Bakanlık yetişmiş elemanı kaçırıyor

Gıda Mühendisleri Odası Konya Şubesi Başkanı Hulusi Ada, Konya Postası’na açıklamalarda bulundu. Gıda mühendislerinin sorunlarına değinen Ada, kamu da istihdam konusunda sıkıntıları yaşandığına vurgu yaptı. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın, gıda mühendisliği bölümü okuyan kişilerden yeterince faydalanamadığını dile getiren Başkan Ada, kontrolsüz şekilde bölüm açılmaması gerektiğini, bazı alanlarda işverenlerin mühendislere baskı uygulayabildiğini ve hijyen eğitimlerinde gıda mühendislerinin yetkili olması gerektiğini söyledi. 

KONTROLSÜZ BÖLÜM AÇILMAMALI  

Türkiye de üniversitelerde açılan gıda mühendisliği bölüm sayısı ve kontenjanlarının fazla olması nedeniyle bir takım sıkıntıların yaşandığını ifade eden Gıda Mühendisleri Odası Konya Şubesi Başkanı Hulusi Ada, gıda mühendisliği bölümü sayısı ve kontenjanlarının ülke gereksinimlerinin üzerinde olduğunu söyledi. Ada, “Buna rağmen yeni Gıda Mühendisliği Bölümlerinin ve ikinci eğitim programlarının açılması ve kontenjanların arttırılması, eğitimin kalitesini olumsuz etkilemekte, yeterli fiziksel şartlar oluşmadan ve yeterli öğretim elemanı olmadan verilen eğitimler yeterli olamamakta ve her geçen gün işsiz mühendis sayısı artmaktadır. Konu YÖK’e, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’na, Başbakanlığa ve Cumhurbaşkanlığı’na defalarca gönderilmesine rağmen bir gelişme sağlanamadığı gibi her yıl bölüm sayısı ve kontenjanları artmaya devam etmiştir” dedi. Gıda mühendislerinin gıda güvenliği ve kaliteli gıda üretiminin sağlanmasında kritik role sahip olduğunu kaydeden Başkan Hulusi Ada, gıda mühendislerinin ciddi bir eğitimden geçmesi gerektiğini ve Gıda Mühendisliği Bölümlerinin kontrolsüz ve taraflarla değerlendirme yapılmadan açılmaması gerektiğini ifade etti. İşsiz gıda mühendisi sayısının günden güne arttığına vurgu yapan Ada, Gıda Mühendisleri Odasına kayıtlı Gıda Mühendisi sayısının 15 bin 155 olduğunu ve gıda mühendisi sayısının 30 binin üzerinde olduğunu söyledi. Her geçen gün iş arayan meslektaş sayısının arttığını kaydeden Hulusi Ada, “Gıda güvenilirliği gündemde yoğun bir biçimde yer alırken, bu konuda yeterince aktif görev alamayan meslektaşlarımız kendilerini dışlanmış ve ayrımcılığa uğramış olarak hissetmekte, bunu çok etkin bir biçimde Odamıza yansıtmaktadırlar” şeklinde konuştu.

GIDA MÜHENDİSLERİNDEN YARARLANILAMIYOR 

Kamuda çalışan gıda mühendisi sayısının oldukça yetersiz olduğunu ve özellikle gıda denetimi kadrosunda gıda mühendisi yerine diğer bazı meslek gruplarına kadro açıldığını aktaran Başkan Hulusi Ada,Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı‘nın zaman zaman uygunsuz üretim yapan firmaları teşhir etmesi gıda kontrol ve denetim hizmetlerinin yeterli olduğu anlamına gelmediğini belirtti. Bakanlık verilerine göre gıda üretimi yapan kayıtlı veya onaylı yaklaşık 85 bin işletmenin bulunduğu bilgisini veren Ada, “Bu rakam gıda satış, okul, yurt, kreş gibi toplu tüketim yapılan yerler ilave edildiğinde denetlenmesi gereken 650 bin noktaya ulaşmaktadır. Bunlar ülke genelinde 6 bin civarında Gıda Kontrolörü ile denetlenmektedir ve bunların yaklaşık yüzde 20‘si gıda mühendislerinden oluşmakta olup yüzde 80'lik kısmı gıda mühendisi değildir. Denetçi sayısının azlığından Bakanlık tarafından işletmelerin bir kısmına yılda ikinci kez bile denetime gidilememektedir ve gıda mühendisi dışındaki kişilerin çoğunlukta olduğu denetçiler tarafından hijyen, ürün gramajı, son kullanma tarihi kontrolü ve numune almanın dışında bir ayrıntıya girilmeden sürdürülen denetimlerin hile yapan işletmeler üzerinde yeterince etkisi olmamaktadır” ifadelerini kullandı. 2014 yılı sonu verilerine göre Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nda 15 bin 474 ziraat mühendisi, 7 bin 793 veteriner hekim ve bin 561 gıda mühendisinin görev yaptığını söyleyen Ada, gıda mühendisi olarak görev yapan mühendislerin bir bölümünün idari kadrolarda görev aldığını ve denetçi olarak çalışmadığını belirtti. Ada, “Bundan dolayı denetimler için sayıca zaten yetersiz olan 6 bin denetçi içerisindeki gıda mühendisi sayısının bin 561'e bile ulaşamadığı görülmektedir. Bin 561 kişi haricindeki personelin gıda mühendisi olmaması ise yine değerlendirilmesi gereken diğer bir durumdur. Gıda alanındaki politikaları belirleyen ve uygulayan tek yetkili kurum olarak Bakanlık, lisans eğitimlerinde sadece gıda alanında uzmanlaşmış olan gıda mühendislerinden yeterince yararlanamamaktadır” dedi. Gıda mühendislerinin KPSS puanlarının incelenmesi durumunda tüm listenin üst sıralarında yer alan çalışkan ve başarılı bir meslek grubu olduğunun görüleceğini kaydeden Ada, denetçi kadrosunda yer alan ama gıda mühendisi olmayan diğer meslek gruplarına göre de puanlarının oldukça yüksek olduğuna işaret etti. Gıda Mühendislerinin kendi mesleğini yapabilmesi için, denetçi kadrosunun özel şartlar kısmında gıda denetçisi olarak çalışan tüm meslek gruplarının birlikte yer almasının yeterli olacağını anlatan Ada, puan önceliğine göre alım olacağından dolayı gıda mühendislerinin hakkının verilmiş olacağını söyledi. Ada, denetim hizmetlerinin güçlendirilmesi ve çalışan gıda mühendisi sayısının artırılması için Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nda yeterli sayıda gıda mühendisi kadrosunun açılmasının beklendiğini ifade etti.  

İŞVERENLER MÜHENDİSLERE BASKI MI UYGULUYOR?  

5996 sayılı Gıda Kanunu’na göre gıda üreten işyerlerinde gıda mühendisi haricindeki diğer mesleklerin de İstihdamı Zorunlu Personel olarak çalıştırılması konusuna değinen Ada, yasal mevzuattaki eksiklikten dolayı gıda işletmelerinin birçoğunda gıda mühendisi çalıştırılmadığını kaydetti. Çalışmakta olan mühendislerin özgürce işini yapmasının işveren tarafından engellendiğini anlatan Başkan Ada, “İstihdamı Zorunlu Personel adı altında gıda mühendisi olmayan meslekler de gıda üretim yerlerinde çalıştırılabilmektedir. Başlangıçta mevcut gıda işletmeleri için gıda mühendisi sayısının azlığından dolayı diğer bazı meslekler ile bu eksikliğin giderilmesi yönünde yasa düzenlenmişti. Yıllar öncesinde o günkü koşullara göre mecburiyetten kaynaklanan ve günümüzde kullanıma uygun olmayan bu durum, gıda mühendisi yeterli sayıya ulaşmasına rağmen gerekli revizyonlar yapılmadan sürdürülüyor. Meslektaşlarımız diğer mesleklerin ikame ettiği yerlerin asli mesleğine iade edilmesini beklemektedir. Güncel gıda mevzuatımızın, tarlada Ziraat Mühendisi, çiftlikte Veteriner Hekim kontrolündeki gıdanın işlenmek üzere fabrikaya gelmesinden tüketiciye ulaşıncaya kadarki kısmının Gıda Mühendisi kontrolünde olacak şekilde yeniden düzenlenmesi gerekliliği zaruridir” dedi.   Gıda işletmelerinde çalışan gıda mühendislerinin yasal haklarını alamaması ve işveren baskısı nedeniyle sorumluluklarını yerine getiremediğini söyleyen Hulusi Ada, İstihdamı Zorunlu Personel olarak çalışacak olan Gıda mühendisi ile gıda işletmesi arasında aylık net 3 bin 500 TL ücretle sözleşme yapıldığını, sözleşmenin gerektiği gibi hazırlandığını ancak büyük çoğunluğunun usulsüz şekilde bin 300 TL aldığını ve sigortaların asgari ücretten yatırıldığını vurguladı. Mühendislerin özgürce işini yapmasının işveren tarafından engellendiğini dile getiren Ada, “Mühendislerimiz görevini olması gereken şekilde yapabilmek için ısrarcı olması durumunda işten çıkarılmaktadır. Türkiye’de gıda güvenliğinin tam olarak sağlanması; gıda işletmelerinde çalışan gıda mühendislerinin maaşlarını işverenden direkt olarak değil, işletmelerin üretim kapasitesine göre para yatırdığı havuz sistemi üzerinden alması ve bu şekilde işveren baskısına maruz kalmasının önlenmesi gereklidir” diye konuştu.

HİJYEN EĞİTİMLERİNDE GIDA MÜHENDİSLERİ BULUNMALI

Temel hijyen eğitiminde gıda mühendislerinin yer alması gerektiğine işaret eden Başkan Ada, Hijyen eğitimi yönetmeliğine vurgu yaptı. Ada şunları anlattı:  “Hijyen Eğitimi Yönetmeliği gereği gıda işletmelerindeki Gıda Mühendisleri de bu eğitimi almak zorundadırlar. Oysa gıda mühendisleri 4 yıllık eğitimlerinde hem mikrobiyoloji hem de hijyen ve sanitasyon eğitimi zaten alıyor. Bu nedenle hijyen eğitimi yönetmeliği gereği eğitimlerden muaf tutulmamız gerekiyor. Daha önemlisi hijyen eğitimini veren meslek grupları içerisinde hemşire ve biyolog gibi meslekler yer alırken, bu konuda eğitim almış Gıda Mühendisleri eğitimci olarak yer almıyor. Hijyen eğitimi konusunda eğitimci olacak meslek grupları içerisine Gıda Mühendisleri de kesinlikle eklenmelidir.”   Gıda mühendisliği bölümünde et ile alakalı farklı dersler aldıklarını ve bunun üzerine mühendislik bilgilerinin yeterli olduğunu ifade eden Ada, et parçalama tesislerinde gıda Mühendislerinin de istihdam edilmesi gerektiğini savundu. Bu tesislerde et parçalamanın et işleme yöntemi olarak görülmesi gerekliliğine vurgu yapan Ada, gerek hijyen gerekse uygulanan teknolojinin bir mühendislik işlemi olması dolayısıyla işletmelerde gıda mühendislerinin istihdamının uygun olacağını söyledi. Gıda işletmelerinin kurulum ve proje aşamalarında gıda üretimine esas genel fiziki koşullara uygunluk onayının Gıda Mühendisleri Odası’ ndan alınmasının doğru olacağını ifade eden Hulusi Ada, “Sektörde birçok gıda üretim yeri, gıda üretimine uygun inşa edilmemektedir. Yeni yapılacak olan bir gıda işletmesinin kurulması aşamasında inşaat ruhsatının alınması aşamasında yapılacak olan binanın fiziki şartlarının(hijyenik şartlar) gıda üretimine uygun olup olmadığının Gıda Mühendisleri Odası tarafından denetlenmesi ve onaylanması daha uygun olacaktır” sözlerini kullandı.

YETKİLENDİRİLMİŞ GIDA DANIŞMANLIĞI PROJESİ NEDİR

Gıda Mühendisleri Odası tarafından 30 beygir ve 10 çalışan altındaki gıda üreten işyerlerinde ''İstihdamı Zorunlu Personel'' bulunmaması ve “Yetkilendirilmiş Gıda Danışmanlığı” Projesi’nin geliştirildiğini söyleyen Başkan Ada, “2010 yılında yayınlanan 5996 sayılı kanunla, küçük ve orta ölçekli işletmeler olarak adlandırabileceğimiz ve gıda sektörünün yaklaşık yüzde 80’ini oluşturan motor gücü 30 beygir ve çalışanı 10 kişinin altında olan gıda işletmelerinde ''İstihdamı Zorunlu Personel'' istihdam zorunluluğu kaldırılarak güvenilir gıda arzı işletmeci sorumluluğuna ve vicdanına bırakılmıştır. Özellikle küçük işletmelerde farkındalığın ve bilinç düzeyinin çok düşük olduğu bilinmekte olup, en iyi niyetle gerçekleştirilen üretimlerde dahi sağlık riskleri meydana gelebilmektedir” dedi. Bu risklerin ortadan kaldırılması için Gıda Mühendisleri Odası tarafından Yetkilendirilmiş Gıda Danışmanlığı projesi geliştirildiğini söyleyen Ada, “Geliştirilecek bu proje ile 30 beygir ve 10 çalışan altındaki tüm gıda işletmelerinde eksiksiz bir biçimde gıda bilimi konusunda en az lisans düzeyinde eğitimli gıda danışmanı gözetiminde üretim yapılması gıda danışmanının birden fazla işletmeye danışmanlık yapabilmesi ve çalışma saatlerinin esnek ancak haftalık belli bir süreyi kapsayacak şekilde belirlenmesi gerekiyor. Yetkilendirilmiş Gıda Danışmanlarının kamu adına çalışması ve gıda güvenliği gereksinimlerinin tüm üretim sürecinde yerine getirildiğinin gözetimini gerçekleştirmesi lazım. Yetkilendirilmiş Gıda Danışmanlarımız Bakanlığa sistematik olarak rapor sunmalı ve hizmetinin karşılığı olan ücret ile sosyal güvenlik primlerinin Bakanlık bütçesine konulacak ödenekten karşılanması hedefliyoruz” dedi. Hizmetten faydalanacak işletmelere de belli bir payda sorumluluk yüklenmesinin gerekli olduğunu vurgulayan Ada, işletmelerin kendi paylarına düşen hizmet bedelini Bakanlık hesabına yatırmasının doğru olacağını söyledi. Ada, görevlendirilecek gıda danışmanlarının Bakanlıkça uygun görülen ve meslek Odalarının da sorumluluğuna giren şekilde danışmanlık eğitimi alması ve verilecek hizmette devlete karşı sorumlu olmasının da önemli olduğunu belirtti. (Mustafa KARAKAYA)