Rusya-Ukrayna Savaşı'nda fiber optik dron dönemi

Ukrayna Genelkurmay Başkanı Oleksandr Sırskiy, 5 Ocak'ta, Ukrayna'nın Aralık 2024'te 54 binden fazla Rus hedefini vurduğunu ve saldırıların yüzde 49'unun kamikaze dronlarla gerçekleştirildiğini açıkladı.

Sırskiy, Rusya'nın fiber optik dron kullanımını artırmasının birliklerinin güvenliğini ciddi oranda tehlikeye attığını kaydederek Ukrayna tarafının da bu dronları kullanmaya başladığını belirtti.

Fiber optik dronlar, elektronik harp vasıtaları tarafından tespit edilip düşürülemiyor

FPV dronlar, pilotun gözüne taktığı gözlük yardımıyla gerçek zamanlı ve görerek kontrol edilen, düşük maliyetli, genellikle 4 veya daha fazla pervaneli ve kısıtlı menzilli dronlar olarak biliniyor.

Yapılan araştırmalar, Rusya-Ukrayna Savaşı'nda kullanılan dronların, bazı kaynaklara göre yüzde 75, bazı kaynaklara göre ise yüzde 90'a yakınının, pilotla telsiz bağlantısının elektronik harp vasıtalarıyla "karıştırılması" yoluyla düşürüldüğünü gösteriyor.

Fiber optik kabloyla yönetilen dronların, telsiz sinyalleri kullanmamaları nedeniyle tespit edilememeleri, elektronik harpte düşürülememeleri ve fiber optik kablolardan yüksek çözünürlüklü video iletebilme gibi avantajları var.

Ayrıca bu dronlar, telsizle kontrol edilenlerde olduğu gibi görüş hattını bozan arazi arızalarından etkilenmeden alçak irtifalarda uçarak hava savunma topları veya tüfeklerin ateşlerinden korunarak hedefi vurabiliyor.

Dronun tespit edilmemesini sağlayan düzenek ise uçuş esnasında çözülerek bağlantıyı sağlayan, kopmalara karşı dayanıklı fiber optik bobinden oluşuyor.

Pilotun komutları ve drondan gelen video verileri, bir cihaz vasıtasıyla ışığa dönüştürülüyor ve fiber optik kablo üzerinden yüksek hızlarda karşılıklı iletiliyor.

Keşif dronlarının yüksek çözünürlüklü videoları da keşif birlikleri için düşman hedeflerini tespit konusunda önemli avantajlar sağlıyor.

Öte yandan, pilotaj için fiber optik kablolara bağlı kalmak, dronun ağırlığını artırdığı gibi menzilini de düşürüyor.

Bu türdeki dronların, hızının telsizle komutalı modellere göre düşük kalması, 45 dereceyi geçen açılarda dönüş yapamaması ve kablonun düğüm olması halinde düşmesi gibi kısıtlamaları da var.

Telsiz güdümlü, dikine iniş kalkış yapabilen dronların menzili, modellerine göre 5 ila 200 kilometreyken "Fly-by-fiber" de denilen fiber optik kabloyla yönlendirilen dronların menzili 20 kilometreyi geçmiyor.

Bu dronlar, keşif görevlerinin yanı sıra üzerine bomba, patlayıcı veya tanksavar roket başlığı takılarak taarruz maksatlı da kullanılabiliyor.

Ukrayna'nın envanterindeki fiber optik dronlar

Ukrayna, Ağustos 2024'ten itibaren 20 kilometre menzilli Almanya menşeli HIGHCAT firmasının "HCX" (Argus30) modelinin testlerine başladı. 1,2 kilogram ağırlığındaki dron, 20 kilometre uzunluğunda fiber optik kablo taşıyor. Dron 1 veya 2 batarya ile 25-38 dakika uçabiliyor. "HCX", azami 4 kilogram yük taşıyabiliyor. Üzerinde optik veya termal kamera bulunan bu dron keşif görevlerinde kullanılıyor.

Ukrayna'nın silahlı fiber optik dronu ise "Khyzak REBOFF" adıyla bilinen kamikaze dronu. Ukraynalı "3DTech" firması tarafından geliştirilen dron, 5 kilometrelik kablo menziline sahip, 10 kilometrelik kablolu versiyonu ise azami 2 kilogram patlayıcı taşıyabiliyor.

Öte yandan, Ukrayna'da bu tür dronların üzerindeki testler devam ediyor.

Aralık 2024'te "E-Banshee" firmasının 6 pervaneli, ağır yük taşıyabilen ve bomba atabilecek fiber optik dronu denendi. Uzmanlar, 10 kilometrelik fiber kablonun ormanlık arazide dallara dolaştığı halde bile denemelerin başarılı olduğunu bildirdi.

Ayrıca Ukrayna Genelkurmay Başkanlığı, fiber optik kamikaze dron "Black Widow Web 10"un menzilinin 5 kilometreden fazla olduğunu ve yaklaşık 2 kilogram yük taşıyabildiğini açıkladı.

Ukrayna Savunma Bakanlığı ise 2 Ocak'ta yerel firmalarca üretilen, 3 kilograma kadar yük taşıyabilen 12'den fazla dronun test edildiğini duyurdu.

Rusya'nın kullandığı fiber optik dronlar

Rusya-Ukrayna Savaşı'nda Rus tarafı, 2024'ten bu yana Novgorod'da bulunan "NPC Ushkuy" tarafından geliştirilen "Novgorod Prensi Vandal" (KVN) adı verilen dronu kullanıyor.

Rus kaynakları, dronun menzilinin 20 kilometre olduğunu ve 3,5 kilogramlık patlayıcı taşıyabildiğini kaydediyor. Dron, RPG-7 roketatarlarda kullanılan ve 40 milimetrelik yüksek patlayıcı içeren "PG-7V" antitank mühimmatı taşıyabiliyor.

Öte yandan, Ukrayna'da ele geçirlen "Vandal" dronunun fiber optik kablo uzunluğunun 10,8 kilometre olduğu belirlendi.

Ukraynalı uzmanlar ise Rusya'nın "geliştirdiği" kaydedilen KVN'nin, Çin menşeli "Skywalker dron" ile benzer özellikleri ve ele geçirilen drondaki Çince yazılı etiketlerden hareketle bunların ithal edilerek kullanıldığını öne sürüyor.

Rusya'nın kullandığı diğer fiber optik dron ise Simbirsk Dizayn Bürosu (SKB) üretimi "Piranha-5". Bu küçük boyutlu dron 12 santimetre çapında, 300 gram ağırlığında ve 220 kilometre/saat hıza ulaşabiliyor. Rus kaynakları, dronun 1 kilograma yakın patlayıcı taşıyabildiğini ve piyadelere 1 ila 3 kilometrelik yarıçapta destek sağladığını kaydediyor.

Rus tarafı, SKB üretimi "Piranha-10" FPV dronu da kullanıyor. 10-12 kilometre menzilli, 2 kilogram ağırlığındaki 4 pervaneli dron, 4-4,5 kilogramlık yük taşıyabiliyor, fiber optik kontrol mekanizması takılabiliyor.

SKB, çok maksatlı daha ağır yükler taşıyabilen ve fiber optik kablo ile de kontrol edilebilen "Piranha-13" dronunu da geliştirdi. Bu dronla ilgili henüz detaylı bilgi bulunmuyor.

Öte yandan Rusya, ZALA şirketinin geliştirdiği "Product 55" adlı, fiber optik kabloyla çalışan kamikaze dronunu da kullanıyor. "Product 55", 4 motorlu, Lancet ailesinin X-kanat tasarımıyla üretilen bir dron.

Muharebe alanındaki etkileri

Fiber optik kablolarla yönetilen dronlar, tespit edilmeden, elektronik harp taarruzlarından etkilenmeden temas hattından itibaren 20 kilometrelik bölgede zırhlı araçlar için "girilmez" bölge oluşturuyor.

Bu özellik de kullanan tarafa zırhlı birlik taarruzlarını yavaşlatmak ve durdurmak, savunma imkanlarını kısıtlamak gibi çok önemli avantajlar sağlıyor.