"41 balık türü tükenme riski altında

Ä°stanbul Üniversitesi (Ä°Ü) Su Ürünleri Fakültesi ÖÄŸretim Üyesi Prof. Dr. Firdes Saadet Karakulak, Türk denizlerindeki birçok balık türünde tükenme riski olduÄŸunu belirterek, "Karadeniz'deki demersal balıklarından kritik tehlikede 7 tür, hassas durumda 4 tür, tehlikeye açık 1 ve düÅŸük riskli 29 tür bulunmaktadır. Bu türler arasında mersin balıkları, köpek balıkları, pisi balığı ve kalkan balığı bulunmaktadır." dedi.

Karakulak, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Türk denizlerindeki balık türleri ve balıkçılığın geleceÄŸi hususunda deÄŸerlendirmelerde bulundu.

Karakulak, Türk denizlerinde ekonomik deÄŸere sahip balık stoklarında azalma olduÄŸunu aktararak, "Denizlerden avcılık yoluyla elde edilen su ürünleri üretim miktarı 2007'de 589 bin 129 ton iken bu rakam 2015'te 397 bin 731 tona düÅŸmüÅŸtür. Örnek verecek olursak hamsi avcılığı 2007'de 385 bin ton iken 2015'te 193 bin 492 tona, istavrit 2007'de 32 bin 21 ton iken 2015'te 16 bin 664 tona, lüfer 2007'de 6 bin 858 tondan 4 bin 136 tona düÅŸmüÅŸtür. Av miktarları azaldığı gibi balıkların boylarında da ciddi azalma söz konusudur." diye konuÅŸtu.

Yasa dışı, kayıt dışı ve kural dışı avcılığın en büyük tehlike olduÄŸuna iÅŸaret eden Karakulak, bu konuda ilgili bakanlığa önemli görevler düÅŸtüÄŸünü kaydetti.

Karakulak, Marmara'da ışıkla avcılığa iliÅŸkin düzenlemenin de sakıncaları olabileceÄŸine dikkati çekerek, "Balıkçılıkta kullanılan ışık, açık denizlerde, okyanuslarda balık sürüsünü bir arada toplamaya yarayan ve av verimini arttıran bir kaynak iken, kapalı olan bir denizimizde kullanılması aşırı avcılığa ve kaynakların azalmasına yol açacaktır. Önümüzdeki dönemlerde daha ciddi balıkçılık problemleriyle karşı karşıya kalabiliriz." deÄŸerlendirmesinde bulundu.

Prof. Dr. Karakulak, Dünya DoÄŸa ve DoÄŸal Kaynakları Koruma BirliÄŸinin (IUCN) türlerin risk durumunu dikkate alarak ilan ettiÄŸi kırmızı listeye atıfta bulunarak, "Karadeniz'deki demersal balıklarından kritik tehlikede 7 tür, hassas durumda 4 tür, tehlikeye açık 1 ve düÅŸük riskli 29 tür bulunmaktadır. Bu türler arasında mersin balıkları, köpek balıkları, pisi balığı ve kalkan balığı bulunmaktadır. DiÄŸer denizlerimizde de durum aynı olup, özellikle predatör durumda olan deniz memelileri ve köpek balıkları nesli tehlike altındadır." diye konuÅŸtu.

Türk denizlerinde avlanmayla ilgili birçok yanlışın yapıldığı görüÅŸünde olan Karakulak, sorunların en büyüÄŸünün denetimlerdeki yetersizlik olduÄŸunu söyledi.

Karakulak, balıkçıların daha çok kıyısal alanda avcılık yapmasına dikkati çekerek, stok deÄŸerlendirmelerinin yapılmamasının da önemli bir risk olduÄŸunu dile getirdi.

"Balıkçılık AraÅŸtırma Enstitüsü kurulmalı"

Prof. Dr. Karakulak, Türk denizlerindeki balık türü ve miktarına iliÅŸkin çözüm önerilerini ise ÅŸöyle sıraladı:

"Balıkçıların hem karada hem denizde denetlenmesi ve izlenmesi gerekir. Karaya çıkış noktalarında tüm avcılık verileri toplanmalıdır. Bu iÅŸleri yapacak olan su ürünleri mühendislerine Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığında daha fazla istihdam saÄŸlanmalıdır. Ülkemiz sularında bulunan balık stoklarını tahmin edecek, balıkçılık verilerini analiz edecek, balıkçılıktan bağımsız araÅŸtırma yapacak bir Balıkçılık AraÅŸtırma Enstitüsü kurulmalıdır. Balıkçılık, her yıl izlenerek balık stok deÄŸerlendirmesi yapılmalı ve balıkçılara av kotaları verilmelidir."

Balıkçılıkla alakalı ekosistemin de izlenmesi gerektiÄŸini vurgulayan Karaklulak, küresel iklim deÄŸiÅŸikliÄŸi, deniz kirliliÄŸi, aşırı avcılık gibi insan kaynaklı nedenlerle özellikle kapalı deniz ekosistemlerinin yapısında olumsuz deÄŸiÅŸimlerin görüldüÄŸünü kaydetti.

Karakulak, ekosistemi bilmeden balığı koruma adına alınan önlemlerin tek başına yeterli olmadığını belirterek, "Balıkçılıkta ıskarta önemli bir problemdir. Hedeflenen türün yanında avlanan ve tekrar ortama atılan birçok tür bulunmaktadır. Bu türler ekonomik olmamakla birlikte ekosistem açısından çok önemlidir. Av araçlarının seçiciliÄŸini arttırmakla ıskarta azaltılabilir." dedi.