BM: Suriyelilerin dönüşü ve yeniden inşa, uluslararası destekle mümkün

Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (BMMYK) Sözcüsü William Spindler, yurt dışında yaşayan milyonlarca Suriyeli mültecinin ülkelerine geri dönebilmesinin ve iç savaş nedeniyle büyük yıkım yaşanan ülkenin yeniden inşasının uluslararası toplumun desteğiyle mümkün olacağını belirtti.

Spindler, Beşşar Esed rejiminin devrilmesinin ardından yaşananlar ve Suriyeli mültecilerin ülkelerine dönüşlerine ilişkin değerlendirmelerde bulundu.

Suriye'de hala zor bir durumun olduğunu söyleyen Spindler, aynı zamanda çok fazla iyimserlik ve umut olduğuna da işaret etti.

Spindler, Suriye'nin son 13 yılda dünyanın en büyük yerinden edilmesine tanık olduğunu hatırlatarak, "Yaklaşık 13 milyon Suriyeli yerinden edildi. 7 milyonu Suriye içinde ve 6 milyonu dünyanın birçok yerinde, Türkiye'de, Lübnan'da, Avrupa'da ve birçok yerde mülteci olarak yerinden edildi. Bu Suriyelilerin çoğu ülkelerine geri dönmek istiyor. Bize söyledikleri bu. Geri dönebilmek için ülke içinde neler olacağını görmeyi bekliyorlar. Durumun düzeldiğini görüyoruz. Güvenlik durumu düzeliyor." dedi.

BMMYK olarak Suriye'deki operasyonlarına yeniden başladıklarını vurgulayan Spindler, merkezlerinin yüzde 80 kapasite ile hizmet verdiğini dile getirdi.

Spindler, bazı bölgelerde hava güvenliği ile ilgili endişelerin olduğunu ve Suriye topraklarına yönelik İsrail hava saldırılarının sürdüğünü hatırlattı.

Sınırlarda hareketlilik yaşandığına işaret eden Spindler, "Ancak bu yeni bir durum değil. Suriye ile komşuları arasındaki sınırlarda her zaman hareketlilik olmuştu. İnsanlar geliyor ve gidiyor. Dolayısıyla bu değişmedi. İnsanlar hala Suriye'ye geri dönüyor. Çok sayıda değil ancak Türkiye, Lübnan ve diğer ülkelerden dönen insanlar gördük. Ülkelerindeki durum değiştiği için bazı Suriyelilerin ayrıldığını da görüyoruz. Şu anda kesin rakamlara sahip değiliz çünkü sınırın Suriye tarafında henüz yetkililer yok. Yani giriş çıkışları kaydeden kimse yok. Dolayısıyla resmi rakamlara sahip değiliz ama binlerce Suriyelinin geri döndüğünü biliyoruz." diye konuştu.

"İnsanların tekrar yerinden edilmesini istemiyoruz"

Spindler, komşu ülkelerden bazı bilgilere erişebildiklerine değinerek, "Örneğin, Türkiye'den bilgi aldık. Son zamanlarda yetkililer ülkelerine geri dönen yaklaşık 7 bin 600 Suriyeli olduğunu söyledi. Bu çok küçük bir sayı. Yani şimdiye kadar sayılar çok büyük değil. Lübnan'dan da biliyoruz ki geri dönen birkaç bin Suriyeli oldu ve bu sayılar artmaya devam ediyor. Ancak şu anda kitlesel bir dönüş görmedik çünkü birçok insan hala sahada ne olacağını görmeyi bekliyor." şeklinde konuştu.

Dünya genelinde yaşayan 6 milyon Suriyeli mültecinin büyük çoğunluğunun ülkelerine dönmeyi istediğini anlatan Spindler, kimsenin mülteci olarak sürgünde yaşamak istemediğini söyledi.

Spindler, Suriyelilerin korkmadan geri dönebilmesi için güvenlik ve emniyetin tesis edilmesinin önemine dikkati çekerek, ülke içindeki yaşam koşullarının insanların geri dönmesinin ve burada kalmaları için elverişli olmasının da önemine vurgu yaptı.

"İnsanların tekrar yerinden edilmesini istemiyoruz." ifadelerini kullanan Spindler, bunun için temel ihtiyaçların karşılanması gerektiğine işaret etti.

"2025'in ilk 6 ayında ülkelerine dönebilecek 1 milyona kadar Suriyeliye destek olabilmek yardım çağrısında bulunuyoruz"

Spindler, şöyle devam etti:

"Suriyelilerin dönebilmeleri için herkesin ihtiyaç duyduğu barınak, gıda ve iş gibi temel şeylere ihtiyaçları var. Çocukların okula gitmesi, hasta olan insanların sağlığa erişebilmesi gerekiyor. Elektrik, internet, su ve tüm bu temel imkanlara Suriye'nin birçok yerinde hala kolayca erişilemiyor. Bu yüzden bu durum istikrara kavuşursa ve insanların geri dönmesi için koşullar oluşursa birçok insanın geri döndüğünü göreceğiz. 2025'in ilk 6 ayında geri dönebilecek 1 milyona kadar Suriyeliye destek olabilmek için 310 milyon dolarlık yardım çağrısında bulunuyoruz. Uluslararası toplumun Suriye'nin yeniden inşasını desteklemesi gerekiyor. Dönen ve halihazırda Suriye'de bulunan herkesin haklarını güvence altına alan istikrarlı bir hükümete ihtiyacımız var."

Suriye gibi savaştan harap olmuş bir ülkeye geri dönenler için ilk etapta temel hizmetleri sağlamada zorluklar yaşanabileceğinin altını çizen Spindler, ancak orta ve uzun vadede Suriye'nin kendi halkına ihtiyaç duyduğunu belirtti.

Spindler, "Suriye, ülke dışında olan tüm Suriyelilerin becerilerine, yeteneklerine ve yoğun çalışmalarına ihtiyaç duyuyor, onların geri dönmelerine ve ülkenin yeniden inşasına yardımcı olmalarına ihtiyaç duyuyor. Ülkeleri için çalışmaya hazır genç insanlar var. Dolayısıyla uzun vadede bu insanların geri dönüp ülkenin yeniden inşasına yardımcı olmaları önemli ancak onlara yardım etmemiz gerekiyor. Bunu kolaylaştırmalıyız. Geri döndüklerinde onlara yardım edebilmemiz için yanlarında olmamız gerekiyor. Bunun için uluslararası toplumun Suriye'ye yardım etmesi gerekiyor." dedi.

Suriyeli mültecilere herhangi bir baskı olmadan dönüş kararı için zaman tanınması gerektiğinin altını çizen Spindler, bu insanların geri dönmeleri için baskı altında kalmamaları gerektiğini kaydetti.