Ağzımızın tadı kaçmasın

Konyalıların yakından ilgilendiren şeker pancarının alım fiyatlarının açıklanmasının ardından Ziraat Yüksek Mühendisi Celil Çalış konuya ilişkin önemli açıklamalarda bulundu.

“EMEK VE YATIRIMIN KAZANMASINI İSTİYORUZ”

Celil Çalış, “Şeker Pancarı 2024 yılı kampanya dönemi yaklaşık 5-6 aylık yoğun tarımın, emeğin ve yüksek maliyetli masrafların yapıldığı üretim sürecinin sonuna gelindi. Üretim zahmeti, don, dolu, kuraklık, hastalık riski, yabancı ot mücadelesi, haşere mücadelesi sonrasında kampanya dönemlerine peş peşe kurbanlar keserek dualar edilerek başladı. Üreticilerimizin el emeği göz nuru ülkemizin önemli katma değerlerinden biri olan şeker pancarı hasadı sonrası yoğun 100-120 günlük bir süreyi üreticisinden hasat edenine, yükleyicisinden nakliyecisine, fabrikasından çalışanına hep birlikte heyecanı yaşayıp bereketli bir sezon olması için emeklerimizi ortaya koyacağız. Sonuçta her işte olduğu gibi kazananlar olacak, biz kazananın üretici ve şeker sanayisi olması tarafındayız. Çoğu zaman olduğu gibi aldım sattım şunu kazandım yerine emek ve yatırımın kazanmasını istiyoruz” dedi.  

İSTİHDAM SAĞLAYAN BİR BİTKİ

“Şeker pancarı, üreticilerin hem gelirini artıran hem de istihdam sağlayan bir bitkidir” diyen Çalış, “Şeker pancarı; tarımı sağladığı yüksek katma değer, yan ürünlerin hayvan yemi olma ve tarımda sağladığı istihdam özelliğiyle üretim bölgesinden kente göçün hızını kesen, üreticimize ve ülkemize en faydalı ve alternatifi olmayan, olmasaydı icadı gereken bir bitkidir. Şeker pancarı bazı yıllar farklı ürünlerde yüksek katma değer sağlansa da tarla bitkileri içerisinde en kazançlı bitki olmanın yanında münavebenin en kontrollü uygulandığı tarım topraklarının sürdürülebilirliği açısından en kıymetli bitkidir” ifadelerine yer verdi.

ŞEKER PANCARI SADECE ŞEKER DEĞİLMİŞ

Çalış, “Paris iklim anlaşması ve ülkeler bazında karbon ayak izinin tartışılmadan öte geçip uygulama çalışmalarının artık dünya liderlerinin üst düzey toplantılarda konuştukları ve imzaların atıldığı dönemlere girdik. Enerjide dışa bağımlılığı azaltacak hidrolik enerjinin yanında nükleer enerji, güneş enerjisi, rüzgâr enerjisi ile ülkeler kendi kendine yete bilirliğin ötesinde enerji ticareti teknoloji, yazılım ve savunma sanayii hamlelerini baş döndürücü şekilde çeşitlendirerek yapmaktalar. Tarımsal üretimde kendine yeterliliğin yanında biyoyakıtların önem kazandığı günümüzde, 2020-2021-2022 yıllarında dünyayı terbiye eden Covid-19 salgınında; alkol üretimi, maya üretimi ve birçok yan ürünü ile şeker fabrikalarını dolayısı ile şeker pancarı yetiştiriciliğinin stratejik önemini düne göre daha da anlaşılır hale getirmişti. Neymiş? Şeker pancarı sadece şeker değilmiş” diye konuştu.

ŞEKER PANCARI ÜRETİCİSİNİN REKABET ŞARTLARI ZORLAŞTI

Türkiye 15 Türk Şeker, 18 Kooperatif ve özel sektör olmak üzere 33 şeker fabrikası ile üretim yapmaktadır. Çalış, “Türkiye`de şeker pancarı üretimini özetlersek; 2000 yılında 18 milyon 759 bin ton olan şeker pancarı üretimi 2016 yılında 14 milyon tona gerilemiştir. 2019 yılında 16 milyon tona yükseltilebilmiştir. 2020 yılında 23 milyon ton ile Cumhuriyet tarihinin üretim rekoruna ulaşılmıştır. 2023 yılında Cumhuriyetin 100. Yılında rekor yenilenmiş, 25 milyon 200 ton şeker pancarı üretilmiştir. Buna karşılık aynı dönemde hektar başına verim 45,9 tondan 68,5 tona yükselmiştir. Ülkemizde Şeker Pancarı üreticisi çiftçi aile sayısı 450 binden 130 binlere düşmüştür. Bunun sebebi sadece göç veya başka istihdam alanlarının oluşturulması değil, üretim ve karlılık anlamında Pankobirlik’in yoğun çabasına rağmen, şeker pancarı üreticisinin rekabet şartlarının zorlaştırılmasıdır. Ayrıca günümüz koşullarında teknoloji üretimde önemli yer almış, makinalı tarım yaygınlaşmış, insan iş gücü azalmıştır” şeklinde konuştu.

PANKOBİRLİK DENETİMİ OLMALI

“Konya, şeker pancarı üretim alanları özelleşen şeker fabrikalarının sözleşmeli üretim kıskacına girmiş, bölgesinde bulunan 4 şeker fabrikası yanında üretim diğer fabrikalara kaymaya devam etmektedir” açıklamasında bulunan Çalış, açıklamasının devamında şu ifadelere yer verdi, “2023 yılında Konya bölgesinde üretilen şeker pancarlarından yaklaşık 1milyon 500 bin ton diğer fabrikalarda işlem görmüştür. 2024 yılında alınan önlemlerle Konya bölgesinde üretilen şeker pancarlarının diğer bölgelerdeki şeker fabrikalarına taşınarak işlenmesi bir miktar azalma beklense de yine de azımsanmayacak bir miktar şeker pancarı Konya ovasında üretilip, diğer bölgelerdeki şeker fabrikalarında işlenecektir. Bu miktar şeker pancarının taşıma maliyetini düşünürsek maliyete etkisi görülecektir. Ayrıca bölgemizde yaşanan su sıkıntısı göze alındığında başka bölgelerin şeker fabrikalarına üretilen şeker pancarının bölgemizin gayri safi hasılasına ve sanayisine verdiği zararın telafisini bölgemizi yönetenlerin ve temsil edenlerin düşünmesi gereken bir konu ve sonuç olduğunu düşünüyorum. Diğer şeker fabrikalarına şeker pancarı üretimi bölgemizde yapılmaması gerektiği halde yapılacaksa, bölge şeker fabrikaları ve Pankobirlik denetiminde yapılması gerekmektedir. Ortada gezen fahiş fiyat ve birçok müdahil firma ve şahısların yanlış veya art niyetli tutumu ile üreticilerimizin bir yıllık emeği, göz nuru ortada telef olmakta ve canı yanmaktadır”

AÇIKLANAN FİYATLAR BEKLENEN DÜZEYDE

Türkşeker tarafından açıklanan şeker pancarı alım fiyatının pancar üreticisinin yüzünü güldürdüğünü ifade eden Çalış, “2024 yılı için 24 Eylül 2024 günü Türk Şeker tarafından açıklanan 16 polar şeker pancarı 2262 TL/Ton +113 TL kota tamamlama bedeli ile 2375 TL/ Ton işlem değeri,  her polara 141 TL/Ton artış uygulanacaktır. Açıklanan fiyatlar beklenen düzeyde olup sürdürülebilir üretim için şeker pancarı üreticisi için memnuniyet vericidir. Diğer tarla bitkilerinde istenilen karlılık elde edilemediğinden 2025 yılında şeker pancarı ekimi için ciddi talep ve artış olacağı görülmektedir. Çiftçinin pancar bedellerini karşılayacak olan şeker fabrikalarıdır. Şeker fabrikaları ürettikleri şekerden kazanmaları gerekir ki çiftçinin ihtiyacını yeterli ve zamanında karşılayabilsin. Hem şeker pancarı üretiminde hem de şeker fiyatlarında istikrar ve sürdürülebilirliğin sağlanması gerekir.  Üretici merkezli tüketici korumalı yaklaşımımızda elbette sanayicinin de karlılığı ve sürdürülebilir bir üretim yapmasını sağlayacak gelir gider dengesinin ve dahi karlılığının sağlanması gerekir” diye konuştu.

GIDA GÜVENLİĞİ TEMEL DERS OLARAK MÜFREDATA ALINMALI

Şeker fabrikaları karlılığı sağlayamazsa ne olur? Sorusuna cevap veren Celil Çalış, “Türk Şeker görev zararı yazabilir. Özel sektör ben oynamıyorum diyebilir. Kooperatiflerin zararını kim karşılayacak?  Onlar bu işi nasıl devam ettirecek? Tabi ki üretici zarar edecek, üreticinin geleceğine yazılacak. Şeker pancarı, Tarım Orman Bakanlığı’nda tarımsal üretim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nda sanayi ürünü, Ticaret Bakanlığı’nda ticaret ve iktisat, Sağlık Bakanlığı’nda da halk sağlığı açısından ciddiyet ve hassasiyetle ele alınmalıdır. Gelecek nesillere kullanılabilir toprak ve su kaynağı bırakmanın yanında sağlıklı besin tüketimi alışkanlıkları bırakılmalıdır. Çevre ile birlikte ‘Gıda Güvenliği’nin Milli Eğitim Bakanlığı’nca da tüm eğitim kurumlarında temel ders olarak müfredata alınmasında geç bile kaldık” dedi.