Tüm Yönleriyle kanser

Türkiye’de akciÄŸer kanserinin erkeklerde en sık görülen hastalık olduÄŸu konusu tartışılırken her 5 kanserden bir tanesinin de akciÄŸer kanseri olduÄŸu ortaya çıktı. Kanser ve akciÄŸer kanseri ile ilgili konuÅŸan Türk Toraks DerneÄŸi Ä°ç Anadolu Åžubesi BaÅŸkanı Dr. Tamer Altınok, akciÄŸer kanserinin maliyetlerinden, elektronik sigaraya kadar birçok konuda Konya Postası’na açıklamalarda bulundu.

‘AKCÄ°ÄžER KANSERÄ° ERKEKLERDE EN SIK GÖRÜLEN HASTALIK’

Kanserin bazı etkilerle deÄŸiÅŸime uÄŸramış hücrelerin bulunduÄŸu organda kontrolsüz olarak çoÄŸalması sonucu oluÅŸan kötü huylu tümörlere baÄŸlı geliÅŸen hastalık olduÄŸuna dikkati çeken BaÅŸkan Tamer Altınok, akciÄŸer kanserinin tüm dünyada en sık görülen ve kansere baÄŸlı ölüm nedenleri içinde ilk sırada yer aldığını söyledi. Dünya SaÄŸlık Örgütü’nün açıklamalarına deÄŸinen Altınok, “Dünya SaÄŸlık Örgütü akciÄŸer kanserinin 2012 yılında toplam 1,8 milyon yeni olgu ile tüm kanserlerin yüzde 12,9’unu meydana getirdiÄŸini açıkladı. Türkiye’de Åžubat 2016’da Ä°mmüno-Onkoloji DerneÄŸi, Türk AkciÄŸer Kanseri DerneÄŸi, Türk Tıbbi Onkoloji DerneÄŸi ve Türk Toraks DerneÄŸi’nin ortaklaÅŸa yayınladığı “AkciÄŸer Kanseri Yol Haritası” raporunda da akciÄŸer kanserinin dünya ve ülkemizdeki durumu ve erken tanı ve tedavi için öneriler sunulmuÅŸtur. AkciÄŸer kanseri SaÄŸlık Bakanlığı’nın 2012 yılı verilerine göre erkeklerde en sık; kadınlarda ise 5. sıklıkta görülen kanser türü ve her yıl yaklaşık 30 bin yeni vakanın teÅŸhis edildiÄŸi tahmin edilmektedir” dedi.

‘HER 5 KANSERDEN 1 TANESÄ° AKCÄ°ÄžER KANSERÄ°’

AkciÄŸer kanseri sadece yaygın olarak deÄŸil, ölümcül olması nedeniyle de oldukça önemli halk saÄŸlığı sorunu olduÄŸunu kaydeden Altınok, tüm dünyada her 5 kansere baÄŸlı ölümün 1’inden akciÄŸer kanserinin sorumlu olduÄŸunu söyledi. Türkiye’nin AkciÄŸer Kanseri Haritası’na deÄŸinen Altınok, “Türk Toraks DerneÄŸi’nin 2009 yılında gerçekleÅŸtirdiÄŸi “Türkiye’nin akciÄŸer kanseri haritası” projesinde her yıl Türkiye’de 29 bin 314 yeni akciÄŸer kanseri olgusu ortaya çıktığı hesaplanmıştır. Görülme hızı hem erkeklerde hem de kadınlarda yaÅŸ ilerledikçe artmaktadır. Bu çalışma sonuçlarına göre Türkiye’de akciÄŸer kanserine yakalanan hastaların yaÅŸ ortalaması 60 olup, yüzde 90,4’ü erkektir” diye konuÅŸtu.

‘AKCÄ°ÄžER KANSERÄ° EN SIK ÖLÜM NEDENÄ°’

AkciÄŸer kanseri sıklılığının batı illerinde daha yüksek olduÄŸunu kaydeden Altınok, “Ne yazık ki hastaların yarıya yakınında tanı konduÄŸu anda uzak organlara yayılmış, %37’si akciÄŸerde olmasına karşın büyük boyutlarda veya büyük damar ve kalbi tutmuÅŸ durumda olduÄŸu tespit edilmekte, sadece yüzde 16’sı operasyona uygun evrede yakalanmaktadır. AkciÄŸer kanseri sıklığı batı bölgelerimizde diÄŸer bölgelere göre daha yüksek olarak tespit edilmiÅŸtir” ÅŸeklinde konuÅŸtu. Türkiye’de akciÄŸer kanserine baÄŸlı ölüm verileri deÄŸerlendirildiÄŸinde, kanser, kalp-damar hastalıklarının ardından en sık ikinci ölüm nedeni olduÄŸunu söyleyen Altınok, kanserlerin içinde en sık ölüm nedeninin akciÄŸer kanseri olduÄŸu ifade etti.

AMELÄ°YAT Ä°ÇÄ°N ERKEN TANI ÅžART

Konya Necmettin Erbakan Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi Hastanesi’nde kanser ve akciÄŸer kanseri ile ilgili verileri paylaÅŸan Altınok, 2004-2016 yılları arasında 17 bin 600 kanser vakasının olduÄŸunu, bu sayıdan bin 800 tanesinin akciÄŸer kanseri vakası olduÄŸunu ve yaklaşık yüzde 10’luk kısmının ameliyat edilebildiÄŸini ifade etti. Kanser ve akciÄŸer kanseri konusunda vatandaÅŸlara çaÄŸrıda bulunan Altınok, erken tanı ve teÅŸhisin çok önemli olduÄŸunu, bu konuya çok dikkat edilmesi gerektiÄŸini kaydederek, ameliyat yapılması konusunda erken teÅŸhis ve tanının belirleyici olduÄŸunu söyledi.

HER ÇEŞİT SÄ°GARA AKCÄ°ÄžER KANSERÄ°NE NEDEN OLUR

Sigara ve diÄŸer tütün ürünlerinin akciÄŸer kanserinin en önemli nedenlerinden birisi olduÄŸunu belirten Altınok, AkciÄŸer kanserli hastaların yüzde 10’dan azının hiç sigara içmediÄŸini aktardı. AkciÄŸer kanserinin geliÅŸme riskinin sigaraya çok baÄŸlı olduÄŸunu dile getiren Altınok, “Sigara içme süresi, baÅŸlama yaşı, içilen sigara tipi ve günlük tüketilen sigara sayısı etkilemektedir. Sigara içme süresi ve miktarı arttıkça risk katlanarak artmaktadır. Sigarayı bırakmak hiçbir zaman riski tamamen ortadan kaldırmamakla birlikte, riskin giderek azalmasını saÄŸlamaktadır. Filtreli ya da light sigaraları içenlerde kanser riski azalmamaktadır” ÅŸeklinde konuÅŸtu.  Light sigara içerken dumanın daha sık ve daha derine çekildiÄŸini ve akciÄŸerin derin kısımlarının kanserojen maddelerle daha fazla temasına neden olduÄŸunu aktaran Altınok, bu durumun yine kanser riskini arttırdığını belirtti.

SÄ°GARADA 4 BÄ°NDEN FAZLA KÄ°MYASAL VE PARTÄ°KÜL VAR

Sigaradaki tütünle birlikte kâğıdın da yandığını söyleyen Altınok, bu ürünlerinde akciÄŸere alındığını söyledi. Sigara dumanında 4 binden fazla kimyasal ve partikülün mevcut olduÄŸunu aktaran Altınok, bu maddeleri ÅŸöyle sıraladı: “50- 60 kadarı karsinojen olup en önemlileri polisiklik aromatik hidrokarbonlar; nitrozaminler; radon, bizmut, polonyum, kadmiyum gibi radyoaktif maddeler ile krom, arsenik, cıva, kurÅŸun, nikel gibi ağır metallerdir.”

ELEKTRONÄ°K SÄ°GARADA KANSEROJEN MADDELER VAR

Küresel YetiÅŸkin Tütün AraÅŸtırması sonuçlarına göre, tütün kullanımında Türkiye’de 2008-2012 yıllarında anlamlı bir azalma olduÄŸunu ifade eden Altınok, 2008 yılında yüzde 31,2 ve 2012 yılında yüzde 27,1 oranında azalma olduÄŸunu kaydetti. Azalmadan ziyade bu konuda sürdürülebilirliÄŸin daha fazla olması gerektiÄŸine dikkati çeken Altınok, “Elektronik sigaranın, sigaradan kurtulmada etkili olamayacağı ve kanserojen maddeler içerdiÄŸi bilinmelidir.  Sigara dumanından pasif etkilenin, yani sigara içmeyen ancak sigara içenle aynı ortamı paylaÅŸanlarda, akciÄŸer kanseri riski erkeklerde yüzde 37, kadınlarda yüzde 22 artış̧ göstermektedir. Radon gazı, akciÄŸer kanser riskini yüzde 8-11 oranlarında artırmaktadır” ifadelerini kullandı. Ev içi radon kaynağının önemli bir kısmının binanın temelindeki toprak ve kayalar olduÄŸunu dile getiren Altınok, Asbeste mazur kalma akciÄŸer kanser riskini 1,5 ila 5,4 kat artırdığını söyledi. Türkiye’de asbest temasının çoÄŸunlukla kırsal alanda gerçekleÅŸtiÄŸi bilgisini veren Altınok, taÅŸocağı veya yeraltında çalışanlarının maruz kaldığı silika, zararlılara karşı kullanılan ilaçlar, ağır metallerin de kanserojen maddeler olduÄŸunu açıkladı.

TÜRKÄ°YE’DE TARAMA PROGRAMLARINDA AKCÄ°ÄžER KANSERÄ° YOK

Ailesinde akciÄŸer kanseri veya genç̧ yaÅŸta akciÄŸer kanseri geliÅŸme öyküsü̈ olan kiÅŸilerde akciÄŸer kanserinin geliÅŸme riskinde 2 kat artış̧ olduÄŸunu ifade eden Altınok, “Birinci derece yakınlarında akciÄŸer kanseri bulunan hiç̧ sigara içmemiş̧ kiÅŸilerde, akciÄŸer kanseri geliÅŸme riski 2,7 kat fazladır. En geliÅŸmiş̧ tedavi yöntemlerine raÄŸmen, hastaların yüzde 86’sı beş̧ yıl içinde kaybedilmektedir. Erken evrede tespit edilenlerin beş̧ yıl sağ̆ kalım olasılığı ise yüzde 70’ler civarındadır. Geç̧ dönemde saptananlarda bu olasılık oldukça düÅŸüktür. Bu nedenle, akciÄŸer kanserinin, henüz ÅŸikâyete sebep olmadığı, kiÅŸinin doktora baÅŸvurma ihtiyacı duymadığı “çok erken” dönem de yakalanabilmesi için tarama programları oluÅŸturulmaya çalışılmaktadır. Ancak Türkiye’de tarama programları içinde akciÄŸer kanseri yer almamakta ve bu konuda risk grubunun belirlenmesi ve maliyet-etkililik çalışmalarının yapılmasına ihtiyaç̧ duyulmaktadır” dedi. AkciÄŸer kanseri konusunda saÄŸlıklı kiÅŸi tanımlamasına dikkati çeken Altınok, “AkciÄŸer kanseri için yüksek risk taşıyan kiÅŸiler en az 30 yıldır günde bir paket sigara içen ya da içmiş̧, ancak 15 yıldan az süredir bırakmış̧ 55-74 yaş arası saÄŸlıklı kiÅŸiler olarak tanımlanmıştır” diye konuÅŸtu.

AKCÄ°ÄžER KANSERLÄ° HASTALAR Ä°LERÄ° EVREDE TESPÄ°T EDÄ°LÄ°YOR

Türkiye’de akciÄŸer kanserli hastalar ileri evrede tespit edildiÄŸini aktaran Altınok, bu konuda vatandaÅŸların daha duyarlı olması gerektiÄŸinin altını çizdi.  AkciÄŸer kanseri tedavisinin ana yönteminin cerrahi müdahale olduÄŸunu ifade eden Altınok, “Ülkemizde akciÄŸer kanserli hastaların çoÄŸunun ileri evrede tespit edilmesinin nedenleri arasında, hastanın ÅŸikâyetlerini önemsememesi, tanıda gecikme ve tedavide gecikme sayılabilir. AkciÄŸer kanserinin tedavisi erken evrelerde ana tedavi yöntemi cerrahidir. Daha ileri evrelerde ana tedavi yöntemleri ilaç veya ışın tedavisidir. Bu tedaviler, kanserin türüne ve evresine, hastanın durumuna baÄŸlı olarak, ardışık veya birlikte uygulanabilir. Bunların yanında destek tedavisi uygulanır. Ayrıca yeni tedavi stratejileri ile özel moleküler deÄŸiÅŸikliklerle veya biyobelirteçlerle kiÅŸiye özel tedavi yaklaşım olanakları saÄŸlanmaktadır” ifadelerini kullandı.

AKCÄ°ÄžER KANSERÄ°NÄ°N MALÄ°YETÄ°

Türkiye’de AkciÄŸer Kanserinin maliyeti hakkında bilgiler veren Altınok, “Türkiye’de AkciÄŸer Kanserinin maliyetinin ise hasta başına ortalama 5 bin 480 ila 4 bin 88 Dolar olduÄŸu her bir yaÅŸam yılının doÄŸrudan tıbbi maliyetinin ise ortalama 18 bin 58 ila 25 bin 775 Dolar olduÄŸu hesaplanmıştır. Ancak gerek uluslararası düzeyde, gerekse Türkiye’de yapılmış̧ çalışmalarda gösterilmiÅŸtir ki, akciÄŸer kanserine yakalanmış̧ hastalar bütün bu masraflı tanı ve tedavi yöntemlerine karşın maalesef ortalama bir yıl yaÅŸayabilmektedirler” diyerek sözlerine son verdi.                    (Mustafa KARAKAYA)