALIŞMALARIN SAYISI FAZLA DEĞİL'

Antik sakız materyalinden elde edilen verilerin bilgisayar üzerinde analizleri aÅŸamasında Dr. Emrah Kırdök ile birlikte çalışan Ä°stanbul Ãœniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümünden Dr. Andrés Aravena, mezolitik dönem sakızındaki DNA karışımından farklı türlerin tespiti üzerine çalışmanın zorlayıcı bir görev olduÄŸunu kaydetti. Dr. Aravena, "Farklı türlerin ve organizmaların tespit edilmesi için birden çok hesaplamalı analiz aracı kullanmamız gerekmiÅŸti. Ä°htiyacımız olan araçların hepsi antik DNA uygulamaları için uyarlanmış deÄŸildi. Bu nedenle harcadığımız zamanın çoÄŸu bu araçları kullanabilmek için gerekli ayarlamaları yapmakla geçti. Antik DNA metagenomiÄŸi hala geliÅŸmekte olan bir alan olmasına raÄŸmen, bu tip bir materyal üzerine yapılan çalışma sayısı henüz pek fazla deÄŸil" diye konuÅŸtu.

TÃœKETTÄ°KLERÄ° BESÄ°NLER

Stokholm Üniversitesi Paleogenetik Merkezi'nden Prof. Dr. Anders Götherström ise bu çalışmanın, İskandinavya’nın batı kıyılarındaki küçük avcı-toplayıcı grubunun hayatıyla alakalı anlık bir görüntü sağladığını bildirdi. Götherström, "Bence bu harika bir şey. İncelediğimiz bu materyal sayesinde İskandinavya’nın batı kıyılarında 9700 yıl önce yaşayan bu gençlerin geyik, alabalık ve fındık tükettiklerini ve içlerinden birinin ciddi düzeyde diş problemleri yaşadığını biliyoruz" dedi.