Bakanlıktan Sema genelgesi

Kültür ve Turizm Bakanlığı, Mevlevi mukabelesi ya da 'Ayin-i Åžerif' olarak adlandırılan Sema ayininin aslına uygun ÅŸekilde korunması, yaÅŸatılması ve icra edilmesine yönelik genelge yayımladı.  Kültür ve Turizm Bakanı Nabi Avcı imzasıyla 81 il valiliÄŸi ve Bakanlığın ilgili birimlerine gönderilen genelgede Bakan Avcı, "GeleneÄŸimizin ve musiki kültürümüzün en yüksek örneklerinden biri olan Sema’nın,  dini merasime uygun mekânlarda ve usulüne uygun icra edilmesi hem ayin-i ÅŸeriften kastedilen mananın hayat bulmasına hem de kültürümüzün hakkıyla ve doÄŸru bir ÅŸekilde aktarılmasına vesile olacaktır" ifadelerini kullandı.

Bakanlığın 2008 ve 2013 yıllarında yayınladığı genelgelerle mukabelenin aslına uygun korunması için dikkat çekildiÄŸini, geçen süre zarfında halkın büyük ölçüde konuya özen gösterdiÄŸinin görüldüÄŸünü, ancak bununla birlikte Sema'nın uygun olmayan mekân ve ÅŸartlarda, icazet, ehliyet ve liyakate sahip olmayan kiÅŸiler tarafından bir dans gösterisi gibi icra edilmesi dolayısıyla yayımlanan genelgede ÅŸu hususlar yer aldı: “Sema, mutlaka bu kültürün doÄŸru olarak aktarılabileceÄŸi, ruhuna ve doÄŸasına uygun mekânlarda ve ayine özgü araç, gerek ve ortam koÅŸulları saÄŸlanarak icra edilmelidir. Aksi uygulamalar, bu mukaddes merasimin tabiatını ve sıhhatini tahrif etmek anlamına gelecektir. Sema, herhangi bir müzik eÅŸliÄŸinde deÄŸil, Mevlevi ayinleri için bestelenmiÅŸ özel eserler refakatinde icra edilmelidir.  Bu eserler,  "mutriban"  olarak adlandırılan,  geleneksel yapıdaki bir müzik topluluÄŸu tarafından canlı olarak seslendirilmelidir. Sema ayini,  insanın kulluk yolunda tekâmülünü hikâye eden ve  "selam"  adı verilen birbirine baÄŸlı 4 bölümden oluÅŸmaktadır.  Her merasimde ayin-i ÅŸerifin tamamı icra edilmeli, bütünlüÄŸü korunmalıdır. Sema ayinini icra edenler ehliyet, liyakat ve icazete sahip olmalı, dini bir merasim icra ettiklerinin ÅŸuuruyla hareket etmelidir. “

TOPLUMUN TÜM KESÄ°MLERÄ°NE SORUMLULUK DÜÅžÜYOR

MevleviliÄŸin merasimi olan bu ayinin Bakanlığın çalışmaları sonucunda 2008 yılında UNESCO tarafından Ä°nsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsili Listesi'ne alındığına vurgu yapılan genelgede, 'UNESCO’ya sunulan dosyada Sema Ayini;  'Allah’a ulaÅŸma yolunun derecelerini sembolize eden,  içinde dini-tasavvufi ögeler ve temalar barındıran ve bu haliyle ayrıntılı kural ve özgün uygulamaları içeren bir tören'  olarak tanımlanmaktadır" ifadesine yer verildi.

Bakanlığın kültürel mirası koruyup, yaÅŸatmak için çalıştığını ve tehditler konusunda da önlemler alarak kamuoyunu bilgilendirdiÄŸine iÅŸaret edilen genelgede ayrıca kültürel mirasın korunması ve yaÅŸatılması hususunda kamu kurumlarına, yerel yönetimlere, sivil toplum kuruluÅŸlarına, iÅŸletmelere, icracı ve izleyicilere, yani toplumun bütün kesimlerine sorumluluk düÅŸtüÄŸünün altı çizildi.

40’TAN FAZLA BESTE VAR

Bakanlığın genelgesini Konya Postası’na deÄŸerlendiren Selçuk Üniversitesi Mevlana AraÅŸtırmaları Enstitüsü Müdürü Doç. Dr. Ali Temizel, genelgede dikkat çekilen hususların doÄŸru olduÄŸunu kaydederek “Mevlevi mukabelesinin adab ve erkânı Pir Adil Çelebi devrinden beri deÄŸiÅŸmeden günümüze kadar gelmiÅŸtir. Bu adab ve erkâna uymak gereklidir” dedi. Ülkemizin çeÅŸitli bölgelerinde farklı müzikler eÅŸliÄŸinde sema gösterileri yapıldığını görüldüÄŸünü kaydeden Doç. Dr. Temizel, “Sözgelimi Yunus Emre’nin ilahileri eÅŸliÄŸinde de sema gösterileri yapılıyor. Yunus Emre elbette bizim geleneÄŸimiz ama sema gösterilerinde Yunus Emre’nin ilahilerinin kullanılması doÄŸru deÄŸil. Hatta tamamen yanlış. ÇeÅŸitli makamlarda 40’a yakın ayin-i ÅŸerif bestelenmiÅŸtir. Bu ayin-i ÅŸeriflerin mukabele esnasında icra edilmesi doÄŸru olacaktır” diye konuÅŸtu. Doç. Dr. Temizel, mukabelenin gerekirse Veled Çelebi’ye ait Segâh niyaz ilahisi eÅŸliÄŸinde de yapılabileceÄŸini sözlerine ekledi. (Murat GÜZEL)