Türk bilimcilerin de katkısıyla 'cüce gezegen'in halkası keşfedildi

Türk bilim insanlarının da içerisinde yer aldığı uluslararası ekip, "cüce gezegen" olarak nitelendirilen ve dünyaya 7,5 milyar kilometre uzaklıkta bulunan Haumea'nın donmuÅŸ gaz ve tozlardan oluÅŸan halkasının varlığını keÅŸfetti.

KeÅŸifle ilgili AA muhabirine açıklama yapan Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Fizik Bölümü ÖÄŸretim Üyesi ve Türkiye Meteor Takip Sistemleri Projesi Yürütücüsü Doç. Dr. Ozan Ünsalan, güneÅŸ sisteminin dışında, Neptün'ün ötesinde, sırasıyla Pluto, Eris, Makemake ve Haumea olarak adlandıran, gezegen sınıflamasına girmeyen 4 cisim bulunduÄŸunu, bunların "cüce gezegen" olarak adlandırıldığını söyledi.

GeçmiÅŸ dönemlerde meteor ve asteroidler ile ilgili ortak çalışma yaptıkları Endülüs Astrofizik Enstitüsünde görevli Jose Luis Ortiz'in, Haumea ile ilgili bir proje yürüttüÄŸünü kaydeden Ünsalan, bu çalışmaya kendilerinin de davet edildiÄŸini aktardı.

Ünsalan, 21 Ocak'ta saat 06.10'da yaklaşık 1 dakika 50 saniye süreyle geçiÅŸ yapan Haumea'yı, dünyadaki diÄŸer teleskoplarla koordineli ÅŸekilde izleyecek ekipte yer almalarının istendiÄŸini belirterek, ÅŸu bilgileri verdi:

"93 kiÅŸilik araÅŸtırma ekibinin 14'ü Türk arÅŸtırmacılardan oluÅŸtu. Biz Türkiye'de Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Ulupınar Gözlemevi, Antalya Tübitak Ulusal Gözlemevi, Erzurum Atatürk Üniversitesi Astrofizik AraÅŸtırma Merkezi, Adıyaman Üniversitesi Fizik Bölümü ve Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi teleskoplarını kullandık. Bu çalışma sonucunda önemli bir keÅŸif yapıldı, Haumea cüce gezegeninin etrafında halka keÅŸfettik. Bu çalışmamız Nature dergisinde 12 Ekim 2017 tarihinde yayınlandı. Biz de bundan Türkiye olarak gurur duyduk." 

"Tam anlamıyla sürpriz oldu"

Doç. Dr. Ünsalan, keÅŸfin bilim dünyası için sürpriz olduÄŸuna iÅŸaret eden Ünsalan, sözlerini ÅŸöyle sürdürdü:

"Biz ÅŸimdiye kadar gazlardan oluÅŸan büyük gezegenlerin halkalarının olduÄŸunu biliyorduk. Bunun dışında bir gezegenin ya da bir cüce gezegenin halkasının olabileceÄŸini bilmiyorduk. Bu tam anlamıyla sürpriz oldu. Haumea'yı bir patates gibi düÅŸünelim, bu patatesin uzun ekseni 2 bin 320 kilometre civarında, kısa ekseni bin 100 kilometre, orta ekseni de bin 700 kilometre civarında. Neptün'ün ötesinde böyle ÅŸekilli bir cisimden bahsediyoruz."