Kırsal Mahalle ve Kırsal Yerleşik Alan Yönetmeliği yayımlandı

Kırsal Mahalle ve Kırsal Yerleşik Alan Yönetmeliği ile kırsal mahalle veya kırsal yerleşik alan; sosyo-ekonomik durumu, şehir merkezine uzaklığı, belediye hizmetlerine erişebilirliği, mevcut yapılaşma durumu ve benzeri hususlar dikkate alınmak suretiyle belirlenecek.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca, Kırsal Mahalle ve Kırsal Yerleşik Alan Yönetmeliği, bugünkü Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Buna göre, kırsal mahalle veya kırsal yerleşik alan, sosyo-ekonomik durumu, şehir merkezine uzaklığı, belediye hizmetlerine erişebilirliği, mevcut yapılaşma durumu ve benzeri hususlar dikkate alınmak suretiyle belirlenecek.

Bu alanlar, büyükşehir belediyeleri sınırları içinde olup 1984 yılı ve sonrasında köy veya belde belediyesi iken mahalleye dönüşen mahalleleri kapsayacak.

İlçe belediye meclisinin kararı ve teklifi ile büyükşehir belediye meclisinin kararıyla kırsal mahalle oluşacak.

Kırsal mahalle tespiti kriterleri belirlendi

Yönetmelikte belirlenen kırsal mahalle tespiti kriterlerine göre kırsal mahalle, kırsal yerleşim özelliğinin devam edip etmemesi, şehir merkezine olan uzaklık ve ulaştırma durumu, belediyelerin yol, su, atık su, katı atık, toplu taşıma gibi hizmetlerinden en az ikisine erişebilme imkanına tam kapasitede ulaşıp ulaşmaması dikkate alınarak belirlenecek.

Aynı zamanda, mevcut yapılaşma durumunun kırsal niteliğinin devam edip etmemesi, imar mevzuatı uyarınca yerleşik ve gelişme alanları içinde olup olmaması da dikkate alınacak.

Kırsal mahallenin sosyo-ekonomik olarak kırsal nüfus oranının yüksek olması, yüzölçümünün önemli bir kısmını tarım, orman, mera, yaylak ve kışlak arazilerin oluşturması, tarımsal üretimin, hayvancılık ve orman faaliyetlerinin başlıca geçim kaynağı olarak tespit edilmiş olmaması gibi hususlardan bir veya daha fazlası da kriterler arasında yer alacak.

Kırsal mahalle olarak tespit edilemeyen mahallelerde, 10 bin metrekareden az olmayacak şekilde kırsal yerleşik alan belirlenebilecek.

Kırsal yerleşik alanlar, bir veya birden fazla mahallenin bir kısmını içerecek şekilde tespit edilebilecek.

Belediyelerce yapılacak işlemler

Yönetmelikte, kırsal mahalleye ilişkin belediyelerce yapılacak işlemler de belirtildi.

Buna göre, önce ilçe belediye meclisince karar alınacak, teklifi içeren bu karar, büyükşehir belediyesine gönderilecek. Büyükşehir Belediye Meclisi, en geç 90 gün içinde karar verecek.

Büyükşehir belediye meclisi belirtilen süre içinde karar almak zorunda olup, ilçe belediyesinden gelen teklifi aynen veya değiştirerek kabul ya da reddedebilecek.

Büyükşehir Belediye Meclisi, kırsal mahalle ile ilgili teklifini, ekonomik ve sosyal bütünlüğü gözeterek o bölge dahilinde genişletme veya daraltma, bir mahalle içindeki kırsal yerleşik alanla ilgili teklifi mahalle sınırlarına kadar genişletme yönünde karar alabilecek.

Ancak, Büyükşehir Belediye Meclisi, tüm büyükşehir sınırlarını kapsayacak ya da ilçe belediyesi sınırlarını kapsayacak veya aşacak şekilde değiştiremeyecek.

Kırsal mahalle/yerleşik alan kararı, kararı izleyen takvim yılının başından itibaren başlayacak. Bu statüden çıkarılması da kararın verildiği yılı izleyen takvim yılının başında sona erecek.

Kırsal mahalle ve kırsal yerleşik alanlarda muafiyet ve indirimler

Gelir vergisinden muaf esnaf (çilingir, hamal, yorgancı gibi) tarafından bizzat iş yeri olarak kullanılan bina, arsa ve araziler, basit usulde gelir vergisine tabi mükellefler (kendi işinde bilfiil çalışmak ya da bulunmak gibi çok küçük ölçekli işletmeler; terzi, ebe, sünnetçi vs.) tarafından bizzat işyeri olarak kullanılan bina, arsa ve araziler ile mesken amaçlı kullanılan binalar (evler, konut vs.) emlak vergisinden muaf olacak.

Zirai istihsalde kullanılan bina, arsa ve araziler (ahır, samanlık, yemlik, tarla vs.) emlak vergisinden, yapı inşası, bina inşaatı (yapı ruhsatı) harcından, imarla ilgili harçlarından muaf olacak.

Ticari, sınai ve turistik faaliyetlerde kullanılan (gelir vergisinden muaf esnaf ile basit usulde gelir vergisine tabi mükellefleri aşan ancak bilanço esasına göre defter tutmayan mükellefler, diğer bir ifadeyle işletme hesabı ile defter tutan mükelleflerin kullandığı) bina, arsa ve araziler için emlak vergisi, 2464 sayılı Kanun uyarınca alınan vergiler, 2464 sayılı Kanuna göre alınan harçlar ve harcamalara katılma paylarında yüzde 50 indirim uygulanacak.

Su ücretleri (içme ve kullanılmış sular) indirimleri, iş yerleri için belirlenmiş olan en düşük tarifenin yüzde 50'sini, konutlar için belirlenmiş olan en düşük tarifenin yüzde 25'ini geçmeyecek şekilde düşük tarifeden belirlenecek.

Yönetmelikte, kırsal mahalle ve yerleşik alanlarda uygulanmayacak muafiyetler ve indirimlere de yer verildi.

Yönetmelikte yer alan diğer hususlara göre, kırsal mahalle veya kırsal yerleşik alan belirlendikten sonra 31 Aralık 2022'ye kadar 6360 sayılı Kanuna öngörülen geçici düzenleme sona erecek.

5393 sayılı Kanun'un 12/7 ile 6831 sayılı Orman Kanunu'nun ek 17. maddesi hükümleri kapsamında bu yerlerin hak, sorumluluk ve imtiyazları devam edecek.

Bu uygulama, imar mevzuatınca belirlenen kırsal yerleşik alan ve civarı sınırları işlemini etkilemeyecek.