“Türkmen Türkçesine dayalı edebi dili Firagî ortaya çıkardı”

Konya Aydınlar Ocağının düzenlediği Selçuklu Salı Sohbetlerinde Selçuk Üniversitesi Fars Dili ve Edebiyatı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Temizel Doğumunun 300. yılında ünlü Türkmen şairi Mahdumguli Firagî’yi anlattı. Konya için Mevlâna, Türkiye için Mehmet Akif ne demekse Firagî’nin de Türkmenler için aynı olduğunu söyleyen Temizel Türkmenlerin yaşadığı coğrafya ve Firagî’nin eserleri hakkında da bilgiler verdi.

İl Halk Kütüphanesi Salonundaki programın açılış konuşmasını yapan Aydınlar Ocağı Başkanı Dr. Mustafa Güçlü Türkmenler ve Türkmenistan ile ilgili bilgiler vererek, “Mehmet Akif’in bizim milli şairimiz olduğu gibi Firagî de Türkmenlerin milli şairidir” dedi.

Daha sona kürsüye gelen Prof. Dr. Ali Temizel fotoğraflar ve haritalarla desteklediği konuşmasında Firagî hakkında geniş bilgiler verdi. Firagî’nin Türkiye’de çok bilinmediğine dikkat çekerek sözlerine başlayan Temizel, “1996 yılında İran’a gittiğim zaman aldığım bir dergide Firagî ile ilgili bir makaleye rastlayıp tercüme ettim ve onunla ilgili ilk çalışmayı yapmış oldum. On yıl sonra tekrar İran’a gittiğimde, Mahdumguli’yi anmak üzere düzenlenen bir toplantıya davet edildim. Salonda Türkiye’den gelecek iki temsilciye yer ayrılmıştı ama ikisi de farklı mazeretleri sebebiyle katılamadı. Ertesi gün açık havada yapılan etkinlikte de on binin üzerinde insan vardı” dedi.

Mahdumguli Firagî’nin Ehli Sünnet bir şair olduğunun altını çizen Temizel, “Türkmen Sahra halkı bugün Ehli Sünnet olmalarını Firagî’ye borçlu olduklarını bizzat kendileri söylüyor. Ama son yıllarda onu Ehli Beyt ve Şiilikle anmaya çalışanları da görüyoruz” diyerek sözlerini sürdürdü.

Kaynaklara göre bu yıl Firagi’nin 290. doğum yılı olması gerektiğine işaret eden Temizel, “Bu konuda bir tashih yapılmış olmalı ki, 300. doğum yılı ilan edildi. Firagî, Türkmen Sahra’ da, Türkmenler ve bölgenin diğer insanları için abidevi bir şahsiyettir. Türkmenlerin kendi dili, kültürü ve dinini kaybetmeden yaşamasında en büyük etken Mahtumguli Firagî’dir” dedi.

Türkiye’nin, siyasi sınırları dışında kalan ve kendisi gibi aynı şeyi konuşup düşünen insanlarla irtibat kurması gerektiğine de vurgu yapan Temizel, “Bugün daha fazla ihtiyaç duyduğumuz bölgesel işbirliği ortak dil, kültür ve edebiyat üzerinden daha kolay sağlanabilir. Türkmenistan'ın kadim Anev kentinin 2024 Türk Dünyası Kültür Başkenti ilan edilmesi ve Mahdumguli Firagî'nin doğumunun 300. yıl dönümü vesilesiyle Aşkabat’ta düzenlenen programların bir benzerini biz burada Aydınlar Ocağı’nda yapıyoruz. 2024 Türk Dünyası Kültür Başkenti Anev ve 2024 Mahdumguli Firagî Yılı hayırlı olsun” dedi.

Firagî’nin eserleri hakkında bilgiler de veren Temizel, “Genel olarak canlı Türkmen Türkçesi şivesiyle ve sade bir üslupla şiirler yazmıştır. Böylece Türkmen Türkçesine dayalı edebi dilin ortaya çıkmasına ve gelişmesine önemli hizmette bulunmuştur. Şiirlerinde de Mahtumguli mahlasının yanında Firâgî (Pirâgî) mahlasını da kullanmıştır” diyerek sözlerini tamamladı.

Program sonunda Aydınlar Ocağı Başkanı Dr. Mustafa Güçlü, konuşmacı Prof. Dr. Ali Temizel’e günün hatırası olarak kitap takdim etti.