Yaşlı ağaçlar önemli rol oynuyor

Çankırı Karatekin Üniversitesi (ÇAKÜ) tarafından yürütülen araştırmada, birçok yaban hayvanının yuva veya tüneme amacıyla ormanlardaki yaşlı ağaçları seçtiği belirlendi.

ÇAKÜ Eldivan Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Çevre Sağlığı Programı koordinesinde TÜBİTAK 1002 programı kapsamında "Türkiye'de Bir Meşe Ormanına Ait Farklı Meşcere Tiplerindeki Ağaçların Yarasalar Tarafından Kullanım Tercihlerinin Araştırılması Projesi" yürütüldü.

Bu kapsamda akademisyenler, 12 ay boyunca Çanakkale'nin Lapseki ilçesinde bir meşe ormanında yarasaların hangi dönemlerde hangi meşceredeki (farklı orman dokusu) hangi ağaçları barınmak amacıyla kullandığına ilişkin inceleme yaptı.

İnceleme sonucunda yarasaların yanı sıra sincap, yediuyur, kuş, böcek gibi birçok yaban hayvanının yuva veya tüneme amacıyla yaşlı ağaçları seçtiği tespit edildi.

Eldivan Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulunda görevli Dr. Öğretim Üyesi Okan Ürker, projeyi farklı fakültelerle multidisipliner yaklaşımla yürüttüklerini söyledi.

Proje kapsamında arazi çalışmalarını tamamladıklarını belirten Ürker, dört mevsim boyunca meşe ormanındaki farklı meşcerelerde öncelikle potansiyel tünek ağaçlarını belirlediklerini dile getirdi.

Ardından potansiyel tüneme özelliklerini test etmek amacıyla bu ağaçların içindeki sincap, ağaçkakan ve böcek delikleri, çeşitli çatlaklar, yarıklar ve kovuk girişlerini endoskopik kameralarla tarayarak yarasa varlığını araştırdıklarını anlatan Ürker, "Bu taramalar sırasında yarasaların yanı sıra birçok kuş türünün, sürüngenlerin, küçük ve orta memelilerden sincaplar, yediuyurlar gibi canlıların da ağaçları tüneme amaçlı kullandığını tespit ettik." dedi.

Ürker, elde edilen veriler sonucunda ormancılık çalışmaları yapılırken yaban hayatının nasıl dikkate alınabileceğine ilişkin öneriler geliştirdiklerine işaret ederek "Ülkemizin mevcut ormancılık yönetimi perspektifinde doğal yaşlı ormanların biraz daha geri planda tutulduğunu ifade edebiliriz. Çünkü daha çok ekonomik öncelikler ön planda tutuluyor. Doğal yaşlı ormanlardan daha fazla tüneme kaydı aldığımızı göz önünde bulunduracak olursak, ekolojik boyutta doğal yaşlı orman varlığının dikkate alınması gerektiğine ışık tutuyoruz diyebiliriz." ifadesini kullandı.

Yarasaların yüzde 70'i ormanları tünemek ya da beslenme davranışı amacıyla kullanıyor

ÇAKÜ Yaban Hayatı Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Doç. Dr. Tarkan Yorulmaz da Türkiye'de 39 yarasa türü yaşadığına dikkati çekti.

Türkiye'deki orman varlığının ülke yüzölçümünün yaklaşık yüzde 30'una denk geldiğini vurgulayan Yorulmaz, "Türkiye'deki yarasa türlerinin yaklaşık yüzde 70'i ormanları tünemek ya da beslenme davranışı amacıyla kullanıyor. Türkiye'de ilk defa gerçekleşen projemiz kapsamında yarasaların orman ekosistemindeki yerini tahlil edebilmek amacıyla ormanları daha çok hangi sebeple tercih ettikleri, tüneme tercihlerini etkileyen unsurlar, ormandaki zararlı ya da faydalı böceklerle ilişkileri nedir gibi soruların karşılığını bulmayı hedefleyen ilk adım atılmıştır." diye konuştu.

Orman Fakültesi Orman Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Alkan Günlü ise Türkiye'de 1963'te orman amenajmanı çalışmalarında planlı döneme geçildiğini, bu planlarda işletme amacının maksimum odun üretimine yönelik olduğunu aktardı.

Çanakkale'deki arazi çalışmalarında yaşlı ve kurumuş meşe ağaçlarını yarasaların daha çok tercih ettiğini gördüklerinin altını çizen Günlü, "Bu benim için ilk oldu. Planlamacılarla proje sonuçlarının paylaşılması ve yapılacak planlara bunun entegre edilmesi gerektiğini, bu alanlara biyolojik çeşitlilik açısından önemli arz ettikleri için kısmen müdahale edilmesi ya da hiç müdahalede bulunulmaması gerektiğini düşünüyorum." değerlendirmesinde bulundu.