Delta parçacığının bilinmeyen özelliğini buldu

KTO Karatay Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Malzeme Bilimi ve Nanoteknoloji Bölümü BaÅŸkanı Doç. Dr. Ayben Karasu Uysal, Büyük Ä°yon Çarpıştırıcısı'nda (LHC) protonların ve kurÅŸun çekirdeklerinin ışık hızına çok yakın hızla çarpıştırıldığını söyledi.LHC üzerindeki dedektör sistemlerinde çarpışma sonucu oluÅŸan parçacıkların izlenip kaydedildiÄŸini aktaran Uysal, bu çalışmalarda evrenin baÅŸlangıcındaki ortamı araÅŸtırdıklarını vurguladı.Uysal, yaÅŸanılan ortamda proton ve nötronların görüldüÄŸünü belirterek, "Evrenin baÅŸlangıcına gittiÄŸinizde hiç bilmediÄŸiniz parçacıklar var. Hiç görmediÄŸimiz ama standart modelin tahmin ettiÄŸi parçacıklar var. EÄŸer onları dedektörlerde görebilirsek o maddenin halini bulmuÅŸuz demektir" dedi.- "Her yeni bilimsel çalışma bizi bir bilinmeyene götürdü"Artı ve eksi yüklerin yan yana getirildiÄŸinde birbirlerini yok ettiÄŸini anlatan Uysal, ÅŸöyle devam etti:"Çalışma da bu konunun ölçümleriyle alakalıydı. 'Madde ve anti madde arasında fark var mıdır, asimetri var mıdır?' bunu araÅŸtırıyorduk. Bizim çalışmamızla fizikte yeni soru alanları ortaya çıktı. Evrenin baÅŸlangıcında madde ve anti maddenin aynı miktarda ölçüldüÄŸünü anladık. Her yeni bilimsel çalışma bizi bir bilinmeyene götürdü. Cevabı bulunan bir sürü ÅŸey de var. Yeni bir ÅŸey keÅŸfediyoruz, o bizi yeni bir bilinmeyene yönlendiriyor. ALICE deneyinde bizi çok ÅŸaşırtan anti alfa çekirdeÄŸini gördük."Uysal, anti alfa çekirdeÄŸinin iki proton ve iki nötrondan oluÅŸtuÄŸunu ifade ederek, "Ä°çinde 4 parçacığı barındıran ağır bir çekirdek. ALICE grubu olarak tespit edildi. Benim özel olarak incelediÄŸim parçacık ise delta parçacığıydı. Ömrü en kısa parçacıklardan bir tanesi, yaÅŸam süresi 10 üzeri eksi 24 saniyedir. Bu bize ÅŸöyle bir öz güveni verdi, bizim kameramız böyle bir zamanı kaydedebiliyor. Bu parçacığı direkt ekranda göremiyoruz. Bunun için bilimsel teknikler geliÅŸtiriyoruz. Bilimsel teknikler sonucu bulgular bu parçacığa ait" diye konuÅŸtu.- "Büyük Patlama ortamını daha iyi anlayabileceÄŸiz"Delta parçacığının da proton ve nötron gibi olduÄŸuna dikkati çeken Uysal, ÅŸu deÄŸerlendirmede bulundu:"Günlük hayatta kullandığınız kameralar 10 üzeri eksi 24 saniyelik ömrü olan parçacığı çekemez. Delta parçacığı, yaÅŸadığımız dünyada olmayan fakat LHC çarpışmaları sonucu oluÅŸan ortamda meydana gelen bir parçacıktır. Delta parçacığını literatürdeki kütle deÄŸerinden daha düÅŸük oranda ölçtük. Bu çok deÄŸiÅŸik, kimsenin bilmediÄŸi ve görmediÄŸi bir ortamdan geldi. Bu kadar kısa ve yarı ömürlü bir parçacığın kesinlikle Büyük Patlama'dan geldiÄŸini düÅŸünüyoruz. Simülasyonlarımızdan da bildiÄŸimiz üzere Big Bang'den geldiÄŸini düÅŸündüÄŸümüz bu parçacığın analizini yaptım ve makale çıkarttım. Ä°ncelemesi çok zor bir parçacıktı. Ä°spatlayabilmek için çok çalışmak zorundaydık. Bu geliÅŸmeyle Büyük Patlama ortamını daha iyi anlayabileceÄŸiz."