AYM'nin Twitter kararına tepki

 Adalet Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada,  Anayasa Mahkemesi'nin  Twitter kararı olarak bilinen 02/04/2014 tarihli kararıyla ilgili olarak kamuoyunun doÄŸru bilgilendirilmesi amacıyla basın açıklaması yapılmasına ihtiyaç duyulduÄŸu vurgulandı. Anayasa'nın 2. maddesinde Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin bir hukuk devleti olduÄŸu, 6. maddesinde ise hiçbir kimse veya organın kaynağını Anayasa'dan almayan bir devlet yetkisini kullanamayacağının hükme baÄŸlandığına dikkat çekilen açıklamada ÅŸu ifadelere yer verildi:

“Anayasa Mahkemesi'nin görev ve yetkileri, Anayasa'nın 148. maddesinde sayılmıştır. Buna göre Anayasa Mahkemesi, kanunların, kanun hükmünde kararnamelerin ve Türkiye Büyük Millet Meclisi Ä°çtüzüÄŸü'nün Anayasa'ya ÅŸekil ve esas bakımlarından uygunluÄŸunu denetler ve bireysel baÅŸvuruları karara baÄŸlar. Anayasaya göre ‘Herkes, Anayasa'da güvence altına alınmış temel hak ve özgürlüklerinden, Avrupa Ä°nsan Hakları SözleÅŸmesi kapsamındaki herhangi birinin kamu gücü tarafından ihlal edildiÄŸi iddiasıyla Anayasa Mahkemesi'ne baÅŸvurabilir. BaÅŸvuruda bulunabilmek için olaÄŸan kanun yollarının tüketilmiÅŸ olması ÅŸarttır. Bireysel baÅŸvuruda, kanun yolunda gözetilmesi gereken hususlarda inceleme yapılamaz. Bireysel baÅŸvuruya iliÅŸkin usul ve esaslar kanunla düzenlenir. (Anayasa, 148/3-5)' Anayasa Mahkemesi'nin kuruluÅŸ ve yargılama usullerini düzenleyen 6216 sayılı Kanun'un 45. maddesine göre herkes Anayasa'da güvence altına alınmış temel hak ve özgürlüklerinden, Avrupa Ä°nsan Hakları SözleÅŸmesi ve buna ek Türkiye'nin taraf olduÄŸu protokoller kapsamındaki herhangi birinin kamu gücü tarafından ihlal edildiÄŸi iddiasıyla Anayasa Mahkemesi'ne baÅŸvurabilir. Ä°hlale neden olduÄŸu ileri sürülen iÅŸlem, eylem ya da ihmal için kanunda öngörülmüÅŸ idari ve yargısal baÅŸvuru yollarının tamamının bireysel baÅŸvuru yapılmadan önce tüketilmiÅŸ olması gerekir. BaÅŸvuru hakkına sahip olanlar, Kanun'un 46. maddesinde düzenlenmiÅŸtir. Buna göre, bireysel baÅŸvuru ancak ihlale yol açtığı ileri sürülen iÅŸlem, eylem ya da ihmal nedeniyle güncel ve kiÅŸisel bir hakkı doÄŸrudan etkilenenler tarafından yapılabilir. Bireysel baÅŸvuru usulünü düzenleyen Kanun'un 47. maddesi uyarınca baÅŸvuru dilekçesinde eylem ya da ihmal nedeniyle ihlal edildiÄŸi ileri sürülen hak ve özgürlüÄŸün ve dayanılan Anayasa hükümlerinin ihlal gerekçelerinin, baÅŸvuru yollarının tüketilmesine iliÅŸkin aÅŸamaların, baÅŸvuru yollarının tüketildiÄŸi, baÅŸvuru yolu öngörülmemiÅŸse ihlalin öÄŸrenildiÄŸi tarih ile varsa uÄŸranılan zararın belirtilmesi ÅŸarttır. Bireysel baÅŸvuruların kabul edilebilirlik ÅŸartlarını düzenleyen Kanun'un 48. maddesine göre, bireysel baÅŸvuru hakkında kabul edilebilirlik kararı verilebilmesi için baÅŸvurunun 45 ila 47. maddelerde öngörülen ÅŸartları taşıması gerekir.”

Açıklamada, belirtilen Anayasa ve yasa hükümleri ÅŸöyle sıralandı:

"- Bireysel baÅŸvuruda bulunabilmek için olaÄŸan kanun yollarının tüketilmiÅŸ olması ÅŸarttır (Anayasa, 148/3; 6216 sayılı Kanun, 45/2). OlaÄŸan yargı yolu tüketilmeden bireysel baÅŸvuru yapılamaz.

- Anayasa Mahkemesi'nin 02/04/2014 tarihli Twitter kararına konu olayda talep sahipleri, olaÄŸan yargı yollarına müracaat etmeden doÄŸrudan bireysel baÅŸvuruda bulunmuÅŸlardır. Anayasa Mahkemesi'nin bu baÅŸvuruyu daha iÅŸin başında kabul edilemez bularak esasa girmeksizin usulden reddetmesi, Anayasa'nın 148. maddesi ve 6216 sayılı Kanun'un amir hükümleri gereÄŸidir. Anayasa Mahkemesi, bu açık anayasal ve yasal zorunluluÄŸa raÄŸmen baÅŸvuruyu usulden reddetmemiÅŸ ve iÅŸin esasına girerek karara baÄŸlamıştır.

- Anayasa Mahkemesi, anayasa ile verilen diÄŸer görevleri de yerine getirir. (Anayasa 148/son) hükmü gereÄŸi Anayasa Mahkemesi'ne görev, sadece Anayasa ile verilir. Anayasa Mahkemesi'ne Anayasa'yla verilmemiÅŸ bir görev, kanunla dahi verilemez. Bu açık ve net kurala raÄŸmen Anayasa Mahkemesi, ilk derece mahkemesine götürülmeyen ve bütün kanun yolları tüketilmeyen bir konuyla ilgili bireysel baÅŸvuruyu usulden reddetmesi gerekirken esastan karara baÄŸlayarak, kendi görev ve yetki alanını geniÅŸletmiÅŸtir.

- Anayasa Mahkemesi verdiÄŸi bu kararla, bireysel baÅŸvurularda kendisini ilk derece mahkemesi konumuna getirmektedir. Bu karar, hakkının ihlal edildiÄŸini düÅŸünen pek çok kiÅŸinin doÄŸrudan Anayasa Mahkemesi'ne bireysel baÅŸvuruda bulunmasına yol açacaktır. Bunun da Anayasa Mahkemesi'nin iÅŸ yükünü artıracağı ve mahkemeyi çalışamaz bir noktaya getirebileceÄŸi gibi, bundan sonra doÄŸrudan bireysel baÅŸvurusu usulden reddedilen kiÅŸilerin mahkemeye olan güvenlerini de olumsuz etkileyeceÄŸi açıktır.

- Anayasaya göre, ‘Yasama ve yürütme organları ile idare, mahkeme kararlarına uymak zorundadır; bu organlar ve idare, mahkeme kararlarını hiçbir suretle deÄŸiÅŸtiremez ve bunların yerine getirilmesini geciktiremez (Anayasa 138/son).' Gerçek ve tüzel kiÅŸiler de mahkeme kararlarına uymak zorundadır. Türkiye'de faaliyette bulunan Twitter firmasının da Türk hukukuna ve mahkeme kararlarına uyması, anayasal ve yasal bir zorunluluktur. Amerika BirleÅŸik Devletleri, Ä°ngiltere, Almanya ve Hindistan gibi ülkelerde ofis açıp, bu ülkelerin hukukuna ve mahkeme kararlarına uyan Twitter firması, maalesef bugüne kadar`ülkemiz hukukuna ve mahkeme kararlarına uymamıştır. Anayasa Mahkemesi'nin bu kararı, Twitter'ın Türk hukukunu ve mahkeme kararlarını tanımama ve uymama konusundaki ısrarcı ve keyfi tutumunu güçlendirmiÅŸtir.

- Anayasa Mahkemesi, bireysel baÅŸvuruda kanun yolunda gözetilmesi gereken hususlarda inceleme yapamaz. Ä°lk derece mahkemelerinin kararlarını temyizen incelemek ve karara baÄŸlamak yetki ve görevi sadece Yargıtay ve Danıştay'a aittir. Anayasa Mahkemesi, bireysel baÅŸvurular yönünden kendisine doÄŸrudan baÅŸvurulabilecek ilk derece mahkemesi olmadığı gibi, ilk derece mahkemeleri ile diÄŸer yüksek mahkemelerin kararlarını her türlü hukuka aykırılık sorunu açısından inceleyebilecek bir süper temyiz mahkemesi de deÄŸildir.”

Kaynak: Ä°HA