TürkAkım teknik kısıtları kaldırmada güzel fırsatlar yarattı

Ä°STANBUL (AA) Esgaz & Ä°zmir Gaz Yönetim Kurulu Üyesi Arif Aktürk, Anadolu Ajansının ev sahipliÄŸinde ve Rus haber ajansı TASS iÅŸ birliÄŸiyle düzenlenen TürkRus Enerji Uzmanları Toplantısının TürkAkımın Türkiye Enerji ÇeÅŸitlendirmesindeki Rolü baÅŸlıklı oturumunda yaptığı konuÅŸmada, Türkiyenin gaz kaynak çeÅŸitliliÄŸini saÄŸladığını ancak enerji ticaret merkezi olması için hukuki ve ticari engeller bulunduÄŸunu ifade etti.

Türkiyede yıllardır gaz fiyatlarının sübvanse edildiÄŸine dikkati çeken Aktürk, bir çalışmaya göre 2014ten bu yana 12 milyar dolarlık bütçenin sübvansiyona harcandığını söyledi.

Aktürk, Avusturyanın Baumgarten doÄŸal gaz merkezinde bin metreküplük gaz fiyatının yarın için 123,6 dolar olduÄŸuna iÅŸaret ederek, ÅŸöyle konuÅŸtu:

Enerji Piyasaları Ä°ÅŸletme AÅžnin de bir uygulaması var. Oradan da baktım ve bugünkü dolar kuru üzerinden hesapladığımızda, bin metreküp gazın fiyatı 253 dolar civarında. Yarı yarıya fark var. Bu farkın kapanması için bundan sonra ivedilikle yasal altyapıyı deÄŸiÅŸtirmemiz gerekiyor. Bu ÅŸekilde devam edersek, önümüzdeki yıllarda da yüksek gaz fiyatlarıyla devam edeceÄŸimizi düÅŸünüyorum. TürkAkım teknik kısıtları kaldırmak açısından güzel fırsatlar yarattı. Bundan sonra hukuki ve ticari kısıtların ortadan kaldırılması gerekiyor.

TürkAkımın birinci ve ikinci hatlarından akışı saÄŸlanacak gaz için herhangi bir uzun vadeli sözleÅŸme bulunmadığını dile getiren Aktürk, Bu durum, Gazpromun Türkiye pazarına ticari olarak güvendiÄŸine iÅŸaret ediyor. Herhangi bir ticari anlaÅŸma yapmadan bu yatırımı yapmış oluyor. Bu, Türkiye açısından da avantajlar barındırıyor. 2021de sona eren kontratlar var. Bundan sonrası için çalışan, engelsiz likit bir piyasa tesis edebilirsek, hem Türkiye için hem de tedarikçimiz Gazprom için avantaj sayılır. deÄŸerlendirmesinde bulundu.

Aktürk, Avrupa baÅŸta olmak üzere dünyada artık alıcıların belirlediÄŸi bir piyasa bulunduÄŸunu belirterek, Türkiyenin önünde kısa bir süre var. Bu süreyi çok iyi deÄŸerlendirebilir ve yeni bir baÅŸarı hikayesi yazabilirse gaz da bunun lokomotifi olabilir. dedi.

Uluslararası projelere gereÄŸinden fazla anlam yüklüyoruz

Enerji Piyasaları ve Politikaları Enstitüsü BaÅŸkanı Volkan Özdemir ise Rusyanın ilk defa Türkiye üzerinden Balkanlara doÄŸal gaz göndermesi açısından TürkAkımın önemli bir proje olduÄŸunu dile getirdi.

TürkAkımın Türkiyeyi transit boru hatlarından kurtaracağını ve projenin Avrupaya gidecek ikinci ayağının TürkiyeRusya iliÅŸkilerinde önemli bir kazanç olduÄŸunu aktaran Özdemir, ÅŸunları kaydetti:

Biz bu projelere gereÄŸinden fazla anlam yüklüyoruz. Ticaret merkezi olmak uygun koÅŸullar saÄŸlanarak gerçekleÅŸtirilir, uluslararası projeler ondan sonrasında sürece eklenebilir. Türkiyenin ticaret merkezi olması durumunda, Türk lirası üzerinden fiyatlandırma için önemli potansiyel ve fırsatlar var. Potansiyelimiz yüksek ama gerçekleÅŸme yok.

Özdemir, Türkiyenin özellikle petrol fiyatlarının çok düÅŸük olduÄŸu dönemlerde bile 4142 milyar dolar enerji ithalatı gerçekleÅŸtirdiÄŸini belirterek, ÅŸöyle devam etti:

Rusya ile iÅŸ birliÄŸimiz var ama fiyatları düÅŸüremiyoruz. Bu bizim eksikliÄŸimiz. Türkiye piyasa koÅŸullarını gözeterek bu konuyu ele almalı ve bir karar vermesi gerekiyor. Kamu özel sektör ortaklığıyla bir formülasyonun gerçekleÅŸtirilmesi, 2020li yılların başında dönüÅŸüm yaÅŸamamız için bir fırsat sunuyor. Bu kapsamda, Türkiyenin TürkAkım gibi bir projeyle Balkan piyasalarına çıkması önemli bir kazanım fakat iyileÅŸtirilmesi gereken baÅŸka unsurlar var.

Özdemir, öte yandan, uluslararası gaz piyasalarında Türkiyeyi bypass ederek Kıbrıs ve Cezayir rezervlerinin Yunanistan üzerinden Avrupaya gönderilmesi gibi hayal ürünü projelere 20 milyar dolar yatıracak ÅŸirketler bulunmadığını aktardı.

Kıbrıs açıklarında henüz kanıtlanmış bir gaz rezervi bulunmadığına da iÅŸaret eden Özdemir, Mısır açıklarındaki rezervlerde uluslararası ÅŸirketlerin aktif bir ÅŸekilde çalıştığını ve burada yapılacak üretimin ancak sıvılaÅŸtırılmış doÄŸal gaz (LNG) ile uluslararası piyasalara gönderilebileceÄŸini anlattı.

Özdemir, bundan sonraki süreçte Türkiyenin doÄŸal gaz aramalarına ağırlık vermesi gerektiÄŸini vurgulayarak, Türkiye, aramalara odaklanıp 2020nin ikinci yarısını hedefleyerek, gaz keÅŸiflerinden sonra üretime geçmeye çalışmalı. Türkiyenin uluslararası projelerden anlaması gereken üretim odaklı projeler olmalı. Maliyeti ne olursa olsun üretime odaklanmak durumundayız. ifadelerini kullandı.

Avrupa ile gazda da entegre olmalıyız

Türkiye DoÄŸal Gaz Dağıtıcıları BirliÄŸi (GAZBÄ°R) BaÅŸkanı YaÅŸar Arslan da Türkiyenin, geleceÄŸi iyi gördüÄŸünü, LNG konusundaki hamleleriyle ciddi bir altyapı hazırladığını ve bugün 34 milyar metreküplük LNG kapasitesine sahip olduÄŸunu dile getirdi.

Türkiyenin bu kapasiteyle Avrupada LNG ithalatında ikinci, dünyada da sekizinci sırada yer aldığını belirten Arslan, ÅŸunları kaydetti:

Silivri ve Tuz Gölünde gaz depolama imkanları da hızla geliÅŸti. Bu konuda yüzde 10un üzerine çıktık. Yakın zamanda yüzde 20lere yani 10 milyar metreküp gaz depolama kapasitesine eriÅŸeceÄŸiz. Bu imkanlarla geçiÅŸ ülkesi konumundan ticaret merkezi konumuna gelmemiz gerekiyor. Bu merkezde oluÅŸacak fiyatların da Türkiyedeki tüketicilere önümüzdeki süreçte çok olumlu imkanlar yaratacağını düÅŸünüyorum.

Arslan, TürkAkım ile enerji tüketimi yoÄŸun olan Marmara Bölgesinin, daha düzenli ve kesintisiz bir gaz kaynağına kavuÅŸmuÅŸ olacağını söyledi.

Projede ikinci hattın ötesinde üçüncü ve dördüncü hatların inÅŸa edilmesinin Avrupa ve bu bölgedeki tüm ülkelerin arz güvenliÄŸi açısından çok önemli olduÄŸuna iÅŸaret eden Arslan, Bu, enerjideki rekabetin geliÅŸmesi açısından da çok önemli. Avrupayla elektrikte bütünleÅŸtik, bunu yapmışken gazda çalışamayacaksak çok bir anlamı olmayacak. Bu kapsamda, TürkAkımla önümüzdeki süreçte yeni bir açılım gerektiÄŸi ortaya çıkıyor. Bu açılım saÄŸlanmazsa Türkiyede gazın yaygınlaÅŸması önümüzdeki süreç için duracak gibi görünüyor. deÄŸerlendirmesinde bulundu.