Felaketlere çözüm enerji santralleri

Selçuk Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Maden MühendisliÄŸi Bölümü ÖÄŸretim Görevlisi Doç. Dr. Niyazi Bilim ülkemizdeki maden ocakları Ä°ÅŸletmelerini Pazar payı bulamadıkları için küçük üretimi hedeflemek zorunda kaldıklarını belirterek “Kömürü maliyeti açısından deÄŸerlendiren iÅŸletmeler sadece dar bir alanda bu iÅŸi yaptıklar için maliyeti kısmak zorunda kalıyorlar. Hem iÅŸ güvenliÄŸi tedbirlerini ön plana çıkarmak hem de aslında kendilerinin daha fazla üretmelerini saÄŸlayabilmek için bu iÅŸletmelerin ellerinde ki kömürü enerjiye dönüÅŸtürecek santraller açılması gerekir” dedi.

EN FAZLA Ä°Åž KAZASI VE MESLEK HASTALIÄžI KÖMÜR MADENLERÄ°NDE

Bilim, “Son zamanlarda sıkça duyduÄŸumuz kömür madeni risklerine bakacak olursak Kapalı maden iÅŸletmeleri ya da kömür ocaklarında ki riskler dünyanın neresine giderseniz gidin her yerde aynıdır. Yapılan istatistikler dünyada gösteriyor ki en fazla iÅŸ kazası ve meslek hastalığı kömür madenlerinde gerçekleÅŸiyor. Bunun sonucunda da çok fazla iÅŸ kazası artı belki de basına çok yansımayan meslek hastalığı var. Bu dünyanın neresinde olursa olsun kömür madenlerinde ciddi bir risk grubu olarak kabul edilir” diyor ve sosyal medyada bu konuyla alakalı yapılan istatistiklerin bilimsellikten gerçekten çok uzakta olduÄŸunun altını çiziyor. “Hatta ve hatta halk aÄŸzıyla verilen istatistikler söz konusu” diyen Bilim, “En çok ta 40 yıldır Almanya’da kömür madeni kazalarında hiç ölüm vakasıyla karşılaşılmadığına dair iddialar yer alıyor. Almanya’da ki ölüm vakaları az oluyor diyebiliriz ama hiç olmuyor diyemeyiz. Bu tamamen yalan haber. Çünkü her yıl bir ya da iki ölüm vakası olduÄŸunu biliyoruz. Bunu son 40 yıla dayayacak olursak hiç ölüm vakası olmadığını söyleyemeyiz.” diye belirtti.

ELMAYLA ARMUDU KIYASLAMAYA ÇALIÅžIYORLAR

“DiÄŸer bir husus da kıyas yaparken elmayla armudu da birbirinden ayırmak gerekir” diyen Bilim, “Çünkü kazalar açık kömür madeninde mi yoksa kapalı kömür madeninde mi bu da bizim için çok önemli bir veridir ve buna bakmak gerekir” diye ifade ediyor. Bilim, “ Almanya’da ki kömür madenlerinin çoÄŸunun açık kömür madeni olduÄŸunu” belirterek  “Bir kıyaslama yapılacaksa eÄŸer onlarla bizim aramızda nasıl bir fark var diye bu farkı ortaya koyabilmek için dünyada en çok kömür madeni iÅŸleten iki büyük devleti ele almak gerekir. Bunlardan biri Amerika diÄŸeri ise Çin’dir. Biz bunlar arasında tabi ki ilklerde deÄŸiliz. Kabaca bir hesap yapacak olursak Amerika BirleÅŸik Devletleri yılda yaklaşık 1 milyar ton kömür üretimi yaparken bizim ülkemiz 80 milyon ton üretim yapıyor ama Türkiye’de kömür üretiminde önde gelen ülkelerden biri olma yolunda ilerliyor” diye belirtti.

Ä°STATÄ°STÄ°KLER BÄ°LÄ°MSELLÄ°KTEN UZAK

Türkiye’ deki kömür rezervlerinin, Dünya rezervlerinin yaklaşık 1.6’sı kadar olduÄŸunu söyleyen Bilim, “Linyit rezervlerimiz diÄŸer ülkelerle kıyasladığımız zaman orta seviyelerde diyebiliriz. Åžimdi bu yüzden önce ÅŸunu anlamamız lazım biz kendimizi diÄŸer ülkelerle kıyas ettiÄŸimizde yapılacak olan en doÄŸru istatistik çıkarılan kömür oranlarından ton başına düÅŸen ölüm sayısıdır. 2012 verilerine göre kömür madenlerinde ki ölenlerin sayısı Amerika’da 20, Çin’de1374,Türkiye’de 20 kiÅŸi olarak Kayılara geçmiÅŸ. Åžu anda 2012 istatistiklerine göre her bir milyon ton başına düÅŸen ölüm oranı, Türkiye’de 0.246, Çinde0.37, Amerika’da 0.022.  EÄŸer bir oranlama yapacak olursak Türkiye’de ki ölüm oranı Amerika’dan 11 kat daha fazla. EÄŸer Amerika ile Türkiye’yi kıyaslayacak olursak Türkiye’de ki ölüm oranları Amerika’dan 11 kat daha fazla. 2014 oranlarını hesaplamıyoruz bile. 2014’ de dünyada nerdeyse birinci sıraya çıkmış bulunuyoruz. Önceden 3. Sıradaydık. Türkiye’de ki durum görülüyor ki kötü olduÄŸumuz aÅŸikar ama neden kötü olduÄŸumuzun ise bir çok nedeni var” diye açıkladı.

PAZAR PAYI BULAMIYORLAR

 “Ä°ÅŸletmeler Pazar payı bulamadıkları için küçük üretimi hedeflemek zorundalar” diyen Bilim, hem iÅŸ güvenliÄŸi tedbirlerini ön plana çıkarmak hem de aslında kendilerinin daha fazla üretmelerini saÄŸlayabilmek için iÅŸletmeci genelde olaya ÅŸöyle bakar diyor, “Önce bu iÅŸin pazar payının ne kadar olduÄŸuna daha sonra da varsa eÄŸer bir pazar payı, o zaman üretimini  de ona göre yapar”. Bilim, “Ülkemizdeki linyit ocaklarının içerisindeki sülfürün yakıldığı zaman çevreyi kirletmesinden dolayı bir takım yönetmeliklerle bu kömürlerin ÅŸehir merkezlerinde satılması ve yakılması yasaklanmıştır” diyerek  “Sadece ilçe ve köylerde satılabilen linyitin dar bir alanda Pazar payının bulunmasından dolayı küçük iÅŸletmeler ocaklarını günümüz teknolojisinde dizayn etmeyi hedefleyemiyorlar” diye açıklıyor. “Bunun karşılığında iÅŸ güvenliÄŸi tedbirlerini aÅŸağı çekmek ne kadar doÄŸru iÅŸte bunu tartışmak gerekir” diyen Bilim, “Az üretim yapabilirsiniz ama iÅŸ güvenliÄŸi tedbirlerinden kısarak böyle bir yola girmeniz kesinlikle doÄŸru deÄŸildir. EÄŸer zarar ettiÄŸinizi düÅŸünüyorsanız o zaman ocağınızı kapatmak zorundasınız” diye söyledi.

ÇÖZÜM ENERJÄ° SANTRALLERÄ°

Bilim, “Bu tür iÅŸletmeler çıkardıkları linyitin kullanım alanlarının darlığından dolayı üretimi artırma yoluna gidemiyorlar” diyerek, Çözümün aslında ÅŸöyle olması gerektiÄŸini düÅŸünüyor;  “Türkiye’de büyük bir problem var ve halkımız bu problemin çok farkında deÄŸiller. Problem ÅŸu Türkiye’de büyük bir enerji açığı var ve bu enerji açığı yıldan yıla da giderek artmakta. Türkiye’nin enerji ithal eden bir ülke konumunda olması gerçekten sıkıntılı bir durumdur. Bu ülkenin dışa bağımlılığını attırır. Türkiye % 58 enerjide dışa bağımlı. bu çok acı bir durum bunu aÅŸabilmemiz için Türkiye kendi öz kaynaklarını kullanabilmesi için hidroelektrik santrallerini, termik santrallerini, jeotermal kaynaklarını kullanması gerekiyor”. Åžu an Ermenek’te bilinen 5 tane maden ocağı bulunmakta ve Devletin bu maden ocaklarına yakın yerlerde termik santraller kurduÄŸu takdirde küçük iÅŸletmeler bir araya gelerek bir birleme kararı alabileceklerini söyleyen Bilim,  “Çıkardıkları linyiti enerjiye dönüÅŸtürecek fırsatlar sunulduÄŸu takdirde hiçbir iÅŸletmeci sınırlı sayıda linyit çıkarmak zorunda kalmayacak. Avrupa da hiçbir maden iÅŸletmecisi kendi iÅŸletmesini günümüz teknolojisine uygun yapmaktan kaçınmaz çünkü bilir ki ne yaparsa yapsın hiçbir ÅŸekilde zarar etmez. Ä°ster bunu devlet kendi eliyle yapsın isterse teÅŸviklerle yaptırsın kendi öz kaynaklarımızı maksimum seviyede kullanmak zorundayız” diye belirtti. Bilim, “BaÅŸka türlü kömür iÅŸletmelerine siz ne kadar da kanun maddesi çıkartırsanız çıkartın bu kazalar olmaya devam edecektir. Ä°ÅŸletmeler bu kanun maddelerinin hepsini uyguladıkları takdirde kar marjlarının düÅŸeceÄŸini biliyorlar. Birim maliyeti en düÅŸük olan kendi öz kaynaklarımızı kullanmaktır. Ä°ÅŸte bununu için Türkiye’deki en ücra yerlerde dahi çıkarılarak bu kömürün termik santrallerde iÅŸletilmesi yoluna gitmesi gerekiyor. Burada çıkaran kiÅŸide Pazar payı bulduÄŸu için iÅŸletmesi büyüyecek ve ister istemez iÅŸ güvenliÄŸi tedbirlerine riayet etmek zorunda kalacaklardır. Devlette kendi öz kaynaklarını sonuna kadar kullanmış olacaktır” diye açıkladı. (AyÅŸe Gül YAKAN)