Alevilik kültürü

 “HZ.ALÄ°’YE ALLAH Ä°ÇÄ°N MUHABBET GÖSTERMEK”

Alevilik Ehli Beytin yolundan gitmek olduÄŸunu belirten Dayanç, “Kelime manasıyla Alevilik Hz.Ali’yi seven ve Ona mensup olan kiÅŸi demektir.Hz.Ali’ye Allah için muhabbet göstermektir.Hz.Ali’nin Ehl-i Beyt silsilesine mümessili olmasından dolayı Müslümanlar Hz.Ali’ye samimi bir muhabbet ve sohbet göstermesidir.Alevilik Kur’an ve Sünnet çizgisine uyun dinin gölge deÄŸil vesile olmasıdır.Size daha açıkça söyleyeyim Hz.Resulullah istikbalde ortaya çıkacak fitne ve fesatlarda Hz.Ali’yi ümmet nazarında itimatlardan korumak için onun kemale ve meziyetlerine ehemmiyetle nazar vermektir. Hatta ÅŸöyle der Resullah, 'Ben kimin dostu isem, Ali de onun dostudur.''Ali'yi yalnız müminler sever, O'na yalnız münafıklar bozgun eder.''Ben size iki ÅŸey bırakıyorum: Kur'an ve Ehl-i Beyt'im. Bunlara temessül ederseniz, kurtulursunuz.'  Gibi hadisler vardır.Alevilik bir yoldur” ÅŸeklinde ifadelerde bulundu.

“ALEVÄ°LK’TE DEDELÄ°K”

Cem de insanların buluÅŸtuÄŸunu ifade eden Dayanç, “Cem yaparız belirli aralıklar ile burada insanlarımız bir araya gelir ve birlik ve beraberliÄŸi sembollerken arınırlar. Biz ceme herkesi almayız mesla. Ceme gelecek olanların kul hakkına girmemiÅŸ olamamaları gerekir. Birinin kalbini kırmamış olmamaları gerekir. Cemde hak ve niyazda buluÅŸmak önemlidir. ” ÅŸeklinde konuÅŸtu. Alevilk’te ki dedeliÄŸi anlatan Dayanç, “Ä°mamların soyundan gelen veya Hz. Hüseyin’e yakın olanların dede olurlar. Bu dedeler cem yürütür bunlar asılında kanaat önderleridir. O toplumu yönlendiren o toplum içinde sözü dinlenen kiÅŸilerdir kanaat önderlerimizdir” dedi.

“DÖRT KAPI KIRK MAKAM”

Dört Kapı Kırk Makamın Alevilikteki anlamının yaÅŸam ÅŸekli olduÄŸunu söylen Dayanç, “AleviliÄŸin temel öÄŸesidir.Genel anlamda kuralların bütünüdür.Allaha giden yolda geçirilmesi gereken aÅŸamaların bütünüdür.Yani Åžeriat Kapısının makamları,Tarikât Kapısının makamları,Marifet Kapısının makamları,Hakikât Kapısının makamları olarak geçer ve bu bizim yaÅŸam ÅŸeklimizdir.Kırk makamda edep ten baÅŸlayıp hayatın içinde var olan neredeyse yaÅŸamı var eden her ÅŸeyi alır” ÅŸeklinde konuÅŸtu.YaÅŸam ÅŸekillerinin aslında kimseden farklı olmadığını kendi inançları doÄŸrultusunda Kuran-ı Kerim önderliÄŸinde gittiÄŸinin altını çizdi.AleviliÄŸinin bir tassauf olduÄŸunun belirtti ve Alevilikte tassauf aynıdır ifadelerini kullandı.

ZÜLFÄ°KAR

Zülfikar neyin sembolü olduÄŸunu söyleyen Dayanç, “Zülfikar, Hz. Muhammed tarafından Hz. Ali'ye armaÄŸan edilen ucu çatal kılıcın adıdır. AleviliÄŸe göre Zülfikar savaÅŸ öncesi gökten inmiÅŸtir. Hz. Muhammed'de bu gökten inen kutsal kılıcı Hz. Ali'ye hediye etmiÅŸtir. Zülfikar'ı sadece bir savaÅŸ aracı olarak görmemek gerekiyor. Zülfikar, gerçek adaletin, hakkaniyetin, doÄŸruluÄŸun, mertliÄŸin sembolüdir. Olmadık baskılara maruz kalan Alevinin kimliÄŸini sembolize ediyor Zülfikar. Elbette boynuna her Zülfikar kolyesi takan kiÅŸi Alevi deÄŸildir. Alevi ise dahi bazıları Zülfikar'ın taşıdığı misyondan, Zülfikar da sembolleÅŸen adalet anlayışından habersizdir. Bütün bunlara raÄŸmen Zülfikar günümüzde Alevi kimliÄŸini simgesel, biçimsel de olsa dışa yansımasıdır” ÅŸeklinde konuÅŸtu.

“SEMAH DANS DEĞİL”

Semahın bir dans olmadığını belirten Dayanç, “Alevilerin temel ibadeti olan cemlerde ayrılmaz bir parçasıdır semah. Semah cemin belli bir aÅŸamasında baÄŸlama eÅŸliÄŸinde kadın ve erkek canların çalınan ezgiler eÅŸliÄŸinde birlikte yaptıkları dinsel törenlerdir. Semah dönülmeyi,cem ayininden ayırmak olası deÄŸildir. Semah dönmek,cem ayini içinde yapılan 12 hizmetten biridir.Cemler  sırasında törenin bazı bölümlerinde ve özellikle son bölümünde dedenin iÅŸareti ile kadın ve erkek canlar semaha kalkarlar. Semah dönen canlar duygunun,sevginin,aÅŸkın doruk da olduÄŸu bir duygulu an yaÅŸarlar.Semah dönenler adeta kendinden geçercesine büyük bir aÅŸkla,ÅŸevkle,huÅŸu içinde ayrı bir dünyaya yolculuk edercesine izleyen canları da büyüleyecek tarzda su gibi akıp giderler.Alevilerin döndükleri Semahı onların ibadeti olan cemlerden ayrı düÅŸünmek ve incelemek yanlıştır. AleviliÄŸin kutsal kitabı olan Ä°mam Cafer BuyruÄŸu ve halk arasında yaÅŸayan mevcut inançta semah 12 hizmetten biri olarak yapılır. Yani Semah Alevilerin yaptıkları bir ibadetin parçasıdır “dedi.

“12 ORUCUN ARDINDAN AÅžURE”

AÅŸurenin Aleviler de ne anlama geldiÄŸini açıklayan Dayanç, “Hz Hüseyin’in Kerbela’daki acısının baÅŸta olmak üzere On Ä°ki Ä°mamlar’ın acılarını anmak ve anlamak için matemdir.Bu tür acıların bir daha yaÅŸanmaması için gerekli olan deÄŸerlerin göstergesidir.Matem süresince bıçaÄŸa ve kesici aletlere el sürülmez,kurban kesilmez ve et yenmez.Matem boyunca hiçbir canlıya eziyet edilmez.Kimsenin kalbi kırılmaz,sözle kimse incitilmez,dedikodu yapılamaz.Matem orucunun temelini bunlar alır.Kerbela katliamin da hasta olması nedeniyle Ä°mam Zeynel Abidin’in kurtulması ve Ali’nin soyunun devam etmesi nedeniyle de allah’a ÅŸükretmektir.Bu nedenle Muharrem ayının matemi aÅŸure ile son bulur.12 orucun ardından yapına aÅŸure 12 deÄŸiÅŸik maÄŸzemeden ve farklı kiÅŸiler tarafından getirilen bu maÄŸzemeler birleÅŸtirerek yapılır.Yapılan aÅŸure dağıtılır.AÅŸure aynı zamanda birlik ve beraberliÄŸi sembolize eder” ÅŸeklinde konuÅŸtu.

(Aysun Karabayır)