Buluş yapan çalışana ödeme

Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından hazırlanan, "Çalışan BuluÅŸlarına, YükseköÄŸretim Kurumlarında GerçekleÅŸtirilen BuluÅŸlara ve Kamu Destekli Projelerde Ortaya Çıkan BuluÅŸlara Dair Yönetmelik", Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüÄŸe girdi.

Yönetmelikle, çalışanların buluÅŸlarıyla ilgili bedel tarifesi, uyuÅŸmazlık halinde izlenecek tahkim usulü, yükseköÄŸretim kurumlarında gerçekleÅŸtirilen buluÅŸlarla kamu kurum ve kuruluÅŸları tarafından desteklenen projelerde ortaya çıkan buluÅŸlara iliÅŸkin usul ve esaslar belirlendi.

Buna göre, çalışan kiÅŸi bir hizmet buluÅŸu yaptığında, bu buluÅŸunu yazılı olarak ve geciktirmeden iÅŸverene bildirecek. Ä°ÅŸveren de söz konusu buluÅŸu kaydedecek. Bildirimde bulunmayan çalışan, iÅŸveren aleyhine doÄŸan zararlardan sorumlu olacak. Ä°ÅŸverene bildirimde bulunmadan patent baÅŸvurusu yapılması halinde, baÅŸvuru sahibine karşı dava açılabilecek.

Ä°ÅŸveren, hizmet buluÅŸu ile ilgili olarak tam veya kısmi hak talebinde bulunabilecek. Ä°ÅŸverenin hizmet buluÅŸuna iliÅŸkin tam hak talep etmesi halinde, bildirimin çalışana ulaÅŸtığı tarih itibarıyla buluÅŸ üzerindeki tüm haklar iÅŸverene geçmiÅŸ olacak. Bu durumda çalışan, iÅŸverenden buluÅŸtan faydalanma karşılığı olarak bedel isteyebilecek. Ä°ÅŸveren, tam hak talep ederse, buluÅŸu yapana 2 ay içinde teÅŸvik ödülü de verecek. TeÅŸvik ödülü, net asgari ücret miktarından az olamayacak. Ä°ÅŸveren, buluÅŸu kullanmak üzere kısmi hak talebinde de bulunabilecek. Bu durumda hizmet buluÅŸu serbest buluÅŸ niteliÄŸi kazanacak. Ä°ÅŸveren, kısmi hakka dayanarak buluÅŸu kullanabilecek.

BuluÅŸa iliÅŸkin bedelin belirlenmesinde, ekonomik deÄŸeri, çalışanın iÅŸletmedeki görevi ve iÅŸletmenin hizmet buluÅŸunun gerçekleÅŸtirilmesindeki katkısı dikkate alınacak. Tarafların anlaÅŸamamaları halinde uyuÅŸmazlık tahkim yoluyla çözümlenecek.

Asgari ücret baz alınarak hesaplanacak

Kamu kurum ve kuruluÅŸlarında çalışanlara buluÅŸları için ödenecek bedel, buluÅŸtan elde edilen net gelirin üçte birinden az olamayacak ancak buluÅŸ konusunun kamu kurum ve kuruluÅŸunun kendisi tarafından kullanılması halinde ödenecek bedel, bir defaya mahsus olmak üzere bedelin ödendiÄŸi ay için çalışana ödenen net ücretin 10 katından fazla olamayacak. BuluÅŸtan elde edilen net gelir, buluÅŸun gerçekleÅŸtirildiÄŸi çalışma için yapılan her türlü gider, buluÅŸtan elde edilen gelirden düÅŸülerek hesaplanacak. 

Çalışanın buluÅŸtan elde edeceÄŸi gelir, buluÅŸtan saÄŸlanan kazancın, net asgari ücret miktarının kaç katı olduÄŸuna göre yönetmelikte yer alan katsayıyla çarpımı sonucu elde edilecek. Buna göre, asgari ücretin bin ya da 150 bin katına kadar farklı katsayılar baz alınacak. 

BuluÅŸtan elde edilen kazancın, asgari ücretin net miktarının 150 bin katını aÅŸan miktarı için iÅŸverenin bedel ödeme zorunluluÄŸu olmayacak.