Yatırım, sanayiden inşaata kayıyor

ÜRETÄ°M ZOR ÅžARTLARDA

Konya'da iÅŸletmelerin büyük bir bölümünün aile ÅŸirketi ve KOBÄ° olduÄŸunu söyleyen Makine Mühendisleri Odası Konya Åžube BaÅŸkanı Ö. ErdoÄŸan Duransoy, "Sanayici zor para kazanıyor. Niye? Çünkü imalat zor. Ä°ÅŸçiyle uÄŸraÅŸmak çok zor.Bunun yanında Çalışma Bakanlığı'yla uÄŸraşıyorsunuz, SGK'sıyla uÄŸraşıyorsunuz. Çevreyle uÄŸraşıyorsunuz. Bunların hepsi yorucu unsurlar. Artık belgesiz iÅŸ yapamıyorsunuz. Mutlaka belge lazım. Belgelerin çoÄŸu dışa bağımlı, o belgeler sanayiciyi çok zorluyor. Ä°SO'sudur, CE'sidir, TSE'sidir. Bunlar tabii olmazsa olmaz. Olacak. Lisans ve patent iÅŸi var. Dolayısıyla üretim hakikaten zor. Oradan diÅŸiyle tırnağıyla, bu zorluklarla kazanıyor parayı. Ama bir bakıyor, inÅŸaat sektörü... Özellikle belli bir isim yapmış inÅŸaat firmaları bir iÅŸe baÅŸlarken, 300-350 liraya verdikleri daire 1.5-2 sene sonra inÅŸaat bitti mi 500 lira oluyor. Böyle bir kâr yok yahu diyor. DoÄŸru düzgün vergisi yok, algısı yok. Ä°ÅŸçiyle uÄŸraÅŸmıyor. Çevre ve Åžehircilik Bakanlığı'yla uÄŸraÅŸmıyor. SGK'sıyla uÄŸraÅŸmıyor. Sermaye gerektirmiyor. Dolayısıyla üretimden zor para kazanmış, ama ciddi yerlere gelmiÅŸ firmalar hemen bir inÅŸaat firması açıveriyorlar veya birileriyle, bir inÅŸaat ÅŸirketiyle ortak oluveriyorlar. Bir inÅŸaat dikiyorlar. Tamam, o da Türkiye için lazım, neden? Ä°nÅŸaat sektörü piyasanın tetikleyici sektörü, belki 40-50 ayrı sektöre iÅŸ veriyor. Ama üretime yapılmış yatırım gibi olmuyor. Üretimsiz bir geliÅŸme olmuyor. Halbuki üretiminden kazandığı parayı üretime yeniden yatırsa, tezgahını yenilese, otomasyonunu artırsa, satış ticaretini geliÅŸtirse, reklamını geliÅŸtirse, AR-GE'sini geliÅŸtirse belki çok daha fazla dönecek kendine ama, yine zor dönecek. Bu kadar rahat para kazanmayacak. Ama ne olacak biliyor musunuz? 50 kiÅŸi çalıştırıyorsa, 100 -150 kiÅŸi çalıştırmaya baÅŸlayacak, istihdam artacak. Teknoloji artacak" dedi.

Ä°HRACATTA TEKNOLOJÄ° GELÄ°ÅžMELÄ°

Ä°hracatta rakamların çok düÅŸük olduÄŸuna iÅŸaret eden Duransoy, "Ä°hracatımızın teknolojisi düÅŸük. DüÅŸük teknolojiyle ihracat yapıyoruz. Kilo bazına vurduÄŸunuz zaman çok düÅŸük olduÄŸunu göreceÄŸiz. 1 dolarlarda bildiÄŸim kadarıyla. Halbuki buna teknoloji katıp o kilosu 1 dolar olan ihracatı 10 dolara, 15 dolara çıkarma ÅŸansımız da var. Cep telefonlarımız sözgelimi kaç gram gelir. 100 gram, 150 gram gelir. VerdiÄŸimiz para 2-2.5 bin TL.Üretimi geliÅŸtirmemiz, özellikle de teknolojik üretimi geliÅŸtirmemiz lazım. Makine sektörüne de mutlaka teknolojiyi sokmamız gerekiyor. Kalorifer kazanı yapıyorsunuz. Kazanın hammaddesi belli, sactır, demirdir, borudur; tartıyorsunuz, ihraç ediyorsunuz. 100 lira. Bu kazanın üzerine bir otomasyon paneli koyarsanız 100 liralık kazan oluyor size 150 lira. DoÄŸrudan kazandan elde ettiÄŸimiz kar bir bir buçuksa, otomasyonlu panelle elde ettiÄŸimiz kar bire 3, bire 4. Dolayısıyla, sac ve demir yığını bir anda teknolojik bir ürün haline gelmiÅŸ oluyor" ÅŸeklinde konuÅŸtu. Ä°hraç ürünlerine teknolojiyi getirmek gerektiÄŸini belirten Duransoy, "Bunun için de AR-GE'mizi geliÅŸtirmemiz gerekiyor" dedi.

SANAYÄ°DEN AR-GE MÜJDESÄ°

Konya'da uzunca bir süre sadece 3 firmanın AR-GE merkezi olmasına karşın önümüzdeki süreçte bu sayının artacağını söyleyen Duransoy, "Üç Ar-Ge merkezine 10-15 senelik süreç içinde ulaÅŸtık. Ancak bu senenin sonunda en az 10 firmamızda olacak" müjdesini verdi. Åžu an sanayide Ar-Ge birimi için çalışan bildiÄŸi 4-5 firmanın olduÄŸunu ifade eden Duransoy, "Bir iki ay içinde Ar-Ge merkezleri için belge alacaklar. Ar-Ge merkezlerinin belli ÅŸartları var. Belli sayıda mühendis çalıştırması lazım,ÅŸu olması lazım, bu olması lazım. Konya'yı bu noktada niyeyse Antep'le kıyaslıyorum. Konya'nın yanılmıyorsam 1.3 olması lazım ihracatı Antep'te ise ihracat bunun neredeyse 7-8 katı, 11-12'de.Bu Ar-Ge'den kaynaklı bir fark" diye konuÅŸtu. Konya'nın Unilever gelmeden önce dış yatırım alamadığını vurgulayan Duransoy, "Ne yapıyorsak kendi kendimize yapıyorduk. TÜMOSAN'ımız var diyorduk, Torku'muz var diyorduk, hep kendi içimizdeydik" bilgisini verdi.

SELÇUK ÜNÄ°VERSÄ°TESÄ° YERLÄ° OTOMOBÄ°LDE Ä°DDÄ°ALI

Yerli otomobil konusuna da deÄŸinen Duransoy, "Otomobil yapamıyoruz. Niye otomobil yapamıyoruz? Bir babayiÄŸit çıkmıyor. Neden çıkmıyor. Çok deÄŸiÅŸik bir durum bu. Zaten ülkede 10-12 otomobil fabrikası var, ama yerli otomobil üretilmiyor" dedi. Selçuk Üniversitesi'nin yürüttüÄŸü bir çalışmadan haberdar olduÄŸunu söyleyen Duransoy, "Selçuk Üniversitesi bir prototip yapalım diye yola çıktı. Neden çıktı Selçuk Üniversitesi? Otomobil üretimi biraz Konya'dan kaydı baÅŸka taraflara. BaÅŸka yerler biraz daha fazla gündeme gelmeye baÅŸladı. Tekrar Konya'yı odak noktası yapalım, Konya'ya biraz daha dikkat çekelim diye SÜ girdi bu iÅŸe. Benim bildiÄŸim kadarıyla da 20 milyon dolar kadar bir bütçe ayırdılar bu iÅŸe. Ve bir Ä°talyan firmayla beraber yapılıyor. Prototip de üretilecek inÅŸallah. Bunda çok büyük bir sıkıntı yok. Ama pazara giriÅŸte mi sıkıntı acaba? Bir Türk markası çıktığı zaman nerelere satabileceÄŸiz, ne yapabileceÄŸiz?" diye sordu.

TÜRKÄ°YE TRENÄ° KAÇIRMAMALI

Bazen trenlerin kaçırıldığını belirten Duransoy, "Türkiye biraz treni kaçırıyor. Nasıl kaçırıyor? Ä°ÅŸte enerjide treni kaçırdık. Ä°ran'ın bile 3-4 tane nükleer santrali var. Biz nükleer santrali daha yeni yapıyoruz. Avrupa 20 senedir, 25 senedir nükleer santralle elektriÄŸini elde ediyor. Treni kaçırmışız. Tekrar treni yakalamaya çalışıyoruz. Ama trenin ardından koÅŸturup da son vagonundan yakaladığımız zaman çok yoruluyoruz. Mühim olan koÅŸturup da son vagonu yakalamak deÄŸil artık, atlayıp önüne lokomotif olmak. EÄŸer bunu yapabilirsek iÅŸte o zaman açığı kapatabilirsin. Enerji sektörü de böyle.Artık ÅŸu anda ne var? Yenilenebilir enerji kaynakları. Artık, termik santrallerle uÄŸraÅŸmayacaksın. Veya nükleer santralle uÄŸraÅŸmayacaksın. Arabada da böyle. Artık benzinli araba yapmak, dizelli araba yapmak rekabet olarak da piyasa olarak da Türkiye'yi yoruyor. Ne yapacağız? Direkt elektrikli araba yapacağız. Hibrite geçeceÄŸiz. Planları, programları bu, doÄŸrusu da bu zaten" dedi. (Murat GÜZEL)