‘Karanlık fabrika’lar geliyor

Endüstri 4.0 kavramı ve yaklaşımının ilkin Almanya’nın Hannover şehrinde düzenlenen bir sanayi fuarıyla gündeme geldiğini söyleyen Simya Hidrolik Genel Müdürü M. Sami Şahin, “Almanya’da 2012 yılında 50 kişilik bir heyetle bir çalışma başlatıldı. Bu çalışma Endüstri 4.0’ın temelleri ne ve nasıl olabilir konusundaydı. 2013 yılında da sistemin temelleri tam ve çalışılmış bir halde Merkel’e sunuldu. Büün bu gelişmelerden sonra Endüstri 4.0 Almanya tarafından 2013 Hannover Fuarı’nda ilan edildi. Bu ilanın özü şuydu: Biz artık nesnelerin interneti olarak adlandırılan makinelerin birbirleriyle ve insanlarla haberleşebildiği, insan faktörünün olmadan çalışan fabrikaların kurulumunu içeren bir program. Bunu Almanya ilan etti ve 2020 yılına kadar da Almanya’daki tüm üretim tesislerinin buna uygun hale getirilmesine ilişkin bir çalışma başlatıldı” dedi.

ENDÜSTRİ 4.0 NEDEN DOĞDU?

Endüstri 4.0’ın neden doğduğuna bakmanın gerektiğine işaret eden Şahin, “Endüstri 4.0 kavramının doğuşunun karşıladığı ihtiyaç, Avrupa Birliği ülkelerinin 2016 yılındaki toplam sanayi üretimi 500 milyar dolar civarındayken 2011 yılında 620 milyar dolar civarlarında. Ama Çin’e baktığımız zaman, Çin’in üretimi 160-170 milyar dolardayken 2011 yılında 580 milyar dolara geldi. Şimdi ikisini kıyasladığımız zaman çok korkunç bir yükseliş görülüyor. Almanya’nın üretimi 2006’da 190 milyar dolarken 2011 yılında 220 milyar dolar. Endüstri 4.0’ın çıkış sebebi asıl olarak burada. Avrupa sanayindeki üretim artışı Uzakdoğu’daki Çin, Hindistan, Kore ve Singapur gibi ülkelerdeki üretim artışlarının çok altında kaldı. Bu Almanya için bir tehlike” bilgilerini verdi.

AVRUPA’NIN TEMEL AMACI NE?

Avrupa’nın dünyanın üretim krallığını elinde tutmak istediğini belirten M. Sami Şahin, “Avrupa, dünyaya da böyle hükmeder. Bu imkan Avrupa’nın elinden kaçtığı için bunu tekrar Avrupa’ya taşıyabilmek adına bu yönteme müracaat ettiler. Ekonomik bakımdan hammadde ve insan kaynakları ucuz olduğu için Avrupa ve Amerika’daki bütün ülkeler üretim üslerini Uzakdoğu’ya taşımıştı. Bundan dolayı kendi ülkelerindeki üretim üsleri de yeterince üretim yapamaz hale geldi. Bu üretimler ülke ekonomilerine de yeterince katkı sağlayamaz oldu. Üretimi tekrar Avrupa’ya çekmek gerekiyordu” şeklinde konuştu.

ENDÜSTRİ 4.0 MANTIĞININ TEMELLERİ

Üretimin tekrar Avrupa’ya döndürülebilmesi için Endüstri 4.0’ın mantığını incelemek gerektiğini ifade eden Şahin, “Endüstri 4.0’un ana unsuru nedir, buna bakmak gerekiyor. Bu noktada dijital tasarım ortaya çıktı, üç boyutlu tasarım, üç boyutlu yazıcılar, similasyonlar… Bir şeyi hemen üretip pazara hızlı bir şekilde sunabildiğiniz zaman rekabet etme imkanınız daha fazla oluyor. Öncesinde bir prototip tasarım yapılıyordu. Bir model ortaya çıkartılıyordu. Bu model yan sanayiye aktarılıyordu, yan sanayideki tedarikçiler hazırlıklarını yapıyordu. Belli bir süre sonra seri üretime geçiliyordu ve bu bir süreçti. Bu esnada Uzakdoğu’daki ülkeler o prototip tasarımı daha Avrupa tasarlayıp üretime geçmeden hemen üretime geçiriyordu, Avrupa bu noktada onlarla rekabet edemiyordu” ifadelerini kullandı.

DİJİTAL TASARIMDAN ÜRETİME

Endüstri 4.0’ın birinci ayağının dijital tasarımdan üretime geçebilmek olduğunu vurgulayan M. Sami Şahin, ikinci ayağının ise kişiselleştirilmiş taleplerin bir seri üretim hattında üretilebilmesi olduğunu belirtti.  “Siz bir araç üretiyorsanız koltuğunu, rengini, aksesuarını değiştirmeden değiştirmek isteseniz üretim hattını değiştirmeniz gerekir. Ama Endüstri 4.0 üretim sisteminde siz internet ortamından bir aracın koltuğunun kırmızı ve deri olmasını, direksiyonunun spor mu klasik mi olması gerektiğini, arabanın dış renginin ne olması gerektiğini direktman  tercih ederek girdiğiniz zaman kimseyle muhatap olmadan üretim hattında onu yapabilir bir üretim sistemi oluşturmaktı amaç. Bunu da sağladılar” dedi.

KİŞİSELLEŞTİRİLMİŞ SERİ ÜRETİM

GBütün bu unsurlarla Endüstri 4.0’ın çatısının ortaya çıktığına işaret eden M. Sami Şahin, “Bir de insanlardan arındırılmış ama insanların kontrolündeki robotlarla çalışan tesis. Düşünün, artık bir fabrika tamamen robotlarla çalışıyor, insansız. Sizin işçilik maliyetleriniz sadece yatırımda var, bir kez. Ondan sonra yok. Yeme içme ihtiyacı yok. Hatta ve hatta ‘karanlık fabrika’ diye bir durum ortaya çıkartıldı. Fabrika yeri bile önemli değil, insan taşımayacağınız için. Çölün ortasında bile bir fabrika kurabilirsiniz. Gece karanlıkta çalışan bir fabrika kurabilirsiniz, gece aydınlatmaya ihtiyaç. Yok, kışın ısıtmaya ihtiyaç yok. Burada verimliliği ortaya çıkardılar” bilgilerini verdi.

YAŞANAN ESASEN EKONOMİK SAVAŞ

Endüstri 4.0 aracılığıyla Avrupa’nın üretim konusunda kaybettiği savaşı tekrar kazanabilmek için uğraştığına işaret eden M. Sami Şahin, “Bu esasen ekonomik bir savaş” diye vurguladı. Endüstri 4.0’la ilgili 2014 ve 2015 yılında yapılan çalışmalarla Endüstri 4.0’ın hayal olmaktan çıktığını ifade eden M. Sami Şahin şunları söyledi: “Endüstri 4.0’ın örnek uygulamalarını prototip olarak kurdular, bu örnekler deneniyor şu anda. Bosch ve Siemens bunu başardı şu anda. Hatta bir ayakkabı markası Çin’deki bir fabrikayı söktü, Almanya’ya taşıdı ve şu an insan olmadan, robotlar tarafından, dünyaca bilinen bir ayakkabı markası üretiliyor. İnsansız çalışan bir fabrika. Bu sistem hayal olmaktan çıktı artık, kurulmaya başlandı. Şimdiki süreç 2020 yılına kadar Avrupa ve özellikle Almanya’daki bütün fabrikaların birbiriyle haberleşebilir hale gelmesini sağlayacak bir sistemin kurulumunu devam ettiriyorlar, buna yatırım yapıyorlar. İşletmeler kendi sermayelerinin yüzde 10-15’lik kısmını buna yatırım olarak ayırmak durumunda kaldı, yatırım yapıyorlar da. Bunu yaptıkları zaman dünyadaki diğer ülkelerin tedarikçi firmalar anlamında birbiriyle haberleşmeyen fabrikaların rekabet etme şansı kalmayacak.” (Murat GÜZEL)