Bugün emekçinin bayramı

Milletlerarası Ä°ÅŸçi KardeÅŸliÄŸi TeÅŸkilatının 1889'daki Paris Kongresi'nde "iÅŸçilerin ortak bayramı" olarak kabul edilen 1 Mayıs, tüm dünyada olduÄŸu gibi Türkiye'de de iÅŸçiler ve emekçiler tarafından coÅŸkuyla kutlanacak.

ABD'nin Chicago kentinde iÅŸçilerin 1 Mayıs 1886'dan itibaren iÅŸ gününün 8 saat olması için baÅŸlattığı mücadele 1889'da Milletlerarası Ä°ÅŸçi KardeÅŸliÄŸi TeÅŸkilatının Paris Kongresi'nde "iÅŸçilerin ortak bayramı" olarak kabul edildi.

Amerikalı iÅŸçilerin, 8 saatlik iÅŸ gününü kabul ettirmek için mücadelesi 1884'te baÅŸladı. Chicago'da, Trade-Unions (Ä°ÅŸçi BirliÄŸi) Kongresi de 1 Mayıs 1886'dan itibaren normal iÅŸ gününün 8 saat olarak belirlenmesini kararlaÅŸtırdı. 1 Mayıs 1886'da ABD'nin büyük kentlerinde 5 binden fazla grev ilan edildi. Polisle grevciler arasında çıkan çatışmalarda bir iÅŸçi öldü, çok sayıda iÅŸçi yaralandı. 3 gün süren gösteriler sonrasında sendikacılardan 4'ü idam, 4'ü ağır hapis cezasına çarptırıldı.

Milletlerarası Ä°ÅŸçi KardeÅŸliÄŸi TeÅŸkilatının 1889 Paris Kongresi'nde (II. Enternasyonalin 1. kongresi), iÅŸçilerin dayanışmaları amacıyla yılda bir günün iÅŸçilerin ortak bayramı ilan edilmesi benimsendi. Amerikalı sendikacıların önerisi üzerine o gün ''1 Mayıs'' olarak belirlendi.

CUMHURÄ°YET TARÄ°HÄ°NDE Ä°LK KEZ 1923'TE "RESMÄ°" OLARAK KUTLANDI

Dünyada 1890’lı yıllara uzanan Ä°ÅŸçi Bayramı, Osmanlı Devleti sınırlarında ilk olarak 1911'de Selanik'teki tütün, pamuk ve liman iÅŸçilerince kutlanırken Ä°stanbul'daki ilk kutlama 1912 yılında gerçekleÅŸti.

Birinci Dünya Savaşı ve KurtuluÅŸ Savaşı nedeniyle ara verilen 1 Mayıs kutlamaları, uzun bir aradan sonra 1921'de yapıldı. Türkiye Sosyalist Fırkasının (TSF) çaÄŸrısı üzerine Ä°stanbul iÅŸçileri mayısın birinci pazar günü tatil yaptı. TSF merkezindeki bayramlaÅŸmadan sonra partinin Genel BaÅŸkanı Hüseyin Hilmi Bey ve üç delege, sadrazamı ziyaret etti.

Türkiye Cumhuriyeti'nin Sovyetler BirliÄŸi ile dostluk iliÅŸkileri çerçevesinde, Ankara'da 1 Mayıs 1922'de iÅŸçi bayramı kutlandı. Cumhuriyet tarihinde ilk kez 1 Mayıs 1923'te resmi olarak iÅŸçi bayramı kutlamaları yapıldı.

Darbeler ve olaÄŸanüstü koÅŸullarla kimi zaman yasaklanan 1 Mayıs, DÄ°SK'in 1976 yılında Taksim'de düzenlediÄŸi programla geniÅŸ kitlelerce kutlandı.

Bir yıl sonra 1977'de yine Taksim Meydanı'nda yapılan 1 Mayıs kutlamalarında, meydandakilerin üzerine ateÅŸ açılması nedeniyle 34 kiÅŸi yaÅŸamını yitirdi.

28 YIL SONRA TEKRAR RESMÄ° TATÄ°L Ä°LAN EDÄ°LDÄ°

Milli Güvenlik Konseyince 12 Eylül döneminde resmi tatil olmaktan çıkarılan 1 Mayıs, 28 yıl sonra Nisan 2009'da "Emek ve Dayanışma Günü" olarak resmi tatil ilan edildi.

Bu kararın ardından 2 yıl boyunca kutlamalar Türk-Ä°ÅŸ, Türkiye Kamu-Sen, DÄ°SK, Memur-Sen, Hak-Ä°ÅŸ ve KESK'in yanı sıra sivil toplum örgütleri ve siyasi partilerin katılımıyla Taksim'de ortak yapıldı.

Sonraki dönemde Taksim Meydanı'nda kutlamalara izin verilmemesi nedeniyle bazı iÅŸçi ve memur konfederasyonları kutlamalarını Anadolu'daki ÅŸehirlere kaydırdı.

DÄ°SK ve KESK ise bu yıla kadar 1 Mayıs kutlamalarını Taksim Meydanı'nda yapma konusunda ısrarcı oldu. Önceki yıllardan farklı olarak DÄ°SK ve KESK'in bu yıl Taksim Meydanı yerine Bakırköy'ü tercih etmesiyle 1 Mayıs "Taksim Meydanı" tartışmalarının gölgesinden kurtulmuÅŸ oldu.