Üretici gelirleri artacak

Ziraat Yüksek Mühendisi Celil Çalış, “28 Ağustos 2024 Tarihinde Yayınlanan ‘8859 Sayılı Bitkisel Üretimde Yeni Destekleme Modeli ve Üretim Planlaması konusundaki Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ümitleri ve beklentileri arttırdı. 28 Ağustos 2024 gününden bu yana yayımlanan 95 sayfalık kararname hakkında yorumlar yapılmakta karmaşık yapı üreticinin anlayacağı dilde sadeleştirilmeye çalışılmaktadır. Tarım Orman Bakanımız İbrahim Yumaklı ve Bakanlık yetkililerinin yaptığı açıklamaların yanında tarımsal sivil toplum kuruluşları tarım yazarları da yorumlarını kamuoyu ile paylaşarak uzun yıllardır beklenen bu reformu üretici lehine uygulanabilir, sürdürülebilir bir yapıya dönüştürmek için gayret içindeler. Ulusal Hububat Konseyinin konu ile ilgili paylaştığı rapor, yazılı ve görsel basında tarım yazarlarının yaptığı değerlendirmeler öne çıkan faydalı çalışmalar olarak öne çıkmaktadır. Bizleri şaşırtan savaş, siyaset, ekonomi, spor her konuyu bilen ve her alanda yorum yapan televizyon yorumcuları böylesi önemli bir reformu niye ele alıp akşam saatinden gece yarısına kadar süren tartışma programlarında niye ele almadılar” dedi.

SÖZÜ OLAN GELECEĞE KATKI YAPAR

Çalış, “Yayımlanan Bitkisel Üretimde Yeni Destekleme Modeli ve Ulusal Hububat Konseyinin açıklayıcı raporunda da faydalanarak “Sözü Olan Geleceğe Katkı Yapar” düsturu ile konuyu ele alıp değerlendirmeye çalıştık. Ülkemizde yıllardan beri üretim planlamasının olmaması değişik platformlarda dile getirilir, arz fazlası ürünlerdeki pazarlama sorunu ve değerinde satılamama, eksikliği olan ürünlerde ise ithalat ve temin sorunları ile bunların yıldan yıla değişkenlik göstermesi tarımsal üretimin bir numaralı açmazı olarak vurgulanırdı.  Çokça yapılan toplantı, şura, çalıştay ve ortaya konulan fikirlerin harmanı tarımda sürdürülebilirlik adına önemli bir adım olarak değerlendirip, bu uzun süreli ve kapsamlı hazırlık ve çalışmalar meyvesini vermiş diyerek, önemli olan karar almak değil uygulamak vurgusunu tekrar etmek, hatırlatmak istiyorum. Böylece bitkisel üretim yeni destekleme modeli ve üretim planlaması ile; başta su ve toprak olmak üzere doğal kaynakların korunması, stratejik ürünlerde kendine yeterliliğin sağlanması, pazarlama sorununun çözülmesi ve üretici gelirlerinin artırılması hedefi elle tutulur hale gelmiştir” ifadelerini kullandı.

SİSTEM DİNAMİK BİR HALDE

Celil Çalış, “Üretim planlamasında başlangıç olarak meyve hariç yaklaşık 20 milyon hektar olan bitkisel üretim alanımızın 15 milyon hektar civarındaki kısmının, yani %75’inin üretim planlaması kapsamına alındığı görülmektedir. Sistemin dinamik olduğu da dikkate alındığında başlangıç için bunun önemli bir hedef olduğu, zamanla planlama kapsamına dahil edilen alanın genişleyebileceği anlaşılmaktadır. Uygulamanın başlangıç için 2025-2027 yılları arasında 3 yılı kapsayacak şekilde uygulanacağı, desteklerin sade ve basit hale getirildiği ve ilk defa ürün sezonundan önce açıklandığı görülmektedir. Böylelikle desteklerin yönlendirme ve üreticinin tercih eğilimine katkı sağlama görevini daha sağlıklı yerine getirebilme potansiyeli ortaya çıkmıştır. Ayrıca belirlenen destek miktarların 3 yıl sabit kalmayacağı, her yıl değişen ekonomik şartlar, verimlilik ve maliyetteki değişimler dikkate alınarak düzenlenebilecek dinamik yapıda olduğu ifade edilmektedir.  Yine desteklerin alan bazlı olacağı ve nakdi olarak ödeneceği düzenlemeler arasında yer almaktadır” diye konuştu.

TEMEL DESTEK

“Tüm destekler bir destek katsayı değeri ile ilişkilendirilmiştir” diyen Çalış, “2025 üretim yılı için destek katsayı değeri dekara 244 TL olarak belirlenmiştir. Buna göre 19 bitki türü, 1 bitki gurubu ve diğer ürünler 4 kategoriye ayrılarak, her gruba farklı destek katsayıları uygulanmıştır.

Bu kategorilere ayrılışın temel olarak üretimde kullanılan girdilerin yoğunluğu ile ilişikli olarak belirlendiği görülmektedir. İlgili ürün için destek miktarı destek değerinin, destek katsayısı ile çarpılmasından elde edilmektedir. Örneğin ülkemizde en fazla ekim alanına sahip yaygın tür buğdayda katsayı 1,3 olup, buna göre destek miktarı dekara 244×1,3=317 TL olarak hesaplanmaktadır. Temel desteklerle ilgili hedefin ilgili üründe mazot maliyetinin %50’sinin ve gübre maliyetinin %25’inin karşılanması olduğu ifade edilmektedir. Mevcut mazot gübre desteği 185 TL olduğuna göre, bu destekler kalkmadığı gibi sadece Temel Üretim Desteğinin bile bu rakamın oldukça üzerinde olduğu göze çarpmaktadır” ifadelerine yer verdi.